Mistrzostwa świata w szachach 1998

Mistrz świata 1998, Anatolij Karpow

Zwycięzca turnieju pretendentów, Viswanathan Anand

Mistrzostwa świata w szachach 1998 – mecz szachowy między Anatolijem Karpowem (ówczesnym mistrzem świata) a Viswanathanem Anandem (zwycięzcą turnieju pretendentów), rozegrany pod egidą Międzynarodowej Federacji Szachowej (FIDE).

Przebieg mistrzostw

Był to pierwszy z pięciu turniejów rozegranych systemem pucharowym, które zastąpiły obowiązujący w latach 1964–1996 system rozgrywek, wyłaniający rywala dla mistrza świata drogą meczów pretendentów. Turniej w Groningen jako jedyny z tych pięciu nie wyłonił mistrza świata, ale tylko przeciwnika dla ówczesnego czempiona, Anatolija Karpowa i z tego względu traktowany może być również jako jeden z turniejów pretendentów.

W turnieju wzięło udział 97 zawodników (w tym 5 z rankingiem powyżej 2700 punktów), którzy rozegrali 7 rund. W I rundzie rozegrano 34 mecze, natomiast od rundy II do zwycięzców spotkań z rundy I dołączyło 30 zawodników rozstawionych według posiadanego rankingu, którzy kolejne rundy rozegrali według klasycznej drabinki turniejowej. Spośród zawodników klasyfikowanych w pierwszej dziesiątce na świecie w dniu 1 lipca 1997 w turnieju nie wystąpili Garri Kasparow (nr 1), Władimir Kramnik (nr 2) oraz Gata Kamski (nr 7).

W poszczególnych meczach zawodnicy rozgrywali z sobą po dwie partie klasyczne (w finale cztery), następnie – w przypadku wyniku remisowego – pojedynek dwupartiowy tempem przyspieszonym, po nim zaś – w razie konieczności – jeszcze jeden. Jeśli po tych partiach wynik wciąż był remisowy, rozgrywano jedną decydującą partię tempem błyskawicznym, w której losowano kolory bierek i w której grający białymi otrzymywał więcej czasu do namysłu od swojego przeciwnika. Aby jednak awansować, musiał tę partię wygrać – remis premiował awansem zawodnika grającego czarnymi (jak również jego zwycięstwo). System ten spotkał się z niezadowoleniem czołowych arcymistrzów świata, którzy twierdzili, iż zaledwie dwie partie grane tempem klasycznym to dystans praktycznie uniemożliwiający nadrobienie strat po jednej słabiej rozegranej partii. Presja ta dodatkowo wpływała demobilizująco i zwiększała rolę przypadku. Jak pokazał przebieg turnieju, obawy te nie były bezzasadne.

Największymi niespodziankami mistrzostw było wyeliminowanie już w II rundzie czołowych szachistów świata Weselina Topałowa (2745, nr 2 na liście startowej), Wasilija Iwanczuka (2725, nr 3), Walerija Sałowa (2680, nr 8) i Judit Polgár (2670, nr 11). Pozostali faworyci prezentowali dobrą dyspozycję i do półfinałów awans wywalczyli Viswanathan Anand (2765, nr 1 na liście startowej), Boris Gelfand (2695, nr 6), Michael Adams (2680, nr 7) i Nigel Short (2660, nr 14). Anand dosyć łatwo pokonał Gelfanda, natomiast zawodnicy angielscy stoczyli ze sobą zacięty pojedynek, w którym lepszy okazał się Adams. Pojedynek finałowy był bardzo wyrównany. Po ośmiu partiach wynik wynosił 4-4 (wszystkie partie zakończyły się remisami) i o zwycięstwie w całym turnieju zadecydowała jedna partia błyskawiczna, w której Anand pokonał swojego przeciwnika. Dzięki temu, niecały miesiąc później spotkał się w Lozannie z Anatolijem Karpowem w meczu o mistrzostwo świata, ulegając mu w stosunku 3-5.

W turnieju wystąpił jeden reprezentant Polski, Michał Krasenkow (2645, nr 24), który awansując do V rundy (czołowej ósemki świata) osiągnął największy sukces w swojej karierze. W pierwszych czterech rundach pokonał on kolejno Paula van der Sterrena (2555, nr 70), Gildardo Garcíę (2480, nr 92), Jewgienija Bariejewa (2670, nr 10) i Zuraba Azmaiparaszwilego (2650, nr 21). W walce o półfinał uległ jednak Nigelowi Shortowi i ostatecznie został sklasyfikowany na miejscach od 5 do 8.

Szczegółowe wyniki (od rundy IV)

Turniej pretendentów odbył się w dniach 9–30 grudnia w Groningen w Holandii.

	1/8 finału				Ćwierćfinały				Półfinały				Finał
	Michael Adams	4
	Piotr Swidler	2
					Michael Adams	2½
					Loek van Wely	1½
	Loek van Wely	1½
	Kirił Georgiew	½
									Michael Adams	4
									Nigel Short	3
	Ołeksandr Bielawski	1
	Nigel Short	3
					Nigel Short	2
					Michał Krasenkow	0
	Zurab Azmaiparaszwili	3
	Michał Krasenkow	4
													Michael Adams	4
													Viswanathan Anand	5
	Władisław Tkaczow	2½
	Boris Gelfand	3½
					Boris Gelfand	2½
					Aleksiej Driejew	1½
	Aleksiej Driejew	3
	Wadim Zwiagincew	1
									Boris Gelfand	½
									Viswanathan Anand	1½
	Zoltán Almási	0
	Viswanathan Anand	2
					Viswanathan Anand	1½
					Aleksiej Szyrow	½
	Wladimir Hakopian	½
	Aleksiej Szyrow	1½

Mecz o mistrzostwo świata 1998

Lozanna, styczeń 1998 (partie 7 i 8 w tempie szachów szybkich)

Partia	Data	Białe	Wynik	Czarne	Wynik bieżący
1	02.01.1998	Karpow	1–0	Anand	Karpow prowadzi 1–0
2	03.01.1998	Anand	1–0	Karpow	remis 1–1
3	04.01.1998	Karpow	½–½	Anand	remis 1½–1½
4	06.01.1998	Anand	0–1	Karpow	Karpow prowadzi 2½–1½
5	07.01.1998	Karpow	½–½	Anand	Karpow prowadzi 3–2
6	08.01.1998	Anand	1–0	Karpow	remis 3–3
7	09.01.1998	Karpow	1–0	Anand	Karpow prowadzi 4–3
8	09.01.1998	Anand	0–1	Karpow	Karpow wygrywa 5–3

Linki zewnętrzne

• World Chess Championship 1997 FIDE Knockout Matches (ang.)
• 1st FIDE KO World Chess Championship (ang.)