Mleczaj okazały
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
mleczaj okazały |
| Nazwa systematyczna | |
| Lactarius resimus (Fr.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 336 (1838) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie i Azji | |
Mleczaj okazały (Lactarius resimus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1821 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus resimus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. ten sam autor, przenosząc go do rodzaju Lactarius[1]. Niektóre synonimy naukowe[2]:
- Agaricus intermedius var. expallens Fr. 1815
- Agaricus resimus Fr. 1821
- Galorrheus resimus (Fr.) P. Kumm. 1871
- Lactifluus resimus (Fr.) Kuntze 1891
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r.[3]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Kapelusz
Młody – półkulisty i pępkowaty, wcześnie szeroko lejkowaty o podwiniętym brzegu, czysto biały, słabo pręgowany; młody – silnie oślizgły; po naciśnięciu przebarwiający się na żółty kolor. 8–15 cm średnicy[4].
- Blaszki
Kremowobiałe; stare w pomarańczowe plamy; wąskie, grube i gęste, całkowicie przyrośnięte do trzonu i rozwidlone[4].
- Trzon
Cytrynowożółty, delikatnie omszony, z ciemnymi, wodnistoplamistymi jamkami; bardzo gruby i krótki[4].
- Miąższ
Biały, dosyć twardy, z mleczkiem o bardzo ostrym smaku, białym na powietrzu, po około 10 sekundach przebarwiającym się na siarkowożółto[4].
- Wysyp zarodników
Jasnoochrowy[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 6–7,5 × 5–6 µm o brodawkowatej powierzchni i częściowej siateczce. Cystydy 35–55 × 6–10 µm, występujące na ostrzu i na bokach blaszek[5].
- Gatunki podobne
Mylony jest z dużo częstszym w Polsce mleczajem dołkowanym (Lactarius scrobiculatus), który jednak ma jasnocytrynowożółty kapelusz z dobrze widocznymi pręgami[4]. Podobny jest także mleczaj cytrynowy (Lactarius citriolens), ale odróżnia się cytrynowym zapachem i często jamkowatym trzonem[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji[6]. W Polsce bardzo rzadki[4]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Czechach, Niemczech, Danii, Norwegii, Holandii[3]. Popularny w północnej Europie, w środkowej – bardzo rzadko znajdowany.
Naziemny grzyb mykoryzowy. Rośnie w lasach iglastych, głównie pod świerkami, czasem występuje w dużych grupach[3].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Na surowo jest niejadalny, jednak we wschodniej Europie jest kiszony i wykorzystywany w przemyśle przetwórczym[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 381, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h Edmund Garnweidner i inni, Grzyby. Przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej, Warszawa: MUZA SA, 2006, s. 160, ISBN 83-7319-976-4.
- ↑ a b Alina Skirgiełło, Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 45, ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ Index Fungorum [online] [dostęp 2024-10-09] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 66, ISBN 83-89648-38-5.