Mieczysław Ferszt

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mieczysław Ferszt
Młot, Mieczysław Frankowski, Jan Malinowski
oficer Gwardii Ludowej
Data i miejsce urodzenia

19 marca 1919
Warszawa

Data i miejsce śmierci

po 28 kwietnia 1943
Warszawa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Czerwone Harcerstwo TUR
Akcja Socjalistyczna
Barykada Wolności
Związek Walki Wyzwoleńczej
Gwardia Ludowa

Jednostki

Robotnicza Brygada Obrony Warszawy

Stanowiska

Dowódca dzielnicy GL Powiśle
Dowódca Grupy Specjalnej Okręgu Warszawa-Miasto GL

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Mieczysław Ferszt (przybrane nazwisko Mieczysław Frankowski, Jan Malinowski), ps. „Młot” (ur. 19 marca 1919 w Warszawie, zm. po 28 kwietnia 1943 tamże) – działacz Polskiej Partii Socjalistycznej (także jeden z liderów młodzieżówki partyjnej) i Polskiej Partii Robotniczej, bojownik Barykady Wolności, ZWW i GL PPR.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Mieczysław Ferszt był synem Samuela Dawida (subiekt). Ukończył szkołę rzemieślniczą i rozpoczął pracę jako tokarz w Zakładach Mechanicznych „Ursus”. Członek Czerwonego Harcerstwa od 1935, a później Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. Sekretarz Wydziału Młodzieży przy Okręgowym Komitecie Robotniczym PPS, początkowo Warszawa-Podmiejska, a od 1938 Warszawa. Współorganizator we wrześniu 1937 zlotu młodzieży PPS w Warszawie i działał również w Akcji Socjalistycznej. We wrześniu 1939 podczas obrony Warszawy brał czynny udział przy organizowaniu Robotniczych Batalionów Obrony Warszawy. Mieszkał początkowo u Adama Próchnika przy ul. Krasińskiego 18 i pracował w Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej[1]. Później pracował w oddziale dróg i mostów Zarządu Miejskiego, gdzie był robotnikiem dniówkowym. Używał wówczas nazwisk Mieczysław Frankowski i Jan Malinowski.

Od października 1939 w konspiracji i wchodził w skład zespołu redakcyjnego „Biuletynu Informacyjnego”, który był wydawany przez Adama Próchnika. Działał od listopada w tzw. I Komitecie Adama Próchnika, w którym odpowiadał za sprawy młodzieżowe i kolportaż, a także pośredniczył w kontaktach Próchnika z Norbertem Barlickim i Stanisławem Dubois. Działał od stycznia 1940 w organizacji „Barykada Wolności”, a w sierpniu po rozłamie był jednym z czołowych działaczy grupy. Grupa od grudnia 1940 wydawała pismo „Sztandar Wolności”[2]. Od wiosny 1941 był odpowiedzialny za sprawy wojskowe w warszawskiej organizacji „Młota i Sierpa”[3], a która została rozbita po aresztowaniach w czerwcu tego roku. We wrześniu 1941 na zebraniu założycielskim ZWW reprezentował grupę „Sztandaru Wolności” i uczestniczył w pierwszej akcji dywersyjnej tej organizacji, którą dowodził Jan Fajge[4]. Należał od początku 1942 do PPR i współorganizował GL na Powiślu. Od maja do lipca przebywał w Radomiu zagrożony aresztowaniem.

Na czele utworzonej grupy GL 24 października 1942 dowodził akcją odwetową na drukarnię „Nowego Kuriera Warszawskiego” przy ul. Marszałkowskiej 3/5[5]. Od grudnia został dowódcą dzielnicy GL Powiśle i jednocześnie dowódcą Grupy Specjalnej Okręgu Warszawa-Miasto GL. 20 stycznia 1943 podczas odprawy dowództwa Okręgu przy ul. Brzeskiej referował plan pomocy dla getta, a w lutym tego roku dowodził akcją ekspropriacyjną w urzędzie pocztowym na Marymoncie. Podczas spotkania z „Maksem” 23 lutego 1943 został aresztowany na rogu ul. Rakowieckiej i Puławskiej i osadzony w siedzibie Gestapo w Al. Szucha. Jedyne zachowane grypsy[6] z Al. Szucha są jego autorstwa, a odnalezione w styczniu 1945 w gmachu Gestapo i przechowywane obecnie w zbiorach Muzeum Historii Polskiego Ruchu Rewolucyjnego. W czasie badań w Al. Szucha, wkrótce po 28 kwietnia 1943 został zamordowany. Jego żona, Helena Grotowska została aresztowana tego samego dnia i 28 kwietnia 1943 wywieziona do obozu koncentracyjnego w Auschwitz-Birkenau. 1 marca 1944 prowokator „Maks” został zlikwidowany.

Nazewnictwo ulicy[edytuj | edytuj kod]

Imieniem Ferszta nazwano w 1961 ulicę w Warszawie[7]. W 2008[8] i 2012[9] działacze Prawa i Sprawiedliwości bezskutecznie wnioskowali o nadanie ulicy imienia św. Wincentego Pallottiego, uznając dotychczasowego patrona za bandytę. W 2016 wobec uchwalenia tzw. ustawy dekomunizacyjnej Zespół Nazewnictwa Miejskiego zaproponował zmianę, sugerując nazwy Władysława Raczkiewicza i Szmaragdową[10]. W listopadzie 2017 Wojewoda Mazowiecki zarządzeniem zastępczym ustalił nową nazwę w brzmieniu: ulica Ks. Władysława Gurgacza[11]. Ostatecznie wyrokiem NSA z grudnia 2018 przywrócono nazwę: ulica Mieczysława Fersta[12].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Pracował w kotłowni
  2. ↑ Polska Partia Socjalistyczna w latach wojny i okupacji 1939-1945. Aneks, Polska Fundacja Upowszechniania Nauki, Warszawa 1995, s.18.
  3. ↑ W skład jej weszła grupa „Sztandaru Wolności”
  4. ↑ Spalono niemieckie samochody w warsztatach przy rogu ul. Czerniakowskiej i Mącznej
  5. ↑ Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 221. ISBN 83-06-00717-4.
  6. ↑ Ostatni nosi datę 28 kwietnia
  7. ↑ Mylnie ulicy nadano nazwisko działacza w brzmieniu: ulica Mieczysława Fersta – por. Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24 listopada 1961 w sprawie nadania nazw ulicom, "Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 20 grudnia 1961, nr 22, poz. 96, s. 3
  8. ↑ „Bandyta nadal jest patronem ulicy w Warszawie”. wp.pl, 2008-05-20. [dostęp 2016-04-27]. (pol.).
  9. ↑ Mieszkańcy jednak lubią patrona swojej ulicy. targowek.info, 2012-11-14. [dostęp 2016-04-27]. (pol.).
  10. ↑ Jarosław Osowski, Aleksander Deryło: Dekomunizowane ulice Warszawy. Zobacz, ile ich jest i gdzie się znajdują. gazeta.pl, 2016-04-27. [dostęp 2016-04-27]. (pol.).
  11. ↑ Zarządzenie Zastępcze Wojewody Mazowieckiego z dnia 9 listopada 2017 w sprawie nadania nazwy ulicy, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego”, Warszawa, dnia 10 listopada 2017, poz. 10147.
  12. ↑ II OSK 2427/18 - Wyrok NSA z 2018-12-07 [online], www.orzeczenia-nsa.pl [dostęp 2019-10-25].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 65-66. ISBN 83-211-0739-7.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mieczysław_Ferszt&oldid=70394120”