Let L-13 Blaník
.jpg)
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Let Kunovice |
| Konstruktor |
Karel Dlouhý |
| Typ |
szybowiec szkolno-treningowy |
| Konstrukcja |
metalowa |
| Załoga |
2 |
| Historia | |
| Data oblotu |
marzec 1958 |
| Liczba egz. |
2616 |
| Dane techniczne | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
16,2 m |
| Wydłużenie |
13,7 |
| Długość |
8,4 m |
| Wysokość |
2,09 m |
| Powierzchnia nośna |
19,15 m² |
| Profil skrzydła |
NACA 623A-615->NACA 623A-618 |
| Masa | |
| Własna |
292 kg |
| Użyteczna |
180 kg |
| Startowa |
500 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
240 km/h |
| Prędkość minimalna |
55 km/h |
| Prędkość holowania |
140 km/h |
| Prędkość min. opadania |
0,83 m/s |
| Doskonałość maks. |
28 |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| Czechosłowacja, Austria, Niemcy, Polska, ZSRR | |
Let L-13 Blaník – dwumiejscowy czechosłowacki szybowiec szkolno-treningowy o konstrukcji metalowej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1954 r. inż. Karel Dlouhý zebrał zespół konstruktorów, który przystąpił do opracowania nowego szybowca. W jego skład wszedł inż. Heindl, technicy: J. Linhart, V. Povondra oraz K. Semrád. Współpracowali z nimi aerodynamicy dr inż. J. Hošek i inż. J. Veselý oraz obliczeniowiec inż. J. Hlava. Tworzenie dokumentacji zakończono w 1956. Zbudowano dwa prototypy oznaczone jako XL-13, pierwszy został zarejestrowany ze znakami OK-6201 i oblatany w marcu 1956. Większość elementów konstrukcyjnych nowej maszyny powstała w pracowni prototypowej Aero w Wysoczanach obok której znajduje się wzgórze nazywane Blaník. Prawdopodobnie to wzgórze stało się nazwą szybowca[1].
W 1956 r. w seryjnych szybowcach dodano na końcu skrzydeł kroplowe osłony. Była to modyfikacja opracowana dla egzemplarza biorącego udział w Szybowcowych Mistrzostwach Świata w Saint-Yan. Produkcję seryjną uruchomiono w 1958 r. w zakładach w Kunowicach i zakończono ją w 1979 r. po wyprodukowaniu 2616 egzemplarzy. Jeden z nich trafił w 1960 r. do Polski. Po zarejestrowaniu go ze znakami SP-1795 wykonano na nim w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym szereg lotów testowych. Po ich zakończeniu maszyna została sprzedana do Austrii, później trafiła do Niemiec[2]. Polscy piloci sportowi korzystali z tych maszyn podczas imprez zagranicznych. W 1959 r. Jerzy Popiel na Szybowcowych Mistrzostwach Czechosłowacji w Vrchlabí na Blaniku zajął trzecie miejsce[3].
Szybowiec był eksportowany do 40. krajów. Część z nich trafiła do USA, gdzie wykorzystano je w szkoleniu pilotów w Akademii Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych. Latały tam jako TG-10[4]. 1289 szybowców dostarczono do ZSRR[2], w dalszym ciągu są eksploatowane w aeroklubach Rosji[5].
Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]
Dwumiejscowy szybowiec szkolno-treningowy w okładzie górnopłatu o konstrukcji metalowej.
Kadłub o przekroju owalnym, w przedniej części mieści dwuosobową kabinę załogi. Miejsca załogi są osłonięte nieruchomym wiatrochronem i jednoczęściową osłoną otwieraną na prawą stronę. Usterzenie wolnonośne, krzyżowe, statecznik poziomy z dodatnim skosem 5° składany do transportu. Skrzydła o ujemnym skosie 5°. U nasady mają profil NACA 623A-615, a na końcu NACA 623A-618. Są wyposażone w hamulce aerodynamiczne, klapy typu Flower i lotki. Podwozie jednotorowe z przednim amortyzatorem, częściowo chowanym kółkiem głównym o amortyzacji hydrauliczno-powietrznej i amortyzowanej płozy ogonowej[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ L-13 Blaník. gov.pl. [dostęp 2023-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-30)]. (cz.).
- ↑ a b Kubalańca, Witkowski 2009 ↓, s. 100.
- ↑ Jędrzejewski 2014 ↓, s. 520.
- ↑ LET L-13 Blanik. Aviation History & Technology Center. [dostęp 2023-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-23)]. (ang.).
- ↑ L-13 Blanik. Уголок неба. [dostęp 2023-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-30)]. (ros.).
- ↑ Kubalańca, Witkowski 2009 ↓, s. 102-103.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Jędrzejewski: Polscy piloci doświadczalni. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe Instytutu Lotnictwa, 2014. ISBN 978-83-63539-05-4. OCLC 883576680.
- Jerzy Kubalańca, Ryszard Witkowski: Zagraniczne szybowce w Polsce. Sandomierz: Stratus, 2009. ISBN 978-83-89450-85-2. OCLC 750926885.