Marianna Krasnodębska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marianna Krasnodębska
z domu Jarosz
Wiochna
Data i miejsce urodzenia

10 października 1923
Piaski

Zawód, zajęcie

działaczka podziemia w czasie II wojny światowej

Miejsce zamieszkania

Piaski, Poznań, Leszno, Lublin

Narodowość

polska

Rodzice

Ignacy Jarosz, Anna Jarosz

Dzieci

2

Krewni i powinowaci

Aleksander Jarosz, Maksymilian Jarosz

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Partyzancki Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości Medal „Pro Bono Poloniae” Medal „Pro Memoria” Krzyż Armii Krajowej Medal Wojska Odznaka Honorowa „Zasłużony dla Województwa Lubelskiego”
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata Odznaka pamiątkowa Akcji „Burza”

Marianna Regina Krasnodębska[1] z domu Jarosz (ur. 10 października 1923 w Piaskach)[2]Polka, Sprawiedliwa wśród Narodów Świata.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Marianna pochodziła z miejscowej elity. Jej ojciec Ignacy Jarosz był urzędnikiem, budowlańcem. Ukończyła w Piaskach szkołę średnią handlową[3]. Miała siedmioro rodzeństwa, czterej bracia oraz dziadek zostali zabici za działalność konspiracyjną. W Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej Marianna posługiwała się pseudonimem „Wiochna”[2]. Była dowódcą drużyny i łączniczką AK z Żydowską Organizacją Bojową w Piaskach. Doszła do stopnia porucznika[4], a pod koniec życia kapitana[5].

Rodzina Jaroszów przez cały okres okupacji pomagała Żydom z okolicznego getta w Piaskach. Podczas łapanek Żydzi znajdowali schronienie w domu i zabudowaniach gospodarczych Jaroszów. Marianna nosiła do getta żywność oraz leki. Wspólnie z braćmi organizowała amunicję do getta, a także blankiety fałszywych dokumentów: kenkart, dowodów osobistych. Szczególną opieką Jaroszowie otaczali żydowską rodzinę Lewinów: Wolfa wraz z córkami Gertrudą i Haną. Pomagali im ukrywać się, dostarczając żywność i materiały pierwszej potrzeby. Wśród ocalonych znalazł się także Józef Honig[6].

Bezpośrednio po wojnie, ze względu na działalność w AK, Krasnodębska miała problemy z zatrudnieniem. Zajmowała się rodzicami, którzy w czasie wojny podupadli na zdrowiu oraz pomagała innych członkom rodziny. W 1950 wyszłam za mąż. Wyjechała za mężem do Poznania, a następnie do Leszna. W 1956 powrócili do Piask, a następnie przenieśli się do Lublina. Marianna zajmowała się domem[3]. Po 1989 zaczęła brać aktywny udział w lokalnym życiu społecznym, uczestnicząc jako świadek historii w wydarzeniach patriotycznych i rocznicowych organizowanych przez urzędy, szkoły, biblioteki i instytucje kulturalno-oświatowe[6].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

W 2001 Marianna Krasnodębska wraz z ojcem, matką Anną oraz braćmi Aleksandrem i Maksymilianem zostali odznaczeni medalami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[7]. W 2008 otrzymała Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski[1]. Rok później była członkinią delegacji polskich Sprawiedliwych w Kanadzie[8]. W 2020 wyróżniona Medalem „Pro Bono Poloniae”[9], Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości[10] i awansowana na stopień kapitana[11]. W 2022 r. wyróżniona Medalem „Zasłużony dla Miasta Lublin”[12]. Otrzymała także Odznakę Honorową „Zasłużony dla Województwa Lubelskiego”[13], Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Partyzanckim, odznakę pamiątkową Akcji „Burza”, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Medal „Pro Memoria”[14].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Udział Pani Marii Kaczyńskiej w uroczystości „Przywracanie pamięci” / Maria Kaczyńska rok 2008 / Kronika wydarzeń / Pierwsza Dama / Archiwum Lecha Kaczyńskiego / Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej [online], www.prezydent.pl, 17 listopada 2008 [dostęp 2020-01-13].
  2. a b Teresa Torańska, Więcej o rodzinie Jaroszów | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl, październik 2008 [dostęp 2020-01-14].
  3. a b Marianna Krasnodębska (1923). Świadek Historii [online], historiamowiona.teatrnn.pl [dostęp 2020-01-15] (pol.).
  4. Porucznik Marianna Krasnodębska świętowała 95. urodziny [online], www.lublin.uw.gov.pl, 16 października 2018 [dostęp 2020-01-15].
  5. Maciej Replewicz, 100 lat temu urodziła się Marianna Jarosz-Krasnodębska – Sprawiedliwa wśród Narodów Świata [online], dzieje.pl, 12 października 2023 [dostęp 2023-12-03] (pol.).
  6. a b Krasnodębska Marianna - Sprawiedliwi wśród Narodów Świata. Lublin i Lubelszczyzna - Teatr NN [online], teatrnn.pl [dostęp 2020-01-15] (pol.).
  7. Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2019. Poland [online], yadvashem.org, 14 stycznia 2020, s. 34 [dostęp 2019-12-28] (ang.).
  8. Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej / Archiwum Lecha Kaczyńskiego / Aktualności / Rok 2009 / Wizyta delegacji polskich Sprawiedliwych w Kanadzie [online], www.prezydent.pl, 5 listopada 2009 [dostęp 2020-01-15].
  9. Piotr Staszczuk, Znamy odznaczonych medalami Pro Bono Poloniae i Pro Patria [online], Radio Centrum, 8 stycznia 2020 [dostęp 2020-01-14] (pol.).
  10. Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Odznaczeni w Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych [online], prezydent.pl, 1 marca 2020 [dostęp 2022-01-25] (pol.).
  11. Lubelski Urząd Wojewódzki, Awanse dla weteranów. „Wasze życiorysy są zapisane pięknymi momentami" [online], www.lublin.uw.gov.pl, 5 czerwca 2020 [dostęp 2021-03-16] (pol.).
  12. Krzysztof Żuk, W miniony poniedziałek pani Marianna Krasnodębska skończyła 99 lat. [online], Facebook, 13 października 2022 [dostęp 2022-10-19] (pol.).
  13. 100. urodziny kpt. Marianny Krasnodębskiej ps. "Wiochna" - Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie - Portal Gov.pl [online], Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie [dostęp 2023-11-07] (pol.).
  14. Marianna Krasnodębska [online], nnw.trzykropki.org.pl [dostęp 2023-11-07] (pol.).