Lipljan
Państwo | |
---|---|
Region | |
Gmina | |
Populacja • liczba ludności |
|
Nr kierunkowy |
38 |
Kod pocztowy |
14000 |
Położenie na mapie Kosowa | |
Położenie na mapie Serbii | |
42°31′48″N 21°08′19″E/42,530000 21,138611 | |
Strona internetowa |
Lipljan (serb. – cyrylica Липљан, alb. Lipjan) – miasto i gmina w środkowym Kosowie (region Prisztina), liczy około 2 tys. mieszkańców (2006)[1] . Burmistrzem miasta jest Imri Ahmeti (od 2013)[2].
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Współczesna nazwa Lipljan (Lipjan) wywodzona jest od starożytnych Lypenion, Lypiana[3] , jak również Ulpiana.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Ulpiana
[edytuj | edytuj kod]Poprzedniczką współczesnej miejscowości Lipljan jest istniejąca w okresie od roku 30 p.n.e. do ok. 600 n.e. rzymska osada Ulpiana[4] położona na szlakach komunikacyjnych łączących wybrzeże Adriatyku – miejscowość Lisse z terenami w dolinie rzeki Margus oraz nad Dunajem.
Nazwa Ulpiana wywodzić się ma od imienia cesarza rzymskiego - Marka Ulpiusza Trajana, który ustanowił municypium w ramach prowincji Mezja Górna. Wyjaśnienie nazwy zawarte zostało w traktacie Konstantyna VII Porfirogenety De administrando imperio (O zarządzaniu państwem), w którym stwierdza się też, że Justynian I Wielki (cesarz bizantyjski 527-565) przywrócił miasto-twierdzę Ulpiana dla zapobieżenia najazdom Słowian i Awarów na półwysep Bałkański. Chociaż twierdza została w pełni przywrócona (jako Iustiniana Secunda), wkrótce jednak Cesarstwo Bizantyńskie ostatecznie porzuciło ją pod presją ekspansji plemion słowiańskich i Awarów (około roku 582).
Siedziba biskupia od III wieku n.e., jeden z ośrodków administracyjnych rzymskiej prowincji Dardania.
Ulpiana położona była ok. 10 kilometrów na północ od obecnej lokalizacji Lipljan[3] .
Okres słowiański i bizantyński
[edytuj | edytuj kod]Kolejna wzmianka pochodzi z Latopisu Popa Duklanina (Kronika popa Dukljanina i Barski rodoslov). W opracowaniu tym stwierdzono, iż państwo Raszka rozpościera się pomiędzy rzeką Driną w kierunku wschodnim aż do Lipljan i Lab.
Kolejna wzmianka dotyczy roku 1085, w którym miejscowość została przejęta od Bizancjum na rzecz Raszki przez króla Bodina i żupana Raszki Wukana. Miasto zostało wkrótce przywrócone władzy cesarzy bizantyjskich i pod ich panowaniem pozostało aż do czasu ponownego przejęcia przez Raszkę w czasach żupana Stefana Nemanji. Wspominają o tym mnich i święty Sawa Nemanicz z klasztoru Hilandar na Górze Athos oraz syn Stefana - Stefan Pierwszy Koronowany (wielki żupan Raszki i pierwszy król Serbii).
Następnie Lipljan stanowił żupę, która zajmowała Kosowe Pole między Sitnicą i Labem.
Lipljan pozostawał pod panowaniem władców serbskich aż do bitwy na Kosowym Polu (1389), kiedy miasto dostało się w ręce Turków.
Albańska tradycja głosi, że w Lipljan urodził się Lekë Dukagjini, piętnastowieczny albański książę i bohater narodowy Albanii.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Profil Lipjan na stronie OBWE ↓.
- ↑ Kryetari i Komunës. [w:] Oficjalny serwis Gminy Lipjani [on-line]. [dostęp 2017-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-14)]. (alb.).
- ↑ a b Historia e Komunës së Lipjanit ↓.
- ↑ Ulpiana / Iustiniana Secunda, Gračanica, Lipljan. Digital Atlas of the Roman Empire, 2016-08-07. [dostęp 2017-02-13]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Historia e Komunës së Lipjanit. [w:] Oficjalny serwis Gminy Lipjani [on-line]. [dostęp 2017-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-05)]. (alb.).
- Lipjan / Lipljan. [w:] Profil Lipjan na stronie OBWE [on-line]. wrzesień 2015. [dostęp 2017-02-13]. (ang.).