Monaster Kazańskiej Ikony Matki Bożej w Kazaniu
55°47′56″N 49°06′49″E/55,798889 49,113611 nr rej. 161720791970004
| |
 Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Republika | |
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Rodzaj klasztoru | |
| Eparchia | |
| Namiestnik |
ihumen Marek (Wilenski) |
| Klauzura |
nie |
| Typ monasteru |
męski |
| Obiekty sakralne | |
| Sobór |
Kazańskiej Ikony Matki Bożej (w odbudowie) |
| Cerkiew |
Podwyższenia Krzyża Pańskiego |
| Cerkiew |
Narodzenia Matki Bożej |
| Założyciel klasztoru |
metropolita kazański Hermogen |
| Fundator |
Fiodor I |
| Styl | |
| Data budowy |
po 1579 |
| Data zamknięcia |
ok. 1930 |
| Data zburzenia |
lata 30. XX wieku |
| Data reaktywacji |
2005 |
Położenie na mapie Kazania  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
Położenie na mapie Tatarstanu  | |
| 55°47′56″N 49°06′49″E/55,798889 49,113611
| |
| Strona internetowa | |
Monaster Kazańskiej Ikony Matki Bożej (ros. Казанский Богородицкий монастырь) – prawosławny męski (pierwotnie żeński) klasztor w Kazaniu, w jurysdykcji eparchii kazańskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Powstał na miejscu, gdzie według prawosławnej tradycji w 1579 r. doszło do cudownego objawienia Kazańskiej Ikony Matki Bożej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Monaster został utworzony w 1579 r. na miejscu, gdzie w tym samym roku została odnaleziona Kazańska Ikona Matki Bożej i zaczął się rozwijać jej kult. Pierwszą posłusznicą w nowo powstałej żeńskiej wspólnocie została – jako siostra Marta – Matrona Onuczina, dziewczynka, która odnalazła ikonę[1]. Początkowo mniszki żyły przy drewnianej cerkwi. W 1594 r., gdy metropolitą kazańskim był Hermogen, biskup szczególnie zaangażowany w rozwijanie kultu Kazańskiej Ikony Matki Bożej, na jej miejscu rozpoczęto, na mocy carskiego ukazu, budowę murowanej świątyni z ołtarzami Matki Bożej i św. Aleksandra Newskiego[2]. W XVII w. przy wjeździe na teren klasztoru zbudowano sześciokondygnacyjną dzwonnicę[3].
Na przełomie XVIII i XIX w. kompleks klasztornych zabudowań został rozbudowany. W latach 1796–1807 wzniesiony został nowy główny sobór monasterski Kazańskiej Ikony Matki Bożej zaprojektowany przez Iwana Starowa[3] i F. Jemieljanowa[1]. Na ceremonii położenia kamienia węgielnego był obecny car Paweł I z synami Aleksandrem i Konstantym[2]. Rok po oddaniu soboru do użytku architekt J. Szełkownikow opracował projekt nowego zespołu budynków klasztornych, by powstał jeden zespół w stylu klasycystycznym. Budynki mieszkalne dla mniszek wzniesiono w latach 1814–1822, natomiast od 1810 do 1832 r. trwała budowa osobnego skrzydła przeznaczonego dla przełożonej monasteru. Obok tego budynku w latach 1810–1816 w północnej części kompleksu zbudowano cerkiew św. Mikołaja Tulskiego, w której nabożeństwa odbywały się jesienią i zimą[1]. Świątynia ta została wzniesiona na miejscu starszej cerkwi pod tym samym wezwaniem, pierwszej cerkwi, w której Kazańska Ikona Matki Bożej była wystawiona dla kultu[3]. Wreszcie w latach 1865–1867 wzniesiono wieżę wjazdową z cerkwią nadbramną[1] Mądrości Bożej[3]. W latach 1882–1887 powstał natomiast budynek mieszczący cerkiew Podwyższenia Krzyża Pańskiego, klasztorny szpital, piekarnię i magazyn szat duchownych[4].
Do 1904 r. w soborze Kazańskiej Ikony Matki Bożej wystawiona była dla kultu patronująca mu ikona. W wymienionym roku wizerunek został ze świątyni skradziony[2].
