Kościół San Giovanni Evangelista w Wenecji
| Kościół rektorski | |||||||||||||||
 Marmurowa przegroda na placyku przed Scuolą San Giovanni Evangelista oraz kampanila kościoła (z tyłu) | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Adres |
Campiello de la Scuola, 30125 Venezia VE, Italia | ||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
27 grudnia | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej  | |||||||||||||||
 45°26′16,8″N 12°19′33,6″E/45,438000 12,326000
| |||||||||||||||
Kościół San Giovanni Evangelista (pl. kościół św. Jana Ewangelisty) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji w dzielnicy (sestiere) San Polo. Administracyjnie należy do Patriarchatu Wenecji. Jest kościołem rektorskim na terenie parafii Santa Maria Gloriosa dei Frari[1]. Założony w 960 przez rodzinę Badoer, od 1301 roku związany (z przerwami) ze Scuolą Grande di San Giovanni Evangelista.
Wśród zgromadzonych w jego wnętrzu dzieł sztuki wyróżniają się obrazy: Ukrzyżowanie Domenica Tintoretta i Koronacja Najświętszej Maryi Panny Andrei Vicentina.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Kościół św. Jana Ewangelisty został założony w 960 roku przez rodzinę Badoer, która zachowała tytuł własności do niego oraz wyłączne prawo pochówku swoich członków[2]. W 1261 roku została założona Scuola di San Giovanni Evangelista. Miała ona siedzibę przy kościele Sant’Aponal, a 1301 roku przeniosła się do tutejszego kościoła i do budynku naprzeciwko niego, położonego również na gruntach rodziny Badoer[3]. Budynek scuoli został przebudowany w połowie XV wieku. W 1441 roku scuola przeznaczyła pieniądze na budowę kaplicy, która stała się obecnym prezbiterium, przekrytym sklepieniem żebrowym i ozdobionym dekoracjami w stylu rinceau[2]. W latach 1443–1475 został odrestaurowany kościół. Pod koniec XVI wieku dokonano pod kierunkiem Simone Sorelli jego ponownej restauracji[3]. Rozbudowano go wówczas wzdłuż osi wschód-zachód i wzniesiono kaplice boczne[2]. Kolejna restauracja miała miejsce w latach 1758–1759 pod kierunkiem Bernardina Maccaruzziego[3]. Jego dziełem jest monumentalna empora organowa[2]. W 1797 roku scuola została zniesiona przez Napoleona[3].
Na mocy dekretu napoleońskiego Królestwa Włoch z 5 czerwca 1805 roku (oraz kolejnych dekretów) zainicjowano w Wenecji proces kasat i przekształceń kościołów i klasztorów oraz zmian granic parafii[4]. Zgodnie z tym dekretem kościół w 1806 roku został przekazany na rzecz państwa i ponownie otwarty dopiero w 1822 roku[2]. Nowa Scuola Grande di San Giovanni Evangelista została założona w 1929 roku[3]. W 1931 roku kościół został przekazany jej na stałe zachowując nadal status kościoła konsekrowanego[2].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Marmurowa przegroda
[edytuj | edytuj kod]Marmurowa przegroda dzieląca placyk między kościołem a scuolą, ukończona około 1485 roku, przypisywana jest zwykle Pietrowi Lombardo. Aż do momentu rozwiązania scuoli znajdowały się w niej drzwi. W półkolistym tympanonie widnieje orzeł, symbol św. Jana Chrzciciela[3].
Kampanila
[edytuj | edytuj kod]Mająca 30 m wysokości kampanila została przebudowana przez Maccaruzziego w 1759 roku. Ma zestaw dzwonów uruchamianych ręcznie[3].
-
Wnętrze kościoła – widok na prezbiterium -
Kaplica Marii Panny -
Kampanila
_-_Cappella_della_Vergine.jpg)
.JPG)
Wnętrze
[edytuj | edytuj kod]Obecnie kościół ma pojedynczą, niemal kwadratową nawę, z płaskim stropem i prezbiterium zamkniętym wieloboczną apsydą i flankowanym dwiema kaplicami. Po stronie południowej znajdują się dwie główne kaplice, św. Donata (po lewej) oraz Matki Bożej z Lourdes (po prawej). Z kaplicy św. Donata prowadzi wejście do zakrystii. Na ścianie zachodniej, po przeciwnej stronie apsydy, znajdują się organy, zbudowane w 1760 roku przez Giovanniego Battistę Piaggię oraz portal, prowadzący do przylegającego, byłego cmentarza, obecnie nazywanego Spazio espositivo Badoer (Przestrzeń Wystawowa Badoer)[2].
Dzieła sztuki
[edytuj | edytuj kod]Wśród dzieł sztuki zdobiących wnętrze kościoła są obrazy:
- Ukrzyżowanie pędzla Domenica Tintoretta (prawa ściana prezbiterium)[3],
- Ostatnia Wieczerza Jacopa Marieschiego (lewa ściana prezbiterium)[3],
- Koronacja Najświętszej Maryi Panny Andrei Vicentina (w kaplicy po prawej stronie prezbiterium)[2],
- panel na stropie Andrei Vicentina[3],
- Trzy chwile męki Lamberta Sustrisa (w zakrystii)[2].
Rzeźbę reprezentują:
- gotycka płaskorzeźba przedstawiająca dwóch współbraci i relikwiarz (na filarze przy prawej ścianie prezbiterium)[2],
- pomniki nagrobne Giovanniego Andrei i Angela Badoera dłuta Danese Cattaneo[3].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dotyczy ostatniej przebudowy.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Le Chiese delle Diocesi Italiane: Chiesa di San Giovanni Evangelista. www.chieseitaliane.chiesacattolica.it. [dostęp 2019-10-20]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g h i j Scuola Grande San Giovanni Evangelista di Venezia: Arte e architettura. www.scuolasangiovanni.it. [dostęp 2019-10-20]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Jeff Cotton: San Giovanni Evangelista. www.churchesofvenice.co.uk. [dostęp 2019-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-18)]. (ang.).
- ↑ Emma Filipponi: Città e attrezzature pubbliche nella Venezia di Napoleone e degli Asburgo: le rappresentazioni cartografiche. virgo.unive.it. [dostęp 2019-10-20]. (wł.).