Mistrzostwa świata w szachach 2001/2002

Mistrz świata FIDE 2002,
Rusłan Ponomariow

Mistrzostwa świata w szachach 2001/2002 odbyły się w Moskwie.

Przebieg mistrzostw

Pierwsze sześć rund turnieju rozegrano od 27 listopada do 14 grudnia 2001, natomiast mecz finałowy o tytuł mistrza świata - po niecałym miesiącu, w dniach 16 stycznia|16–25 stycznia 2002. Był to czwarty z pięciu turniejów o mistrzostwo świata FIDE rozegranych systemem pucharowym.

W turnieju uczestniczyło 128 zawodników (w tym 11 z rankingiem powyżej 2700 punktów), którzy rozegrali 7 rund systemem pucharowym. Spośród zawodników klasyfikowanych w pierwszej dziesiątce na świecie w dniu 1 lipca 2001 w turnieju nie wystąpili Garri Kasparow (nr 1), Władimir Kramnik (nr 2) oraz Gata Kamski (nr 10).

Zasady rozgrywania poszczególnych rund były prawie takie same jak w roku 2000 - zwiększono jedynie liczbę partii w meczu finałowym. Zawodnicy rozgrywali ze sobą po dwie partie klasyczne (w półfinałach po 4, a w finale - 8), następnie - w przypadku wyniku remisowego - pojedynek dwupartiowy tempem przyspieszonym, po nim zaś - w razie konieczności - jeszcze jeden. Jeśli po tych partiach wynik wciąż był remisowy, rozgrywano jedną decydującą partię tempem błyskawicznym, w której losowano kolory bierek i w której grający białymi otrzymywał więcej czasu do namysłu od swojego przeciwnika. Aby jednak awansować, musiał tę partię wygrać - remis premiował awansem zawodnika grającego czarnymi (jak również jego zwycięstwo).

W początkowych rundach zanotowano o wiele mniej, niż w poprzednich latach, zaskakujących rozstrzygnięć, z których największymi były wyeliminowanie już w I rundzie Anatolija Karpowa (2692, 16 numer startowy), natomiast w II - Pétera Lékó (2730, nr 5). Skład półfinałów był więc tylko w niewielkim stopniu zaskakujący: oprócz Viswanathana Ananda (2797, nr 1) i Wasilija Iwanczuka (2731, nr 4) znaleźli się w nich gracze z drugiej dziesiątki listy startowej: Piotr Swidler (2695, nr 14) i Rusłan Ponomariow (2684, nr 19). Oba półfinały zakończyły się sukcesem zawodników ukraińskich, którzy pokonali swoich przeciwników (Iwanczuk - Ananda, a Ponomariow - Swidlera) i między sobą rozstrzygnęli kwestię mistrzostwa świata. O ile udział w meczu finałowym Iwanczuka w żadnym stopniu nie był niespodzianką, o tyle awans zaledwie osiemnastoletniego Ponomariowa stanowił pewną sensację.

Prawdziwą jednak sensacją był dopiero wynik zakończonego miesiąc później meczu o tytuł mistrza świata. Faworyzowany Wasilij Iwanczuk nie wytrzymał presji i praktyczne bez walki przegrał całe spotkanie 2½ – 4½, ulegając w pierwszej i piątej partii, nie wygrywając żadnej. Tym samym Rusłan Ponomariow został wieku 18 lat najmłodszym w historii mistrzem świata w szachach.

W mistrzostwach wystartowało trzech Polaków: Bartłomiej Macieja (2588, nr 68), Michał Krasenkow (2573, nr 78) oraz Jacek Gdański (2537, nr 95), nie odnosząc sukcesów. Macieja po zwycięstwie w I rundzie nad Borysem Awruchem (2598, nr 61) w kolejnej uległ (choć dopiero po dogrywce) Wasilijowi Iwanczukowi, natomiast pozostali dwaj reprezentanci wyeliminowani zostali już w rundzie I: Krasenkow przegrał ze Symbatem Lyputianem (2608, nr 52), zaś Gdański - z Wadimem Zwiagincewem (2638, nr 34).

