Leon Jóźwiak

Leon Franciszek Jóźwiak
ps. Andrzej
Data i miejsce urodzenia	2 kwietnia 1897 ; Wolica
Data śmierci	1986
Zawód, zajęcie	kupiec, działacz społeczny, ławnik miejski w okresie II RP
Narodowość	polska
Partia	Stronnictwo Demokratyczne
Małżeństwo	Maria z Paszkowskich
Dzieci	2 synów
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Leon Franciszek Jóźwiak, ps. Andrzej (ur. 2 kwietnia 1897 w Wolicy, zm. 1986) – pruszkowski kupiec i działacz społeczny, ławnik miejski w okresie II RP. Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Życiorys

Urodził się 2 kwietnia 1897 w Wolicy, pow. błońskim, w rodzinie Marcina i Antoniny z Mańkowskich. Ukończył szkołę handlową w Warszawie. W latach 1918–1922 ochotniczo służył w Wojsku Polskim^[1]. W 1920 uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W latach 1922–1928 pracował w firmie „Sirocco”. Od 1928 był właścicielem sklepu w Pruszkowie. Od 1934 sprawował funkcję ławnika miejskiego w zarządzie pod kierownictwem Stanisława Gruszczyńskiego. Współzałożyciel i członek LOPP, Ligi Morskiej i Kolonialnej oraz PCK^[1].

W czasie wojny obronnej Polski walczył w twierdzy modlińskiej. W okresie II wojny światowej zasiadał w zarządzie pruszkowskiego oddziału Rady Głównej Opiekuńczej^[2]. Wchodził w skład władz „Hurtowni zaopatrzenia miasta Pruszkowa i okolic”, która zajmowała się skupem płodów rolnych celem zaopatrzenia lokalnej ludności (1939–1940), następnie zasiadał w zarządzie Rejonowej Spółdzielni Rolno-Handlowej. Od lutego 1940 działał w Związku Walki Zbrojnej, następnie zaś w Armii Krajowej. Stał na czele referatu charytatywnego Rejonu VI Kadry Obywatelskiej obejmującego powiat pruszkowski. Do jego zadań należało przeprowadzanie i inicjowanie zbiórek dla ofiar okupanta, a także wysyłanie paczek dla więźniów i obozowiczów. Po powstaniu Dulagu 121 w 1944 zajmował się aprowizacją dla obozu – uczestniczył w zbiórkach żywności, odzieży, leków i środków higieny osobistej.

W latach 1944–1945 wraz z żoną Marią przy pomocy Jadwigi Wołyńskiej ukrywał w swoim mieszkaniu Różę Icchaki, uciekinierkę z radomskiego getta. W 1981 cała trójka otrzymała za ten fakt tytuł Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata.

Działał w pruszkowskich strukturach Stronnictwa Demokratycznego^[3]. Sprawował funkcję wiceprezesa Towarzystwa Kulturalno-Naukowego Pruszkowa.

Od 22 lutego 1922 żonaty z Marią z Paszkowskich^[1], mieli dwóch synów. Syn Mirosław był ofiarą eksperymentów medycznych w obozie w Dachau^[4].

Odznaczenia

Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[1]
tytuł Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata (1981)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 126. [dostęp 2021-07-28].
↑ (red. Anna Żarnowska), Dzieje Pruszkowa, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1983, s. 272.
↑ 30 lat temu i dziś, „Kurier Polski”, nr 57 z 8 marca 1974, s. 2.
↑ Marian Skwara, Pruszkowscy Żydzi : sześć dekad zamkniętych zagładą, Pruszków 2007, s. 219.

Bibliografia

Leon Jóźwiak, Maria Jóźwiak, [w:] Michał Grynberg, Księga Sprawiedliwych, Warszawa 1993, s. 216 (tu data śmierci: 1985).
Jóźwiak Leon, Jóźwiak Maria, Wołyńska Jadwiga, w: Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata: ratujący Żydów podczas Holocaustu: Polska, cz. I, red. nacz. Israel Gutman, red. naukowa Dariusz Lebionka, Robert Kuwałek, Adam Kopciowsk, Kraków 2009, s. 264.
Henryk Krzyczkowski, W cieniu Warszawy: Pruszków w latach okupacji hitlerowskiej, Wydawnictwo „Pax”, Warszawa 1986, s. 8, 35, 59–60, 88, 112, 126, 132, 136, 166, 172, 174, 185, 206.
Biogram na stronie Muzeum Dulag 121

[:0-1] Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 126. [dostęp 2021-07-28].

[2] (red. Anna Żarnowska), Dzieje Pruszkowa, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1983, s. 272.

[3] 30 lat temu i dziś, „Kurier Polski”, nr 57 z 8 marca 1974, s. 2.

[4] Marian Skwara, Pruszkowscy Żydzi : sześć dekad zamkniętych zagładą, Pruszków 2007, s. 219.

[1]

[2]

[3]

[4]