Muzeum Literatury im. Władysława Reymonta w Bielsku-Białej
 Tadeusz Modrzejewski w muzealnych wnętrzach (2014) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Pankiewicza 1 |
| Data założenia |
1989 |
| Zakres zbiorów |
ręcznie przepisywane dzieła literatury polskiej |
| Kustosz |
Tadeusz Modrzejewski (1989–2023) |
Położenie na mapie Bielska-Białej  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 49°49′18,7″N 19°02′33,0″E/49,821861 19,042500
| |
Muzeum Literatury im. Władysława Reymonta – muzeum znajdujące się w Bielsku-Białej, przy ul. Pankiewicza 1 na Starym Mieście, utworzone w 1989 przez pasjonata–samouka Tadeusza Modrzejewskiego. Gromadzi ręcznie przepisywane i ilustrowane przez niego dzieła klasyków literatury polskiej, w szczególności Władysława Reymonta, a także inne pamiątki i artefakty (w tym obrazy i rzeźby), które Modrzejewski sam zebrał lub stworzył. Do 2023 funkcjonowało jako placówka prywatna.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pasja związana z postacią Władysława Reymonta narodziła się u Tadeusza Modrzejewskiego – z zawodu tkacza – na początku lat 80. XX wieku. W 1982 podjął się ręcznego przepisania piórem powieści Chłopi. Z początku rosnące zbiory gromadził w swoim mieszkaniu w bloku z wielkiej płyty. W 1989 wynajął od miasta lokal w zaniedbanej kamienicy na Starym Mieście, który samodzielnie udekorował i przekształcił w swoją pracownię oraz pomieszczenia muzealne[1].
Muzeum działało jako autorska inicjatywa oparta na dobrowolnych datkach zwiedzających, bez instytucjonalnego wsparcia. W 2016 łączną liczbę gości, którzy odwiedzili placówkę, szacowano na około 150 tysięcy, a liczba przepisanych dzieł wynosiła wówczas ponad 120 (nie tylko Reymonta, ale również Adama Mickiewicza czy Henryka Sienkiewicza)[2][3]. Tadeusz Modrzejewski borykał się nieustannie z poważnymi kłopotami finansowymi, a stan techniczny lokalu stopniowo się pogarszał. Media wielokrotnie opisywały historię „ostatniego polskiego skryby”, który żyje bez ogrzewania, prądu i bieżącej wody, przepisując książki przy świecach, a przyświeca mu motto „w beznadziei jest nadzieja”[1][4][5]. Jesienią 2010 muzeum zostało na kilka tygodni zamknięte, a Modrzejewski planował wyprowadzkę[6]. Ostatecznie uznał jednak, że „nie może zdradzić Reymonta” i placówkę reaktywowano[7]. Groźba zamknięcia pojawiała się również w kolejnych latach, organizowane były zbiórki pieniędzy, by temu zapobiec. Wsparcia udzieliła m.in. kanadyjska The Reymont Foundation i Fundacja im. Stefana Batorego[3][4][8]. Do ponownego tymczasowego zamknięcia doszło w trakcie pandemii COVID-19[9]. Powracającym problemem był brak możliwości formalnego wsparcia ze strony miasta, jako że placówka nie funkcjonowała w świetle prawa jako instytucja kultury, a sam Modrzejewski był określany jako osoba trudna we współpracy w sprawach praktycznych[10][11].
W grudniu 2023 osiągnięto porozumienie co do dalszych losów muzeum. Zbiory zostały wykupione i zabezpieczone przez Książnicę Beskidzką. Muzeum zawiesiło działalność, zadeklarowano jednak, że po remoncie budynku przy ul. Pankiewicza 1, powróci ono do swojej siedziby, a Tadeusz Modrzejewski pozostanie jego kustoszem[12]. Nie dożył on tego jednak, bowiem w marcu 2024 zginął w pożarze własnego mieszkania[13].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Ręcznie przepisane egzemplarze Ziemi obiecanej (2014) -
Scena z Chłopów namalowana na jednej ze ścian (2014) -
Pracownia Tadeusza Modrzejewskiego (2014)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Ewa Furtak: Od lat gęsim piórem przepisuje Reymonta i Mickiewicza. Miasto właśnie odcięło mu prąd. Gazeta Wyborcza, 2015-04-14. [dostęp 2024-01-11]. (pol.).
- ↑ Karolina Rączka: Brama do przeszłości. redakcjaBB, 2016-04-18. [dostęp 2024-01-11]. (pol.).
- ↑ a b Walka o muzeum. Super-Nowa, 2016-01-20. [dostęp 2024-01-11]. (pol.).
- ↑ a b Katarzyna Nylec: Historia ostatniego polskiego skryby. "Magiczny zakątek w sercu Bielska-Białej". Onet.pl, 2014-12-10. [dostęp 2024-01-11]. (pol.).
- ↑ Weronika J. Lewandowska: 15 lat bez ogrzewania, 4 lata bez prądu – ostatni polski skryba walczy o swój dobytek. NaTemat.pl, 2014-01-01. [dostęp 2024-01-11]. (pol.).
- ↑ Marcin Czyżewski: Bielsko-Biała zostało bez Muzeum Literatury. Gazeta.pl Bielsko-Biała, 19 listopada 2010. [dostęp 2010-11-26]. (pol.).
- ↑ Reymonta nie mogę zdradzić. TV Bielsko, 17 grudnia 2010. [dostęp 2011-01-14]. (pol.).
- ↑ Katarzyna Górna-Oremus: Spłacili długi ostatniego skryby. bielsko.biala.pl, 2015-11-08. [dostęp 2024-01-11]. (pol.).
- ↑ Katarzyna Górna-Oremus: Bielsko-Biała: Tadeusz Modrzejewski przymiera głodem. beskidzka24.pl, 2020-04-16. [dostęp 2024-01-11]. (pol.).
- ↑ Bielski radny pyta o dalsze losy nieoficjalnego Muzeum Literatury przy Pankiewicza 1. bielskirynek.pl, 2023-04-10. [dostęp 2024-01-11]. (pol.).
- ↑ Ewa Furtak: W Bielsku-Białej od lat nie udaje się rozwiązać problemu biednego, prywatnego muzeum. Gazeta Wyborcza, 2023-04-10. [dostęp 2024-01-11]. (pol.).
- ↑ Marek Szafrański: Bielsko-Biała kupiła zbiory prywatnego Muzeum Literatury im. Władysława Reymonta. Polska Agencja Prasowa / Instytut Książki, 2023-12-07. [dostęp 2024-01-11]. (pol.).
- ↑ Nie żyje Tadeusz Modrzejewski. Znany skryba zginął w pożarze na osiedlu Beskidzkim [online], bielsko.biala.pl [dostęp 2024-03-28] (pol.).