Szczegółowe wyniki

I runda

Zurab Azmaiparaszwili (Gruzja) - Saidali Juldaczew (Uzbekistan) 1,5:0,5

Nikołaj Włassow (Rosja) - Rustam Kasimdżanow (Uzbekistan) 0,5:1,5

Borys Gelfand (Izrael) - Alexis Cabrera (Kuba) 1,5:0,5

Pentala Harikrishna (Indie) - Aleksander Bielawski (Słowenia) 0,5:1,5

Aleksander Dełczew (Bułgaria) - Georgi Timoszenko (Ukraina) 1,5:0,5

Jacek Gdański (Polska) - Wadim Zwiagincew (Rosja) 0,5:1,5

Xu Jun (Chiny) - Suat Atalik (Bośnia i Hercegowina) 1,5:0,5

Gaetan Sarthou (Francja) - Michael Adams (Anglia) 0:2

Piotr Swidler (Rosja) - Alejandro Hoffman (Argentyna) 1,5:0,5

Mohamad Al-Modiahki (Katar) - Judit Polgar (Węgry) 0:2

Rusłan Ponomariow (Ukraina) - Li Wenliang (Chiny) 1,5:0,5

Aleksander Morozewicz (Rosja) - Nugzar Żeliakow (Rosja) 1,5:0,5

Slim Belchodża (Tunezja) - Rafael Waganian (Armenia) 0,5:1,5

Michaił Gurewicz (Belgia) - Dorian Rogozenko (Rumunia) 1,5:0,5

Wiktor Bołogan (Mołdawia) - Igor-Alexandre Nataf (Francja) 0,5:1,5

Michaił Gluzman (Australia) - Jewgienij Bariejew (Rosja) 0:2

Ilja Smirin (Izrael) - Amon Simutowe (Zambia) 2:0

Daniel Campora (Argentyna) - Nigel Short (Anglia) 1,5:0,5

Alexandre Lesiege (Kanada) - Siergiej Szipow (Rosja) 0,5:1,5

Joel Lautier (Francja) - Dibyendu Barua(Indie) 2:0

Grigorij Kajdanow (USA) - Aleksander Szabałow (USA) 0,5:1,5

Aszot Anastasian (Armenia) - Aleksej Fiodorow (Białoruś) 1,5:0,5

Szuchrat Safin (Uzbekistan) - Predag Nikolić (Bośnia i Hercegowina) 0,5:1,5

Rustem Dautow (Niemcy) - Dmitrij Gurewicz (USA) 1,5:0,5

Baatr Szowunow (Rosja) - Wasyl Iwańczuk (Ukraina) 0,5:1,5

Borys Awruch (Izrael) - Bartłomiej Macieja (Polska) 0:2

Michał Krasenkow (Polska) - Symbat Lyputian (Armenia) 0:2

Loek van Wely (Holandia) - Ruben Felgaer (Argentyna) 1,5:0,5

Đào Thiên Hải (Wietnam) - Gilberto Milos (Brazylia) 0,5:1,5

Aleksiej Driejew (Rosja) - Chwicza Supataszwili (Gruzja) 1,5:0,5

Jewgienij Pigusow (Rosja) - Aleksander Iwanow (USA) 1,5:0,5

Peter Heine Nielsen (Dania) - Aleksander Goldin (USA) 1,5:0,5

Ognjen Cvitan (Chorwacja) - Aleksander Łastin (Rosja) 0,5:1,5

Facundo Pierrot (Argentyna) - Weselin Topałow (Bułgaria) 0:2

Borys Gulko (USA) - Giovanni Vescovi (Brazylia) 0,5:1,5

Aleksiej Szirow (Hiszpania) - Aimen Rizouk (Algieria) 2:0

Ehsan Ghaem Maghami (Iran) - Aleksandr Griszczuk (Rosja) 0,5:1,5

Aleksander Motylew (Rosja) - Liang Chong (Chiny) 1,5:0,5

Wadim Małachatko (Ukraina) - Siergiej Mowsesian (Czechy) 1,5:2,5

Leinier Dominguez (Kuba) - Paweł Kocur (Kazachstan) 2,5:1,5

Michaił Kobalija (Rosja) - Konstantin Asiejew (Rosja) 3:1

Sarunas Sulskis (Litwa) - Aleksander Graf (Niemcy) 3:1