W 1910 r. z inicjatywy wielkiej księżnej Elżbiety Fiodorowny w podziemiach soboru, to jest dokładnie na miejscu odnalezienia Kazańskiej Ikony Matki Bożej, postanowiono urządzić kolejną cerkiew. Projekt świątyni, która miała przypominać dawne katakumby i podziemne świątynie chrześcijańskie, opracował Aleksiej Szczusjew. Pierwsze nabożeństwo w podziemnej cerkwi odbyło się w 1913 r.[2]
Po rewolucji październikowej i walkach o Kazań w czasie rosyjskiej wojny domowej monaster, zarejestrowany jako spółdzielnia pracy[5], przetrwał do końca lat 20. Jeszcze w 1922 r. przebywało w nim około dwustu kobiet[6]. Władze radzieckie zlikwidowały go dopiero później: w latach 30. XX wieku sobór Kazańskiej Ikony Matki Bożej oraz dzwonnica zostały wysadzone w powietrze. W cerkwi Podwyższenia Krzyża Pańskiego rozmieszczono sale wykładowe Kazańskiego Instytutu Pedagogicznego, a następnie dom studencki[4]. Inne budynki monasterskie lub powstałe na ich miejscu obiekty wykorzystywano jako magazyny, studio filmowe i pomieszczenia fabryki wyrobów tytoniowych[6].
W 1993 r. Rosyjski Kościół Prawosławny odzyskał budynek cerkwi Mądrości Bożej, który został przywrócony do użytku liturgicznego[3]. Monaster Kazańskiej Ikony Matki Bożej został restytuowany jako męski w 2005 r.[6] W tym też roku przedstawiciel Watykanu przekazał Cerkwi odnalezioną Kazańską Ikonę Matki Bożej, którą wstawiono do odrestaurowanej cerkwi Podwyższenia Krzyża Pańskiego[4].
W 2015 r. władze autonomicznego Tatarstanu ogłosiły, iż w celu wspierania tradycyjnych wartości religijnych i umacniania pokojowego współżycia różnych wyznań i narodów na terenie republiki równocześnie wdrożone zostaną dwie inicjatywy: otwarcie muzułmańskiego centrum kulturalno-religijnego „Bołgarska akademia islamu” w Bołgarze oraz odbudowa soboru Kazańskiej Ikony Matki Bożej w monasterze pod tym samym wezwaniem[7]. Na terenie monasteru przeprowadzono prace archeologiczne, podczas których odkryto i ekshumowano szczątki mniszek zmarłych i pochowanych na klasztornym cmentarzu przed likwidacją żeńskiej wspólnoty[8]. Budynek głównego soboru został do 2021 r. odbudowany niemal w całości, a następnie poświęcony 21 lipca 2021 r. przez patriarchę moskiewskiego i całej Rusi Cyryla[9]. Rok wcześniej konsekrowano odnowioną podziemną cerkiew Narodzenia Matki Bożej[2]. Również w 2021 r. w uznaniu szczególnego duchowego i historycznego znaczenia klasztoru Święty Synod Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego zdecydował, iż jego honorowymi przełożonymi będą metropolici kazańscy[10].
W 2020 r. na terenie monasteru pochowano metropolitę kazańskiego i tatarstańskiego Teofana[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Старая Казань [online], oldkazan.narod.ru [dostęp 2021-04-20].
- ↑ a b c d e Собор Казанской иконы Божией Матери в Казанско-Богородицком монастыре [online], Православие в Татарстане [dostęp 2021-04-20] (ros.).
- ↑ a b c d e Казанско-Богородицкий монастырь [online], tatmitropolia.ru [dostęp 2021-04-20].
- ↑ a b c Храм Воздвижения Креста Господня в Казанско-Богородицком мужском монастыре [online], Православие в Татарстане [dostęp 2021-04-20] (ros.).
- ↑ История Казанско-Богородицкого мужского монастыря города Казани [online], Православие в Татарстане [dostęp 2021-04-20] (ros.).
- ↑ a b c Казанский Богородицкий мужской монастырь [online], monasterium.ru [dostęp 2021-04-20].
- ↑ Указ Президента Республики Татарстан от 04.11.2015 № УП-1066 [online], publication.pravo.gov.ru [dostęp 2021-04-20].
- ↑ В Казанско-Богородицком монастыре г. Казани состоялось перезахоронение останков сестер обители [online], Монастырский вестник [dostęp 2021-04-20] (ros.).
- ↑ Предстоятель Русской Церкви совершил освящение воссозданного собора на месте явления Казанской иконы Божией Матери. patriarchia.ru, 21 lipca 2021. [dostęp 2021-07-21]. (ros.).
- ↑ ЖУРНАЛЫ заседания Священного Синода от 13 апреля 2021 года [online], Патриархия.ru [dostęp 2021-04-20] (ros.).
- ↑ Феофана похоронили на территории Казанского Богородицкого монастыря — Реальное время [online], realnoevremya.ru [dostęp 2021-04-20] (ros.).