Lotopałanka karłowata
| Petaurus breviceps[1] | |
| Waterhouse, 1839[2] | |
 Lotopałanka karłowata jest zwierzęciem nocnym | |
| Systematyka | |
| Domena | eukarionty |
|---|---|
| Królestwo | zwierzęta |
| Gromada | ssaki |
| Podgromada | żyworodne |
| Infragromada | ssaki niższe |
| Rząd | dwuprzodozębowce |
| Rodzina | lotopałankowate |
| Podrodzina | Petaurinae |
| Rodzaj | lotopałanka |
| Gatunek | lotopałanka karłowata |
| Synonimy | |
| Podgatunki | |
| |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 Występowanie lotopałanki karłowatej Podgatunki (kolorem zaznaczono miejsce występowania): czerwony – P. b. breviceps, niebieski – P. b. notatus, ciemnozielony – P. b. ariel, żółty, fioletowy i jasnozielony – P. b. papuanus | |
Lotopałanka karłowata[7], lotopałanka krótkogłowa[8] (Petaurus breviceps) – gatunek ssaka z podrodziny Petaurinae w obrębie rodziny lotopałankowatych (Petauridae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Lotopałanka karłowata występuje w zależności od podgatunku[9]:
- P. breviceps breviceps – na wschód od Wielkich Gór Wododziałowych przez południowo-wschodni Queensland, na południe przez wschodnią Wiktorię, rozciągając się na południe do północnego Brisbane.
- P. breviceps papuanus – Moluki (Halmahera, Ternate, Bacan, Gebe i Kai Besar) i Nowa Gwinea, w tym wyspy Papui Zachodniej (Misool i Salawati), wyspa Adi (przy południowej części półwyspu Bomberai), wyspy w Zatoce Cenderawasih (Yapen i Numfoor), wyspy u wybrzeży północnej części Nowej Gwinei (Bagabag, Bam, Blup Blup, Kadovar, Karkar, Koil, Vokeo i Wei), Archipelag Bismarcka (Nowa Brytania i Duke of York Islands) i wyspy w południowo-wschodniej półwyspowej części Nowej Gwinei (Fergusson, Goodenough, Sudest, Woodlark, Misima i Normanby).
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy opisał w 1839 roku angielski przyrodnik George Robert Waterhouse na łamach czasopisma Proceedings of the Zoological Society of London[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Waterhouse wskazał Nową Południową Walię w Australii[2][10].
Tradycyjnie w obrębie P. breviceps wyróżniano cztery podgatunki[10] jednak badania przeprowadzone w 2020 roku w oparciu o dowody molekularne i morfologiczne wykazały że P. breviceps stanowi trzy różne występujące w Australii gatunki (traktowane wcześniej jako podgatunki): P. breviceps, P. ariel i P. notatus [11]. Populacje z Nowej Gwinei nie zostały zrewidowane w tej publikacji, ale z pewnością nie reprezentują P. breviceps ani żadnego z innych gatunków australijskich i mogą stanowić zespół odrębnych gatunków[9]. Do czasu rewizji taksonomicznej taksonu papuanus powinno się go traktować jako podgatunek P. breviceps[9].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Petaurus: gr. πεταυρον petauron „trampolina, skakać”, od πεταυριστης petauristēs „akrobata, balansista”[12].
- breviceps: łac. brevis „krótki”[13]; -ceps „-głowy”, od caput, capitis „głowa”[14].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 16–21 cm, długość ogona 16,5–21 cm; masa ciała samic 60–135 g, samców 68–160 g[15]. Grzbiet szary z czarnym pasmem pośrodku, biegnącym od nasady ogona do czoła, czarne obwódki wokół oczu, brzuch biały, ogon szary, z ciemną obwódką w pobliżu koniuszka
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Małe, stadne zwierzę nadrzewne. Charakteryzuje się obecnością długiego chwytnego ogona i fałdów skórnych stanowiących wystarczającą powierzchnię nośną dla lotu ślizgowego na odległość do 55 metrów. Ciąża trwa 21 dni, w miocie 2-3 młode. Żywi się słodkim sokiem z pni akacji i figowców.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Petaurus breviceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c G.R. Waterhouse. On the Dentition of the Flying Opossums. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 6, s. 152, 1838 (ang.).
- ↑ O. Thomas: Catalogue of the Marsupialia and Monotremata in the collection of the British Museum (Natural History). London: The Trustees, 1888, s. 158. (ang.)
- ↑ Tate i Archbold 1935 ↓, s. 2.
- ↑ Tate i Archbold 1935 ↓, s. 1.
- ↑ Petaurus breviceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 14. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ J.H. Reichholf & G. Steinbach (red.); autorzy tekstów: J. Diller, S. Graf, W. Hagen, H. Hagen, U. Heckner-Bisping, P. Hey-Reidt, K. Janke, E. Keller, B.P. Kremer, J. Markl, B. Markl, H.F. Moeller, J.H. Reichholf, M. Schmitt, A. Sigl & U. Weinhold: Ssaki. Cz. 1. Warszawa: Horyzont, 2001, s. 32, seria: Leksykon zwierząt. ISBN 83-7227-610-2. (pol.)
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 88. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Species Petaurus breviceps. W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-06-09].
- ↑ T. Cremona, A.M. Baker, S.J.B. Cooper, R. Montague-Drake, A.M. Stobo-Wilson & S.M. Carthew. Integrative taxonomic investigation of Petaurus breviceps (Marsupialia: Petauridae) reveals three distinct species. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 191 (2), s. 503527, 2021. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlaa060 (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 526, 1904 (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 34.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 44.
- ↑ S. Jackson: Family Petauridae (Striped Possums, Leadbeater’s Possum and Lesser Gliders). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 561–562. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- G.H.H. Tate & R. Archbold. Seven apparently new forms of Phalangeridae from the New Guinea region. „American Museum novitates”. 810, s. 1–8, 1935 (ang.).
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 1. Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256. (ang.)