Larry Christiansen (USA) - Siergej Tiwiakow (Holandia) 1:3

Fouad El Taher (Egipt) - Kirił Georgiew (Bułgaria)1:3

Krishnan Sasikiran (Indie) - Weresław Eingorn (Ukraina) 2,5:1,5

Siergiej Wołkow (Rosja) - Thomas Luther (Niemcy) 1:3

Surya Shekhar Ganguly (Indie) - Aleksandr Chalifman (Rosja) 1:3

Peter Leko (Węgry) - Watu Kobese (RPA) 3:1

Stanisław Sawczenko (Ukraina) - Francisco Vallejo Pons (Hiszpania) 1,5:2,5

Aleksiej Barsow (Uzbekistan) - Ye Jiangchuan (Chiny) 1:3

Wiktor Korcznoj (Szwajcaria) - Lew Psachis (Izrael) 1,5:2,5

Zhang Pengxiang (Chiny) - Anatolij Karpow (Rosja) 3:1

Viswanathan Anand (Indie) - Olivier Touzane (Francja) 2,5:1,5

Hichem Hamdouchi (Maroko) - Władisław Tkaczow (Francja) 1:3

Siergej Rublewski (Rosja) - Nguyễn Anh Dũng (Wietnam) 1:3

Zhang Zhong (Chiny) - Yu Shaoteng (Chiny) 3:1

Karen Asrian (Armenia) - Igor Chenkin (Niemcy) 2,5:3,5

Wadim Miłow (Szwajcaria) - Aleksiej Jermoliński (USA) 3,5:2,5

Andrij Wołokitin (Ukraina) - Konstantin Sakajew (Rosja) 2,5:3,5

Wołodymyr Bakłan (Ukraina) - Joel Benjamin (USA) 3,5:2,5

Jaan Ehlvest (Estonia) - Tejmur Radżabow (Azerbejdżan) 3,5:2,5

Liviu-Dieter Nisipeanu (Rumunia) - Lazaro Bruzon (Kuba) 3:4

Stuart Conquest (Anglia) - Zoltan Gyimesi (Węgry) 3:4

Alonso Zapata (Kolumbia) - Emil Sutowski (Izrael) 3,5:3,5

II runda

Wadim Zwiagincew (Rosja) - Xu Jun (Chiny) 1,5:0,5

Symbat Lyputian (Armenia) - Loek Van Wely (Holandia) 0:2

Gilberto Milos (Brazylia) - Aleksiej Driejew (Rosja) 0,5:1,5

Weselin Topałow (Bułgaria) - Giovanni Vescovi (Brazylia) 1,5:0,5

Aleksandr Griszczuk (Rosja) - Aleksander Motylew (Rosja) 0,5:1,5

Leinier Dominguez (Kuba) - Borys Gelfand (Izrael) 0,5:1,5

Michael Adams (Anglia) - Michaił Kobalija (Rosja) 1,5:0,5

Krishnan Sasikiran (Indie) - Aleksander Morozewicz (Rosja) 0,5:1,5

Thomas Luther (Niemcy) - Ilja Smirin (Izrael) 0,5:1,5

Zhang Pengxiang (Chiny) - Jewgienij Pigusow (Rosja) 0:2

Peter Heine Nielsen (Dania) - Viswanathan Anand (Indie) 0,5:1,5

Władisław Tkaczow (Francja) - Nguyễn Anh Dũng (Wietnam) 1,5:0,5

Aleksander Łastin (Rosja) - Zhang Zhong (Chiny) 0,5:1,5

Konstantin Sakajew (Rosja)- Igor-Alexandre Nataf (Francja) 1,5:0,5

Jewgienij Bariejew (Rosja) - Wołodymyr Bakłan (Ukraina) 1,5:0,5

Daniel Campora (Argentyna) - Jaan Ehlvest (Estonia) 0,5:1,5

Zoltan Gyimesi (Węgry) - Aleksiej Szirow (Hiszpania) 0,5:1,5

Francisco Vallejo Pons (Hiszpania) - Emil Sutowski (Izrael) 0:2

Aleksander Bielawski (Słowenia) - Aleksander Dełczew (Bułgaria) 1,5:2,5

Rafael Waganian (Armenia) - Michaił Gurewicz (Belgia) 1,5:2,5

