Krasnoborowik żonkilowy

Krasnoborowik żonkilowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	borowikowce
Rodzina	borowikowate
Rodzaj	Sutorius
Gatunek	krasnoborowik żonkilowy
	Nazwa systematyczna
	Neoboletus junquilleus (Quél.) Gelardi, Simonini & Vizzini; Index Fungorum 192: 1 (2014)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Krasnoborowik żonkilowy, borowik żonkilowy (Neoboletus junquilleus (Quél.) Gelardi, Simonini & Vizzini) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae). Według ustaleń Index Fungorum z 2020 r. jest to synonim borowika ceglastoporego (Neoboletus erythropus)^[1].

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sutorius, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[2].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1906 roku Lucien Quélet nadając mu nazwę Boletus junquilleus. Później zaliczany był do różnych innych rodzajów. W 2020 r. uznano go za odmianę borowika ceglastoporego (Neoboletus erythropus var. junquilleus (Quél.) Blanco-Dios). Index Fungorum kasuje wszystkie odmiany grzybów, tak więc wg Index Fungorum jest on synonimem Neoboletus erythropus^[1].

Niektóre synonimy nazwy naukowej^[2]:

Boletus erythropus var. junquilleus (Quél.) Bon 1985
Boletus erythropus var. junquilleus (Quél.) J.A. Muñoz 2005
Boletus junquilleus (Quél.) Boud. 1906
Boletus luridiformis var. junquilleus (Quél.) Krieglst. 1991
Boletus luridiformis var. junquilleus (Quél.) Knudsen 1991
Dictyopus junquilleus Quél. 1898
Dictyopus queletii var. junquilleus (Quél.) Bon 1985
Sutorius junquilleus (Quél.) G. Wu & Zhu L. Yang 2016
Suillellus queletii f. junquilleus (Quél.) Klofac 2015

Polską nazwę borowik żonkilowy nadała Alina Skirgiełło w 1960 r. Władysław Wojewoda w 2003 r. proponował nazwę borowik ceglastopory, odmiana żonkilowa^[3], a Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy krasnoborowik żonkilowy^[4]. Wszystkie te nazwy są według Index Fungorum tylko synonimami borowika ceglastoporego.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Kapelusz

Średnica 5–16 cm, jasnożółty-cytrynowy, potem jaskrawo pomarańczowożółty-rdzawożółty, czasem jasnobrązowy. Półkulisty, później wypukły i poduchowaty^[5].

Rurki

Wykrojone przy trzonie. Początkowo cytrynowożółte, potem zielonkawe, po uszkodzeniu błękitnieją. Pory cytrynowe, potem złotożółte, po dotknięciu sinieją^[6].

Trzon

Cylindryczny, jaskrawożółty bez siateczki, z żółtobrązowymi-brązowoczerwonymi plamkami, 4–12 cm wysokości, 2,5–6 cm grubości^[5]. U młodych okazów beczułkowaty, później walcowaty. Po naciśnięciu szybko sinieje^[6].

Miąższ

Cytrynowożółty, intensywnie niebieszczeje po przekrojeniu. Zapach nieokreślony, smak przyjemny, nieco kwaskowaty^[6].

Wysyp zarodników

Oliwkowy. Zarodniki 12–17 × 5–6 μm, wrzecionowate, gładkie, bez pory rostkowej^[5].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Spotykany jest w Europie, bardzo rzadki w Polsce, znany m.in. z Puszczy Niepołomickiej. Siedlisko: lasy liściaste, głównie pod dębami, rośnie latem i jesienią^[7]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – takson wymierający^[8]. Znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Czechach, Niemczech, Anglii, Norwegii, Holandii, Szwecji, Słowacji^[3].

Grzyb mikoryzowy^[3]. Grzyb jadalny^[5].

Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]

Podobny jest tylko piaskowiec modrzak (Gyroporus cyanescens). Ma mniej jaskrawy, bardziej ochrowy owocnik i rośnie tylko na piaszczystych glebach^[7].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Index Fungorum [online] [dostęp 2021-09-03] .
↑ ^a ^b Species Fungorum [online] [dostęp 2021-09-03] .
↑ ^a ^b ^c WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021 .
↑ ^a ^b ^c ^d AurelA. Dermek AurelA., AlbertA. Pilat AlbertA., Poznajemy grzyby, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 82, ISBN 83-04-02963-4 .
↑ ^a ^b ^c PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .
↑ ^a ^b BarbaraB. Gumińska BarbaraB., WładysławW. Wojewoda WładysławW., Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0 .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2021-09-03] .

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2021-09-03] .

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .

[kom-4] Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021 .

[der-5] AurelA. Dermek AurelA., AlbertA. Pilat AlbertA., Poznajemy grzyby, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 82, ISBN 83-04-02963-4 .

[wag-6] PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .

[gum-7] BarbaraB. Gumińska BarbaraB., WładysławW. Wojewoda WładysławW., Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0 .

[mirek-8] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]