Maczużnik rurkowaty
 Maczużnik rurkowaty (czarny) na plesze Pertusaria paratuberculifera | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
maczużnik rurkowaty |
| Nazwa systematyczna | |
| Sphinctrina tubaeformis A. Massal. Memor. Lich.: 155 (1853) | |
Maczużnik rurkowaty (Sphinctrina tubaeformis A. Massal.) – gatunek grzybów z rodziny Sphinctrinaceae[1]. Grzyb naporostowy[2].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sphinctrina, Sphinctrinaceae, Mycocaliciales, Mycocaliciomycetidae, Eurotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1853 r. Abramo Bartolommeo Massalongo na plesze Pertusaria wulfenii we Włoszech i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy nazwy naukowej[3]:
- Calicium tubaeforme (A. Massal.) Seym. 1929
- Cyphelium tubaeforme (A. Massal.) A. Schneid. 1898
Polska nazwa według W. Fałtynowicza[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Plecha zanurzona, brak fotobiontu. Owocniki beztrzonowe lub z krótkim trzonem, czarne, ciemnobrązowe lub czerwonawobrązowe, główkowate, kuliste lub jajowate. Mazaedium dobrze rozwinięte, czarne, ekscypulum obrze rozwinięte, często nieco pogrubione na krawędziach, składające się ze strzępek ciemnobrązowych do czerwonobrązowych lub częściowo bladych i splątanych. Hypotecjum szkliste lub ochrowożółte. Worki cylindryczne, rozpadające się dość późno, utworzone wyłącznie z workotwórczych strzępek z pastorałkami, nieamyloidalne, o długości 30–75 µm, jednorzędowe, 4–8-zarodnikowe. Askospory proste, półkuliste, o średnicy 4,5–10 µm, lub elipsoidalne o średnicy 4–16 × 3–9,5 µm, o ściance grubej i ciemnej, w stadiach półdojrzałych ze szklistą, galaretowatą powłoką. Dojrzałe askospory gładkie lub ozdobione prążkami lub brodawkami, które nie pękają po osiągnięciu dojrzałości. Worki niektórych gatunków zawierają pigment, który pod działaniem KOH wybarwia się intensywnie czerwono. Brak kwasów porostowych, nie zaobserwowano także konidiomów[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje na wielu wyspach i wszystkich kontynentach poza Antarktydą[5]. W Polsce W. Fałtynowicz w 2003 r. przytoczył 3 stanowiska (pod nazwą Spinthricina tubiformis), wszystkie sprzed II wojny światowej[2].
Pasożyty lub komensale rozwijające się na porostach, głównie z rodzaju Pertusaria (otwornica) żyjących na korze, czasem także na skałach, rzadko na porostach z rodzajów Lecanora (misecznica) i Diploschistes (słojecznica)[4]. W Polsce notowane na otwornicy misecznicowatej (Pertusaria hymenea) i plamicy plamistej (Arthonia arthonioides)[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-04-24] (ang.).
- ↑ a b c d Wiesław Fałtynowicz, Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, s. 254, ISBN 83-89648-06-7.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2024-04-24] (ang.).
- ↑ a b Spinthricina [online], Consortium of Lichen Herbaria [dostęp 2024-04-24].
- ↑ Występowanie Spinthricina tubiformis na wszystkich kontynentach poza Antarktydą [online] [dostęp 2024-04-24].