Maumun ̓Abdul Gajum

Maumun ̓Abdul Gajum

Data i miejsce urodzenia	29 grudnia 1937 Male
Prezydent Malediwów
Okres	od 11 listopada 1978 do 11 listopada 2008
Przynależność polityczna	Partia Dhivehi Rayyithunge
Poprzednik	Ibrahim Nasir
Następca	Mohamed Nasheed
Odznaczenia

Maumun ̓Abdul Gajum (ur. 29 grudnia 1937 w Male) – malediwski polityk, prezydent Malediwów od 11 listopada 1978 do 11 listopada 2008.

Młodość i edukacja

Jest synem Abdula Gajuma. Jego ojciec ze związków z ośmioma żonami miał 25 dzieci, spośród których Muamoon był dziesiątym. Matka Gajuma zmarła podczas studiów syna w Egipcie.

Gajum większość swojego dzieciństwa spędził w Egipcie. Wchodził w skład grupy 15 uczniów, wybranych przez prezydenta Mohameda Amina Didi do odbywania edukacji za granicą. Dlatego też w wieku 10 lat, we wrześniu 1947 Gajum opuścił Malediwy, by udać się do szkół w Egipcie. W trakcie podróży do Afryki, zatrzymał się na Cejlonie i z powodu wzrostu napięć w Egipcie oraz wybuchu wojny izraelsko-arabskiej w 1948 został tam ponad dwa lata. W tym czasie ukończył Royal College w Kolombo.

W marcu 1950 wyruszył z Kolombo do Egiptu, gdzie kształcił się na muzułmańskim Uniwersytecie Al-Azhar. Przez sześć miesięcy uczył się języka arabskiego, co pozwoliło mu studiować szariat i prawo cywilne. W 1966 uzyskał stopień licencjacki z dziedziny prawa szariatu i praw cywilnego, a w późniejszym czasie tytuł magistra. Dyplom ukończenia uczelni odbierał od prezydenta Nassera. Gajum ukończył również kurs języka angielskiego na Uniwersytecie Amerykańskim w Kairze.

Po zakończeniu studiów, w latach 1967–1969 pracował jako wykładowca na Uniwersytecie Kairskim, a później na Uniwersytecie Ahmadu Bello w Zarii w Nigerii.

Kariera polityczna

W 1971 powrócił na Malediwy i rozpoczął pracę jako nauczyciel języka angielskiego, islamu i arytmetyki w Aminiyya School. W 1972 został mianowany menedżerem rządowego Departamentu Transportu Morskiego.

W marcu 1973 został umieszczony w areszcie domowym za krytykę polityki prezydenta Ibrahima Nasira. W wyniku procesu, w maju 1973 został skazany na cztery lata wygnania. 21 maja 1973 został przetransportowany na wyspę Makunudhoo w archipelagu Atol Haa Dhaalu. Po pięciu miesiącach uwięzienia, został zwolniony w październiku 1973 w wyniku amnestii prezydenta Nasira przed wyborami prezydenckimi.

W 1974 został mianowany podsekretarzem, a następnie dyrektorem w Departamencie Telekomunikacji. W lipcu 1974 został ponownie aresztowany za krytykę władzy prezydenta Nasira. Tym razem był przetrzymywany w karcelu w więzieniu w Male. Po 50 dniach w celi został uwolniony we wrześniu 1974.

W tym samym roku został mianowany podsekretarzem w biurze premiera Ahmeda Zakiego. W marcu 1975 urząd premiera na Malediwach został zniesiony przez prezydenta Nasira i tym samym Gajum stracił swoją posadę. Jednakże zaraz potem Gajum objął funkcję zastępcy ambasadora Malediwów na Sri Lance. W 1975 przez dwa miesiące był członkiem delegacji Malediwów przy ONZ.

Po powrocie do kraju zajmował stanowiska podsekretarza stanu w Departamencie Spraw Zewnętrznych oraz wiceministra transportu. Od września 1976 do stycznia 1977 był stałym przedstawicielem Malediwów przy ONZ w Nowym Jorku. Od marca 1977 do listopada 1978 zajmował stanowisko ministra transportu w gabinecie prezydenta Nasira.

Prezydent

W czerwcu 1978 Majis Malediwów (parlament) w drugim głosowaniu wybrało Maumoona Abdula Gajuma kandydatem na urząd prezydenta. W wyborach prezydenckich w listopadzie 1978, które miały charakter plebiscytu (tylko jeden kandydat – Gajum), Gajum został wybrany szefem państwa, uzyskując 93% głosów poparcia. Urząd objął 11 listopada 1978. W swą pierwszą zagraniczną podróż prezydent wyruszył we wrześniu 1979 do Libii.

Odtąd każde wybory prezydenckie na Malediwach miały charakter plebiscytu, z jednym kandydatem (Gajumem) wybieranym przez parlament. W wyborach w 1983 Gajum zdobył 95,6% głosów poparcia, w 1988 – 96,4%, w 1993 – 92,8%, w 1998 – 90,9%. 17 października 2003 uzyskał elekcję na szóstą kadencję z rzędu z poparciem 90,3% głosów.

