Miseczniczka łodygowa

Miseczniczka łodygowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	twardzioszkowate
Rodzaj	miseczniczka
Gatunek	miseczniczka łodygowa
Nazwa systematyczna
Calyptella capula (Holmsk.) Quél. Fl. mycol. France (Paris): 25 (1888)

Miseczniczka łodygowa (Calyptella capula (Holmsk.) Quél.) – gatunek grzybów należący do rodziny twardzioszkowatych (Marasmiaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Calyptella, Marasmiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1799 r. Theodor Holmskiold nadając mu nazwę Peziza capula. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1888 r. Lucien Quélet, przenosząc go do rodzaju Calyptella.

Niektóre synonimy nazwy naukowej:

• Calyptella capula (Holmsk.) Quél. 1888 var. capula
• Calyptella laeta (Fr.) W.B. Cooke 1961
• Chaetocypha capula (Holmsk.) Kuntze 1891
• Chaetocypha laeta (Fr.) Kuntze 1891
• Chaetocypha pimii (W. Phillips) Kuntze 1891
• Cyphella capula (Holmsk.) Fr. 1838
• Cyphella capula var. flavescens Pat. 1883
• Cyphella laeta Fr. 1838
• Cyphella laeta var. verrucipes Pilát 1925
• Cyphella pimii W. Phillips 1884
• Cyphella velenovskyi Pilát 1924
• Peziza capula Holmsk. 1799

Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 1999 r.

Morfologia

Owocniki

Mają postać miseczki na trzonku. Występują pojedynczo, po kilka, lub gromadnie. Za młodu miseczka jest wydłużona, z czasem staje się stożkowata, w końcu dzwonkowata. Ma szerokość 1–4(5) mm i długość 1–3 mm. Zewnętrzna powierzchnia owocnika jest naga i matowa, biała, później blado szara, w końcu ciemnoszara. Brzegi miseczki u starszych owocników stają się nieco obwisłe i postrzępione. Obłocznia jest gładka lub promieniście pomarszczona, biaława do jasnoszarej, lub żółtoszara. Trzonek ma długość 0,2–2 mm, jest zazwyczaj ekscentryczny, zazwyczaj matowy i tej samej barwy co miseczka, lub nieco ciemniejszy.

Budowa mikroskopowa

Strzępki równoległe, nabrzmiałe, ze sprzążkami, o grubości 3,2–16 μm. Ściany strzępek bezbarwne do blado szarych, nieamyloidalne. Podstawki początkowo cylindryczne, z wiekiem zgrubiałe, 4-zarodnikowe, ze sprzążkami. Mają rozmiar 20–24 × 5–7 μm. Zarodniki o rozmiarach (6,4–)–9(–10) × 4–5,6(–6,2) μm, elipsoidalne do owalnych, nierównoboczne, cienkościenne, hialinowe, nieamyloidalne, gładkie, z widocznym dzióbkiem.

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej i Europie. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych.

Występuje w lasach i zaroślach liściastych, szczególnie olchowych, ale także w lasach sosnowych. Rozwija się na opadłych gałązkach drzew, na martwych (rzadko na żywych) łodygach roślin, szczególnie na pokrzywach i jaskrze rozłogowym. W Ameryce Północnej obserwowano występowanie także na łodygach mydlnicy lekarskiej, sałaty kompasowej, różnych gatunków groszków, ostrożnia polnego, żywokostu lekarskiego, turzyc, głównie na terenach podmokłych i bagiennych, w pobliżu ziemi i w zagłębieniach terenu.