Mustang (rasa koni)

Mustang adoptowany od BLM

Mustang w Pryor Mountains (2009)

Mustangi w stanie Nowy Meksyk, w pobliżu „Four Corners” (granicy ze stanami Utah, Arizona i Kolorado)

Mustangi w stanie Nevada

Stado mustangów na prerii w stanie Utah

Mustangi na ćwierćdolarówce z 50 amerykańskimi stanami

Mustang – rasa zdziczałych koni, wywodzących się od koni przywiezionych do Ameryki Północnej z Hiszpanii w XVI w. przez hiszpańskich konkwistadorów. Część przywiezionych przez nich koni, w różnych okolicznościach dostała się na wolność i wtórnie zdziczała, tworząc na prerii nową rasę bardzo wytrzymałych koni zwanych mustangami. Konie udomowione uciekały z zagród i dołączały do dzikich stad, lub dzikie ogiery same uprowadzały klacze. Także podczas bitew, konie które przeżyły, a utraciły jeźdźców dziczały i dołączały do stad mustangów, lub tworzyły własne stada.

Mustangi żyją w niewielkich stadach. W XVIII w. bardzo liczna rasa występująca w Stanach Zjednoczonych (około 5 milionów osobników). W końcu XIX w. szacowano liczbę mustangów żyjących na wolności na 1 - 2 miliony. Obecnie prawie wytępiony, nieliczne osobniki (około 10 tysięcy) znajdują się pod ochroną od 1971. Pomimo tego nadal padają ofiarą farmerów i hodowców bydła. Słowo mustang pochodzi od hiszpańskiego mesteño, co oznacza bez właściciela.

Pochodzenie i populacja

Mustangi pojawiły się na skutek działalności człowieka. Jako hiszpańskie konie uciekły człowiekowi i zdziczały. Swoim działaniem człowiek o mało nie doprowadził do ich wyginięcia. Pod koniec XVIII w. było ich około 5 milionów. Kiedy zaczęto uprawiać prerię, zaczęto również zabijać mustangi. Ginęły one tysiącami. Najwięcej zabito ich jednak w XX w., kiedy to w trakcie I wojny światowej strzelano do nich ze względu na ich skórę i mięso oraz żeby zapewnić pokarm zwierzętom domowym.

Wygląd

Mustang, który jest spokrewniony ze wszystkimi rasami koni, niewiele się od nich różni. Większość z nich posiada cechy swoich hiszpańskich przodków – czyli głowa o prostym lub garbonosym profilu oraz charakterystyczna sylwetka. Przeciętna wysokość w kłębie 142 centymetry (140-150 cm), mają silne nogi, zwarty tułów, mocne, małe kopyta, są wytrzymalsze i mają silniejsze uzębienie niż konie udomowione. Ważą około 360 kg (rzadko powyżej 400 kg). Krzyżówki z innymi rasami koni spowodowały, że mustangi nie mają określonej maści. Średnia długość życia mustanga wynosi około 20 lat.

Pożywienie

Tak jak cała rodzina koniowatych, tak i mustang odżywia się jedynie roślinami (trawa, zioła, nasiona i liście). Mustangi żyjące na amerykańskich preriach przystosowały się do panujących tam surowych warunków. Nauczyły się między innymi rozbijać lód w zamarzniętych przeręblach, a także wytrzymywać wiele dni bez pożywienia i wody. Mustangi w dużej mierze przyczyniają się do rozsiewania roślin; niestrawione nasiona niektórych gatunków roślinnych wydalane są wraz z odchodami mustangów.

Tabuny

Mustangi, aby ochronić się przed swoimi naturalnymi wrogami między innymi wilkami, kojotami, pumami, tworzą niewielkie tabuny, składające się z dorosłego ogiera (6-letniego i powyżej), różnej liczby dorosłych klaczy (liczba waha się od 2 do 18 osobników) oraz źrebiąt. Łącząc się w stada, szybciej znajdują pożywienie. 3-letni ogier jest wydalany ze stada i tworzy wraz z innymi ogierami bez własnego stada nową grupę. Każde stado posiada własne terytorium, którego broni i na którym poszukuje pożywienia. Mustangi tolerują inne stada na skraju swojego terytorium, a z czasem w obronie przed wrogiem łączą się z nimi. Każde stado posiada tak zwaną klacz-przewodniczkę, która w razie niebezpieczeństwa prowadzi stado w bezpieczne miejsce, podczas gdy ogier pozostaje, aby stawić czoło niebezpieczeństwu. Często dochodzi do walk między młodymi ogierami a przewodnikiem stada o klacze.

Występowanie i sytuacja mustangów obecnie

Mustangi w niewielkiej liczbie występują w co najmniej 10 zachodnich amerykańskich stanach, z których ponad połowa żyje w Nevadzie.

Od 1959 objęto mustangi częściową ochroną zakazując polowań z wykorzystaniem pojazdów mechanicznych. Nadzór nad mustangami sprawuje federalny Urząd Zagospodarowania Terenu – BLM (Bureau of Land Management) powołany w 1971. Jego zadaniem jest ochrona i zarządzanie stadami żyjącymi na podległych mu terenach. Ponieważ mustangi w dzisiejszych czasach mają niewielu naturalnych wrogów, BLM musi kontrolować ich liczbę poprzez przekazywanie dzikich koni w celu udomowienia, lub poprzez odstrzał nadliczbowych koni.

Rozmnażanie

Okres godowy klaczy trwa od kwietnia do lipca. Ciąża trwa od 330 do 335 dni (około 11 miesięcy). Oznacza to, że źrebię rodzi się w okresie wiosennym lub letnim, co daje mu czas na dorośnięcie przed zimą. Kiedy klacz ma się oźrebić, odłącza się od stada w poszukiwaniu odpowiedniego miejsca. Zazwyczaj klacz rodzi jedno źrebię, rzadziej dwa. Tak jak inne koniowate, tak i źrebak mustanga, staje i porusza się o własnych siłach już kilka godzin po narodzinach. Razem z matką wraca do stada kilka dni po przyjściu na świat. Ogier nie toleruje innych ogierów w stadzie, dlatego kiedy źrebię osiąga 3 lata zostaje ze stada wyrzucone. 3-letni ogier jest jednak zbyt słaby, aby przyciągnąć inne klacze i utworzyć własne stado, dlatego trzyma się razem z innymi wyrzuconymi ogierami. Najczęściej tworzą własne stado w wieku 6 lat.

Zobacz też

• Brumby

Linki zewnętrzne

• Wild Horse and Burro Program. Bureau of Land Management. [dostęp 2023-12-10]. (ang.).