Prezydent pełnił równocześnie funkcję szefa państwa i szefa rządu oraz dowódcy sił zbrojnych. Gajum stał również na czele Dhivehi Rayyithunge Party (Malediwska Partia Ludowa). Jest żonaty i ma czworo dzieci.

8 stycznia 2008 na wyspie Hoarafushi miała miejsce nieudana próba zamachu na prezydenta Gajuma. Młody mężczyzna usiłował dźgnąć prezydenta nożem, zawiniętym we flagę narodową jednak został powstrzymany przez 15-letniego skauta.

Czarny Piątek i zamieszki społeczne

Krytykowany jest w kraju przez część społeczeństwa za autokratyczne rządy i nepotyzm. Jego krewni zajmują bowiem liczne posady w administracji państwowej.

W odpowiedzi na autorytarne rządy prezydenta na Malediwach zaczęły powstawać opozycyjne organizacje społeczne, które jednak nie mogły legalnie funkcjonować w kraju. W 2003 na Sri Lance opozycyjni uchodźcy, na czele Mohamedem Nasheedem, powołali do życia Malediwską Partię Ludową (dopiero od 2005 legalnie działającą na Malediwach).

W piątek 13 sierpnia 2004 na Malediwach doszło do wielkiej, niezaplanowanej i spontanicznie zorganizowanej demonstracji pokojowej. Demonstranci domagali się uwolnienia, zatrzymanych kilka dni wcześniej działaczy Malediwskiej Partii Demokratycznej. Z czasem pojawiły się także okrzyki z żądaniem ustąpienia prezydenta Gajuma. Administracja przeciw protestującym skierowała służby bezpieczeństwa, uzbrojone w pałki i gaz łzawiący. W wyniku brutalnej akcji pacyfikacyjnej rannych zostało kilkadziesiąt osób. Prezydent Gajum jeszcze tego samego dnia wprowadził w kraju stan wyjątkowy. Doszło do licznych aresztowań zwolenników i działaczy Malediwskiej Partii Demokratycznej. Więźniowie polityczni zostali wypuszczeniu dopiero po ułaskawieniu ich przez prezydenta, które Gajum ogłosił po tragicznych w skutkach tsunami w grudniu 2004.

Rok później, 12 sierpnia 2005, w celu uczczenia rocznicy Czarnego Piątku, Mohamed Nasheed z grupką innych działaczy Malediwskiej Partii Demokratycznej, urządził protest na Placu Republikańskim w Male. Po kilku godzinach protestujący zostali siłą usunięci z placu i uwięzieni w siedzibie służb bezpieczeństwa. W odpowiedzi na to, w stolicy wybuchły trzydniowe zamieszki, spacyfikowane ostatecznie przez siły wojskowe.

Zmiany konstytucyjne i porażka wyborcza w 2008

Prezydent Gayoom w 2007 roku.

Ze względu na coraz częstsze protesty społeczne i głosy domagające się demokratyzacji kraju, prezydent Gajum postanowił zorganizować 18 sierpnia 2007 referendum na temat systemu rządów na Malediwach. Wyborcy mieli dokonać wyboru pomiędzy dotychczasowym systemem prezydenckim, preferowanym przez Gajuma, a systemem parlamentarnym, popieranym przez opozycję. Według oficjalnych wyników, 62% wyborców opowiedziało się za prezydencką formą sprawowania władzy.

7 sierpnia 2008 prezydent Gajum podpisał nową konstytucję, uchwaloną wcześniej przez parlament. Nowa konstytucja wprowadzała po raz pierwszy wielopartyjne wybory prezydenckie.

Pierwsze demokratyczne wybory prezydenckie na Malediwach odbyły się 8 października 2008. Prezydent Gajum od początku wyrażał zamiar wzięcia udziału w nich. W pierwszej turze głosowania zmierzył się z 5 innymi kandydatami. Wybory w pierwszej turze głosowania wygrał prezydent Gajum, zdobywając 40,3 głosów poparcia, przed Mohamedem Nasheedem, który zdobył 24,9% głosów.

Jednak zaraz po pierwszej turze głosowania wszyscy pozostali kandydaci opozycji przekazali swoje poparcie na rzecz jego rywala. W drugiej turze wyborów, która miała miejsce 28 października 2008, Gajum przegrał z Mohamedem Nasheedem, stosunkiem głosów 45,3% do 53,65%.

Od 2011 roku jest przewodniczącym Progresywnej Partii Malediwów. Partia ta pod jego przewodnictwem w wyborach parlamentarnych w 2014 roku zdobyła 40% głosów, co poskutkowało uzyskaniem 34 mandatów w 85-osobowym parlamencie.

Linki zewnętrzne

• Biography of President Mohamed Nasheed. presidencymaldives.gov.mv. [dostęp 2013-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-01)]. (ang.).