Kościół św. Józefa w Gdyni Kolibkach
54°28′16″N 18°33′18″E/54,471111 18,555000| Kościół filialny | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Gdyni  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |||||||||||||
| 54°28′16″N 18°33′18″E/54,471111 18,555000
| |||||||||||||
Kościół św. Józefa – kościół katolicki, który znajdował się w Gdyni Orłowie, w Kolibkach, na zalesionym wzniesieniu pomiędzy dzisiejszymi jezdniami Alei Zwycięstwa w pobliżu granicy z Sopotem. Rozebrany w czasie II wojny światowej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Katolicka świątynia została zbudowana w 1763 r. w stylu barokowym z inicjatywy generała hrabiego Józefa Przebendowskiego, będącego właścicielem majątku Kolibki[1]. Świątynię konsekrowano w 1764, a w 1794 r. ustanowiona została ona filią parafii w Wielkim Kacku[2][1]. W założeniu kościół miał służyć mieszkańcom majątku i stanowić kaplicę pielgrzymkową dla pielgrzymów wędrujących co roku z Oliwy do Kalwarii Wejherowskiej na odpust Wniebowstąpienia[3]. Kościół zbudowany był na planie kwadratu, z jedną nawą oraz wieżą z barokowym hełmem[4]. Mimo niewielkiego rozmiaru jednonawowej świątyni, otrzymała ona bogate wyposażenie rokokowe[3]: ołtarze, organy, konfesjonały i ambonę[2].
Na południe od kościoła wybudowano m.in. mały dom dla organisty oraz pokaźny obiekt, w którym mieściły się przytułek dla osób starszych, szpital dla ubogich oraz parafialna szkoła dla dzieci z terenu majątku[3].
Od 15 listopada 1927 r. ustanowiono tu parafię dla obszaru dworskiego Kolibki, Orłowa oraz położonej na północ od torów stronie Małego Kacka[1][2]. W 1928 do parafii w Kolibkach należały 143 osoby[potrzebny przypis], zaś w 1934 było to odpowiednio po: 237 mieszkańców obszaru dworskiego Kolibki, 94 - z Orłowa oraz 294 - z Małego Kacka[1].
Ostatnim pracującym tu księdzem był ks. Roman Wiśniewski[1].
W 1939 hitlerowskie władze okupacyjne zamknęły kościół oraz rozpoczęły jego wyburzanie[1]. Rozbiórka trwała od jesieni 1939 do wiosny 1940 roku[3]. Zniszczono też fundamenty, ogrodzenie cmentarza oraz kapliczkę przycmentarną. Obrazy przeniesiono do kościoła na Witominie, gdzie spłonęły w 1945 roku[2]. Po wojnie kościoła nie odbudowano.
W kościele znajdowały się trzy czczone przez miejscową ludność obrazy[potrzebny przypis]:
- obraz Matki Bożej Piaseckiej (namalowany dla Królowej Marysieńki),
- obraz Matki Bożej na drewnie (XVI),
- obraz Świętej Rodziny z głównego ołtarza.
W 1999 r. z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Orłowa postawiono w obrębie zarysu fundamentów kościoła niski murek, na którym umieszczono tablicę informującą o dziejach świątyni[3]. O dawnym kościele przypomina również wysoki metalowy krzyż, ustawiony w pobliżu w 1990 r.
3 lipca 2021 na promenadzie Królowej Marysieńki w Orłowie odsłonięto makietę kościoła[5].
Cmentarz przykościelny[edytuj | edytuj kod]
W 1902 r. na południe od zabudowań założono cmentarz, na którym dokonywano pochówków od 1904 do 1946 r.[3][2] Podczas II wojny światowej cmentarz, w przeciwieństwie do pobliskiego kościoła, nie został zniszczony i istnieje do dziś, jednak przez wiele lat nie były prowadzone na nim żadne prace remontowe. Cmentarz uporządkowany został staraniami Pomorskiego Forum Eksploracyjnego, według różnych źródeł: w 2006[2] lub 2007 r.[4], zaś cyklicznie odbywają się tam prace porządkowe. Przy wejściach na jego teren umieszczono informację o jego historii i listę nazwisk niektórych pochowanych na nim osób.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Kazimierz Małkowski, Bedeker gdyński, Gdańsk: Polnord - Wydaw. Oskar, 2001, ISBN 83-86181-73-7, OCLC 749155676 [dostęp 2020-02-16].
- ↑ a b c d e f Krystian Mielczarski, Tajemniczy kościół w Kolibkach [online], trojmiasto.wyborcza.pl, 21 maja 2009 [dostęp 2020-02-16].
- ↑ a b c d e f Kościół w Kolibkach [online], trojmiasto.wyborcza.pl [dostęp 2020-02-16].
- ↑ a b Robert Hirsch (red.), Krótka wędrówka po zabytkach Gdyni: Dwór i park Kolibki, Urząd Miasta Gdyni, 2008.
- ↑ Niemcy zburzyli go podczas wojny. Teraz kościół powraca jako…miniatura [online], radiogdansk.pl, 4 lipca 2021 [dostęp 2022-02-16].