Lutynia (Orłowa)
49°52′17″N 18°25′35″E/49,871389 18,426389| Część miasta Orłowej | |
 Centrum Lutyni (2012) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| W granicach Orłowej |
1960 |
| Powierzchnia |
7,88 km² |
| Populacja (2010) • liczba ludności |
|
| • gęstość |
3365,6 os./km² |
| Kod pocztowy |
735 14 |
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego  | |
Położenie na mapie Czech  | |
| 49°52′17″N 18°25′35″E/49,871389 18,426389
| |
Lutynia[1] (czes. Lutyně, niem. Leuten; do II wojny światowej Lutynia Polska, cz. Polská Lutyně, niem. Polnischleuten) – część miasta Orłowej w kraju morawsko-śląskim, w powiecie Karwina w Czechach. Jest to także gmina katastralna o nazwie Horní Lutyně (pl. Lutynia Górna, niem. Ober-Leuten) i powierzchni 788,2 ha[2], położona w północnej części miasta. Pod względem liczby ludności jego największa dzielnica – na 39,1% powierzchni żyje tu 76,1% populacji, czyli 26521 mieszkańców[3], a w 2010 odnotowano 1323 adresy[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość Lutynia po raz pierwszy wzmiankowana została w łacińskim dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna ok. 1305 w szeregu wsi zobowiązanych do płacenia dziesięciny biskupstwu we Wrocławiu, w postaci item in Luthina LXXI) mansi[5][6][7]. Zapis ten oznaczał, że wieś posiadała 71 łanów większych. Została założona prawdopodobnie w akcji kolonizacyjnej przeprowadzonej przez powstały w 1268 klasztor Benedyktynów w Orłowej[8], a jej powstanie wiąże się również z przeprowadzaną pod koniec XIII wieku na terytorium późniejszego Górnego Śląska wielką akcją osadniczą (tzw. łanowo-czynszową). Z kolei Lutynia Polska/Górna została po raz pierwszy wzmiankowana w 1365[9]. Obie wsie politycznie znajdowały się wówczas w granicach utworzonego w 1290 piastowskiego (polskiego) księstwa cieszyńskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech, a od 1526 roku w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów wraz z regionem aż do 1918 roku w monarchii Habsburgów (potocznie Austrii).
W 1869 wieś liczyła 843 mieszkańców[10]. Według austriackiego spisu ludności z 1910 roku Lutynia Polska miała 2133 mieszkańców, z czego 2111 było zameldowanych na stałe, 2015 (95,5%) było polsko-, 79 (3,7%) czesko- a 17 (0,8%) niemieckojęzycznymi, 2046 (95,9%) było katolikami, 56 (2,6%) ewangelikami, 15 (0,7%) wyznawcami judaizmu a 16 (0,8%) osób było innej religii lub wyznania[11].
Po podziale Śląska Cieszyńskiego w 1920 miejscowość znalazła się w granicach Czechosłowacji.
Podczas drugiej wojny światowej zmieniono jej nazwę na Lutynia Górna, a po wojnie przyłączono do Orłowej w 1960[12], jako Lutynię. W latach 60. XX wieku na terenie tej dzielnicy rozpoczęto realizację projektu rozbudowy Orłowej jako miasta-sypialni dla Zagłębia Ostrawsko-Karwińskiego a liczba mieszkańców zaczęła gwałtownie rosnąć kosztem pozostałych dzielnic. W 1961 Lutynia liczyła 2687 osób, w 1970 9621, w 1980 17521 a w 1991 aż 28077.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Uchwała KSNG nr 5/2012 Publikacja w formacie PDF
- ↑ Informace o katastrálním území Horní Lutyně. [dostęp 2010-10-03]. (cz.).
- ↑ Faktografické údaje. 2010-10-03. [dostęp 2010-10-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-26)]. (cz.).
- ↑ Adresy v České republice. 2010-10-03. [dostęp 2010-10-03]. (cz.).
- ↑ Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 296. ISBN 978-83-926929-3-5.
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (online). [w:] www.dokumentyslaska.pl [on-line]. [dostęp 2013-07-22].
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte: Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis. Breslau: Josef Max & Comp., 1889.
- ↑ I. Panic, 2010, s. 430
- ↑ Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 305. ISBN 978-83-926929-3-5.
- ↑ Český statistický úřad: Historický lexikon obcí ČR 1869 - 2005 - 1. díl. 20 sierpnia 2008. s. 718-719. [dostęp 2010-10-03]. (cz.).
- ↑ Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien, Troppau 1912.
- ↑ Historické údaje. mesto-orlova.cz. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-23)]. (cz.)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Zahradnik: Struktura narodowościowa Zaolzia na podstawie spisów ludności 1880-1991. Trzyniec: HT, 1991. OCLC 189422554.