Liściokwiatowate
 Flueggea virosa | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
liściokwiatowate |
| Nazwa systematyczna | |
| Phyllanthaceae Martinov Tekhno-Bot. Slovar: 369. 3 Aug 1820[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Phyllanthus L. (1753)[3] | |
Liściokwiatowate (Phyllanthaceae) – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu malpigiowców. Obejmuje około 60 rodzajów liczących około dwa tysiące gatunków. Rośliny te występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy i strefy klimatu umiarkowanego chłodnego i arktycznej na półkuli północnej, najbardziej zróżnicowane są w tropikach. Wiele gatunków uprawianych jest ze względu na soczyste, jadalne owoce, niektóre dostarczają także surowca drzewnego[2][4]. W odróżnieniu od spokrewnionych wilczomleczowatych wyróżniają się brakiem soku mlecznego (w zbiorniczkach wydzielniczych magazynowane są garbniki), poza tym w każdej komorze zalążni znajdują się po dwa zalążki[5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Drzewa, krzewy i rośliny zielne, rzadko pnącza, sukulenty i rośliny wodne[4].
- Liście
- Pojedyncze, złożone tylko w rodzaju Bischofia, zwykle całobrzegie. W przypadku niektórych roślin, np. u dorosłych okazów liściokwiatów (Phyllanthus) liści brak, a rolę asymilacyjną pełnią spłaszczone pędy (gałęziaki)[4].
- Kwiaty
- Promieniste, posiadają okwiat zwykle zróżnicowany na kielich i koronę. Z wyjątkiem niektórych gatunków kwiaty są jednopłciowe. Kielich składa się z 3 do 8 działek, Płatków korony jest od 4 (rzadko od 2) do 6, ew. brak tego okółka. W kwiatach męskich znajduje się od 3 do 10 pręcików. W kwiatach żeńskich zalążnia jest górna, składa się zwykle z 2 do 5 owocolistków, tworzących odpowiednią liczbę komór, w których znajdują się po 2 zalążki, z których zwykle tylko jeden rozwija się w nasiono[4].
- Owoce
- Suche lub mięsiste (pestkowce i jagody), często żywo zabarwione i rozprzestrzeniane przez ptaki[2].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzina była włączana dawniej do wilczomleczowatych jako podrodzina Phyllanrhoideae. Jako odrębna rodzina rośliny te włączone zostały do malpigiowców (Malpighiales), w obrębie których sytuowane są jako grupa siostrzana rodziny Picrodendraceae. Taką też pozycję rodzina ta zajmuje w systemie APG III z 2009, APG IV z 2016 i według APweb[2].
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
| ← |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział i wykaz rodzajów[6]
Podrodzina Phyllanthoideae Beilschmied
- Actephila Blume
- Amanoa Aublet
- Andrachne L.
- Astrocasia B. L. Robinson & Millspaugh
- Bridelia Willdenow
- Chascotheca Urban
- Chonocentrum Pax & K. Hoffmann
- Chorisandrachne Airy Shaw
- Dicoelia Bentham
- Discocarpus Klotzsch
- Flueggea Willdenow
- Glochidion J. R. Forster & G. Forster
- Gonatogyne Müller Argoviensis
- Heterosavia (Urban) Hoffmann
- Hexaspermum Domin
- Heywoodia Sim
- Keayodendron Leandri
- Lachnostylis Turczaninow
- Leptopus Decaisne
- Margaritaria L. f.
- Meineckia Baillon
- Notoleptopus Vorontsova & Hoffmann
- Oreoporanthera Hutchinson
- Pentabrachion Müller
- Phyllanoa Croizat
- Phyllanthopsis (Scheele) Vorontsova & Hoffmann
- Phyllanthus L. – liściokwiat
- Plagiocladus Brunel
- Poranthera Rudge
- Pseudolachnostylis Pax
- Pseudophyllanthus (Müller Argoviensis) Vorontsova & Hoffmann
- Reverchonia A. Gray
- Savia Willdenow
- Securinega Jussieu – sekurinega[7]
- Tacarcuna Huft
- Wielandia Baillon
- Zimmermannia Pax
- Zimmermanniopsis Radcliffe-Smith
Podrodzina Antidesmatoideae Hurusawa
- Aerisilvaea Radcliffe-Smith
- Antidesma L. – antydesma[8]
- Apodiscus Hutchinson
- Aporusa Blume
- Ashtonia Airy Shaw
- Baccaurea Loureiro
- Bischofia Blume
- Celianella Jablonski
- Danguyodrypetes Leandri
- Didymocistus Kuhlmann
- Hieronima Allemao
- Hymenocardia Lindley
- Jablonskia G. L. Webster
- Leptonema A. Jussieu
- Maesobotrya Bentham
- Martretia Beille
- Protomegabaria Hutchinson
- Richeria Vahl
- Richeriella Pax & K. Hoffmann
- Spondianthus Engler
- Thecacoris A. Jussieu
- Uapaca Baillon
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c d Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-09-20] (ang.).
- ↑ a b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-09-20]. (ang.).
- ↑ a b c d Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 250–252. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 400–401. ISBN 83-7079-778-4.
- ↑ List of Genera in PHYLLANTHACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-11-12] (ang.).
- ↑ Władysław Danielewicz, Tomasz Maliński: Drzewa i krzewy Ogrodu Dendrologicznego Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 2011, s. 380. ISBN 978-837160-642-7.
- ↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 85.