Al-Azhar
30°02′45″N 31°15′45″E/30,045833 31,262500
| |
| Data założenia |
nieznana, medresa 970-972, status uniwersytetu 1961 |
|---|---|
| Typ |
uczelnia niepubliczna (do 1961), uczelnia publiczna (od 1961) |
| Państwo | |
| Adres | |
Położenie na mapie Egiptu  | |
| 30°02′45″N 31°15′45″E/30,045833 31,262500
| |
| Strona internetowa | |
Uniwersytet Al-Azhar (arab. جامعة الأزهر, Dżāmiʻat al-Azhar) – teologiczna uczelnia muzułmańska w Kairze. Uniwersytet określany jest mianem „najbardziej renomowanej instytucji oświaty islamu sunnickiego”[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Uniwersytet przy meczecie Al-Azhar jest jedną z najsłynniejszych uczelni w świecie muzułmańskim. Fatymidzki kalif Al-Mu’izz rozkazał wielkorządcy Dżawarowi zbudować pierwszy meczet w Kairze, który oprócz funkcji miejsca modlitwy, miał także pełnić rolę centrum prozelityzmu na ismailizm[2]. Budowa została rozpoczęta 4 kwietnia 970 roku i trwała do 22 czerwca 972 roku[3]. Fatymidzi najprawdopodobniej ku czci Fatimy, córki proroka Mahometa, nadali mu nazwę Al-Azhar. Krótko po wybudowaniu meczetu, otwarto przy nim medresę. Już wtedy szkoła posiadała wydziały prawa muzułmańskiego, nauk prawnych, języka arabskiego, astronomii, filozofii muzułmańskiej czy logiki[4]. Po upadku kalifatu Fatymidów w 1171, z nastaniem dynastii Ajjubidów, uczelnia została oddana sunnitom, którzy zmienili jej profil nauczania na tożsamy. Saladyn rozkazał zniszczyć bezpowrotnie ponad sto tysięcy książek, manuskryptów i prac zgromadzonych w czterdziestu pokojach[5]. W XIX wieku ściśle teologiczny program nauczania uczelni został zliberalizowany pod wpływem nacisków ze strony takich reformatorów jak Dżamal ad-Din al-Afghani i Muhammad Abduh[6]. Po rewolucji w 1952 roku, w 1961 doszło do oddzielenia medresy przy meczecie, oficjalnie podnosząc ją do rangi państwowego uniwersytetu[7][8]. Program nauczania został poddany częściowej sekularyzacji; dodano wydziały medycyny, inżynierii i ekonomii, co stanowiło dalszy etap modernizacji edukacji w regionie rozpoczęty za panowania francuskiego i brytyjskiego[9][10]. Obecnie w uczelni mogą studiować kobiety, a studenci mają do wyboru wiele różnorodnych przedmiotów, od nauk ścisłych po współczesne języki zachodnie.
Profil
[edytuj | edytuj kod]Na gruncie teologicznym, władze uniwersytetu uznają cztery sunnickie szkoły prawa muzułmańskiego (wliczając bractwa sufickie)[11], mając zarazem stosunek antagonistyczny wobec fundamentalistycznych ruchów reformatorskich takich jak wahhabizm i salafizm[12]. Podczas konferencji uczonych sunnickich zorganizowanej we wrześniu 2016 roku w Groznym, wielki szejk Al-Azharu Ahmed al-Tajeb ogłosił wspólną fatwę, iż „salafici nie są częścią islamu sunnickiego”[13]. W przeszłości uczeni al-Azhar określali wahhabizm mianem „wiary szatańskiej”[14][15]. W opinii amerykańskiego think tanku Carnegie Endowment for International Peace, uczelnia pozostaje pod silnym wpływem nauk sufickich[16]. Szejk al-Akbar Mahmud Szaltut, wielki mufti Al-Azhar w latach 1958–1963, ogłosił fatwę zaliczającą imamicką szkołę prawa muzułmańskiego, szkołę dżafarycką, w poczet oficjalnych mazhabów świata islamskiego[17].
Absolwenci
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Edward Delman (26 lutego 2015). An Anti-ISIS Summit in Mecca (ang.). The Atlantic. Dostęp 10-09-2016.
- ↑ Carol Summerfield, Mary Devine, Anthony Levi (1998). International Dictionary of University Histories. Taylor & Francis. s. 9. ISBN 978-1-884964-23-7. Dostęp 10-09-2016.
- ↑ K. A. C. Creswell (1952). The Muslim Architecture of Egypt I, Ikhshids and Fatimids, A.D. 939–1171. Oksford: Clarendon Press. s. 36.
- ↑ Syed Farid Alatas (2006). From Ja¯mi`ah to University: Multiculturalism and Christian–Muslim Dialogue. Current Sociology. 54 (1): 112–132. Dostęp 11-09-2016.
- ↑ Madeleine Pelner Cosman, Linda Gale Jones (1 stycznia 2009). Handbook to Life in the Medieval World, 3-Volume Set, Volumes 1-3. Infobase Publishing. s. 148. ISBN 1-4381-0907-5. Dostęp 11-09-2016.
- ↑ Al-Azhar University, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
- ↑ Nasser Rabbat. Al-Azhar Mosque: An Architectural Chronicle of Cairo's History, w The Encyclopaedia of Islam, Part 157. Brill. s. 63. ISBN 978-90-04-10633-8. Dostęp 10-09-2016.
- ↑ Carol Summerfield, Mary Devine, Anthony Levi (1998). International Dictionary of University Histories. Taylor & Francis. s. 13. ISBN 978-1-884964-23-7. Dostęp 10-09-2016.
- ↑ Muhammad Qasim Zaman (2002). The ulama in contemporary Islam: custodians of change. Princeton University Press. s. 60-63. ISBN 978-0-691-09680-3. Dostęp 10-09-2016.
- ↑ Bassam Tibi. Egypt as a Model of Development for the World of Islam, w Lawrence E. Harrison, Peter Berger (13 stycznia 2006). Developing cultures: case studies. CRC Press. s. 173. ISBN 978-0-415-95280-4. Dostęp 10-09-2016.
- ↑ Ibrahim El-Houdaiby (29 lipca 2012). The Identity of Al-Azhar and Its Doctrine (ang.). www.jadaliyya.com. Dostęp 10-09-2016.
- ↑ Islamopedia. Al-Azhar’s relations with other Sunni groups (ang.). www.islamopediaonline.org. Dostęp 10-09-2016.
- ↑ PressTV (5 września 2016). Azhar cleric excludes Salafists from Sunnis, irks Saudis (ang.). www.presstv.ir. Dostęp 10-09-2016.
- ↑ youtube.com: Scholar from al-Azhar: Wahhabism is a Satanic Faith, the Horn of the Devil that Muhammad Predicted (ang.). Dostęp 10-09-2016.
- ↑ Simon Valentine (9 stycznia 2015). Force and Fanaticism:Wahhabism in Saudi Arabia and Beyond (ang.) Oxford University Press. s. 16–17. ISBN 1-84904-615-8. Dostęp 10-09-2016.
- ↑ Jonathan Brown (Grudzień 2011). Salafis and Sufis in Egypt (ang.). The Carnagie Papers. Dostęp 10-09-2016.
- ↑ Al-Islam. Al-Azhar Verdict on the Shi’a (ang.). www.al-islam.org. Dostęp 10-09-2016.