Siergiej Szipow (Rosja) - Joel Lautier (Francja) 1,5:2,5

Predag Nikolić (Bośnia i Hercegowina) - Rustem Dautow (Niemcy) 2,5:1,5

Wasyl Iwańczuk (Ukraina) - Bartłomiej Macieja (POL) 3:1

Siergiej Mowsesian (Czechy) - Zurab Azmaiparaszwili (Gruzja) 1,5:2,5

Sarunas Sulskis (Litwa) - Piotr Swidler (Rosja) 1,5:2,5

Siergej Tiwiakow (Holandia) - Rusłan Ponomariow (Ukraina) 1:3

Aleksandr Chalifman (Rosja) - Aleksander Szabałow (USA) 3:1

Aszot Anastasian (Armenia) - Peter Leko (Węgry) 2,5:1,5

Ye Jiangchuan (Chiny) - Lew Psachis (Izrael) 2,5:1,5

Rustam Kasimdżanow (Uzbekistan) - Igor Chenkin (Niemcy) 2,5:1,5

Judit Polgar (Węgry) - Wadim Miłow (Szwajcaria) 1,5:2,5

Kirił Georgiew (Bułgaria) - Lazaro Bruzon (Kuba) 3:1

III runda

Aleksiej Driejew (Rosja) - Jewgienij Pigusow (Rosja) 1,5:0,5

Zhang Zhong (Chiny) - Weselin Topałow (Bułgaria) 0,5:1,5

Borys Gelfand (Izrael) - Aleksander Dełczew (Bułgaria) 2:0

Aleksander Morozewicz (Rosja)- Michaił Gurewicz (Belgia) 1,5:0,5

Emil Sutowski (Izrael) - Wasyl Iwańczuk (Ukraina) 0,5:1,5

Aszot Anastasian (Armenia) - Predag Nikolić (Bośnia i Hercegowina) 0,5:1,5

Loek Van Wely (Holandia) - Ye Jiangchuan (Chiny) 0,5:1,5

Piotr Swidler (Rosja) - Wadim Miłow (Szwajcaria) 2:0

Rusłan Ponomariow (Ukraina) - Kirił Georgiew (Bułgaria) 2:0

Wadim Zwiagincew (Rosja) - Michael Adams (Anglia) 1:3

Viswanathan Anand (Indie)- Władisław Tkaczow (Francja) 2,5:1,5

Konstantin Sakajew (Rosja) - Jewgienij Bariejew (Rosja) 1:3

Joel Lautier (Francja) - Aleksandr Chalifman (Rosja) 3:1

Zurab Azmaiparaszwili(Gruzja) - Rustam Kasimdżanow (Uzbekistan) 2,5:1,5

Aleksiej Szirow (Hiszpania) - Aleksander Motylew (Rosja) 3,5:2,5

Ilja Smirin (Izrael) - Jaan Ehlvest (Estonia) 3:4

Od rundy IV

	1/8 finału				Ćwierćfinały				Półfinały				Finał
	Viswanathan Anand	1½
	Aleksiej Driejew	½
					Viswanathan Anand	1½
					Aleksiej Szyrow	½
	Weselin Topałow	3
	Aleksiej Szyrow	4
									Viswanathan Anand	1½
									Wasilij Iwanczuk	2½
	Wasilij Iwanczuk	1½
	Ye Jiangchuan	½
					Wasilij Iwanczuk	3½
					Joël Lautier	2½
	Predrag Nikolić	1
	Joël Lautier	3
													Wasilij Iwanczuk	2½
													Rusłan Ponomariow	4½
	Michael Adams	2½
	Piotr Swidler	3½
					Piotr Swidler	3½
					Borys Gelfand	2½
	Borys Gelfand	3½
	Zurab Azmaiparaszwili	2½
									Piotr Swidler	1½
									Rusłan Ponomariow	2½
	Aleks. Morozewicz	1½
	Rusłan Ponomariow	2½
					Rusłan Ponomariow	3
					Jewgienij Bariejew	1
	Jewgienij Bariejew	2
	Jaan Ehlvest	0

Linki zewnętrzne

• World Chess Championship 2001-02 FIDE Knockout Matches (ang.)
• FIDE World Championship Knockout, 2001 (ang.)