Przejdź do zawartości

Myszołaz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Myszołaz
Murexia
Tate & Archbold, 1937[1]
Ilustracja
Myszołazek szerokopręgi (M. rothschildi), okaz ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

ssaki niższe

Nadrząd

torbacze

Rząd

niełazokształtne

Rodzina

niełazowate

Podrodzina

myszowory

Rodzaj

myszołaz

Typ nomenklatoryczny

Phascogale murex O. Thomas, 1913 (= Phascogale longicaudata Schlegel, 1866)

Synonimy
  • Micromurexia Van Dyck, 2002[2]
  • Murexechinus Van Dyck, 2002[3]
  • Paramurexia Van Dyck, 2002[4]
  • Phascomurexia Van Dyck, 2002[5]
Gatunki

10 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Myszołaz[6], stokołaz[6], czarnogon[6], myszołazek[6], długonos[6] (Murexia) – rodzaj ssaków z podrodziny myszoworów (Phascogalinae) w obrębie rodzinie niełazowatych (Dasyuridae).

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Indonezji i Papui-Nowej Gwinei[7][8].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) samic 9,5–19,8 cm, samców 9,1–26,7 cm, długość ogona samic 11–24,5 cm, samców 10–28,3 cm; masa ciała samic 17–88 g, samców 26–134 g[7][9].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniowali w 1937 roku amerykańscy zoolodzy George Henry Hamilton Tate i Richard Archbold w artykule poświęconym torbaczom z Nowej Gwinei i Celebes opublikowanym na łamach Bulletin of the American Museum of Natural History[1]. Jako gatunek typowy autorzy wyznaczyli (oryginalne oznaczenie) myszołaza ogoniastego (M. longicaudata).

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Murexia: epitet gatunkowy Phascogale murex Thomas, 1913[1] (łac. mus, muris ‘mysz’)[10].
  • Micromurexia: gr. μικρος mikros ‘mały’; rodzaj Murexia Tate & Archbold, 1937[2]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Antechinus habbema Tate & Archbold, 1941.
  • Murexechinus: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Murexia Tate & Archbold, 1937 (myszołaz) oraz Antechinus MacLeay, 1841 (chutliwiec)[3]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Phascogale melanura Thomas, 1899.
  • Paramurexia: gr. παρα para ‘blisko’; rodzaj Murexia Tate & Archbold, 1937 (myszołaz)[4]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Phascogale (Murexia) rothschildi Tate, 1938.
  • Phascomurexia: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Phascogale Temminck, 1824 (myszowór) oraz Murexia Tate & Archbold, 1937 (myszołaz)[5]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Phascogale naso Jentink, 1911.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Klasyfikacja systematyczna rodzaju jest niepewna. Groves na podstawie analizy morfologicznej Van Dycka[11] zalicza tylko jeden gatunek M. longicaudata[12], jednak przeprowadzone prace genetyczne zdecydowanie sugerują włączenie do tego rodzaju gatunków z rodzajów Paramurexia, Murexechinus, Phascomurexia i Micromurexia[13][14][15]. W takim ujęciu do rodzaju należą następujące gatunki[16][8]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[6] Podgatunki[7][8][9] Rozmieszczenie geograficzne[7][8][9] Podstawowe wymiary[7][9]
(DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała) 		Status
IUCN[17]
Murexia naso (Jentink, 1911) długonos tropikalny monotypowy[18] zachodnia i północno zachodnia Nowa Gwinea DC: 10,6–14,5 cm; DO: 10,5–17,5 cm; MC: 29–74 g  LC 
Murexia tafa (Tate & Archbold, 1936) monotypowy[18] wschodnia i południowo-wschodnia Nowa Gwinea DC: około 13,4 cm; DO: około 14,5 cm; MC: brak danych (holotyp)[19]  NE 
Murexia longicaudata (Schlegel, 1866) myszołaz ogoniasty monotypowy[18] Nowa Gwinea (Indonezja) DC: 13,6–27 cm; DO: 14,7–28 cm; MC: 39–134 g  LC 
Murexia aspera (O. Thomas, 1913) monotypowy[18] Nowa Gwinea (Indonezja i Papua-Nowa Gwinea) DC: 16,9 cm; DO: 18 cm; MC: brak danych (holotyp)[20]  NE 
Murexia maxima (Stein, 1932) monotypowy[18] Nowa Gwinea (Indonezja i Papua-Nowa Gwinea) DC: 23,5 cm; DO: 21,5 cm; MC: brak danych (holotyp)[21]  NE 
Murexia murex (O. Thomas, 1913) monotypowy[18] Nowa Gwinea (Papua-Nowa Gwinea) DC: 19,7 cm; DO: 16,7 cm; MC: brak danych (holotyp)[22]  NE 
Murexia melanura (O. Thomas, 1899) czarnogon papuaski monotypowy Nowa Gwinea (Indonezja i Papua-Nowa Gwinea) DC: 9,1–16,5 cm; DO: 10–16,5 cm; MC: 17–69 g  LC 
Murexia wilhelmina (Tate, 1947) monotypowy[18] Nowa Gwinea (Indonezja i Papua-Nowa Gwinea) DC: 10,8 cm; DO: 13 cm; MC: brak danych (holotyp)[23]  NE 
Murexia habbema (Tate & Archbold, 1941) stokołaz papuaski 2 podgatunki Nowa Gwinea (Indonezja i Papua-Nowa Gwinea) DC: 11–12,2 cm; DO: 10,9–15,7 cm; MC: 23–45 g  LC 
Murexia rothschildi Tate, 1938 myszołazek szerokopręgi monotypowy wschodnia Papua-Nowa Gwinea DC: 12,4–17 cm; DO: 14–18,4 cm; MC: 32–102 g  NT 

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski,  NT  – gatunek bliski zagrożenia;  NE  – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c G.H.H. Tate & R. Archbold. Some marsupials of New Guinea and Celebes. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 73, s. 335 (przypis), 339, 1937. (ang.). 
  2. ↑ a b Van Dyck 2002 ↓, s. 246.
  3. ↑ a b Van Dyck 2002 ↓, s. 300.
  4. ↑ a b Van Dyck 2002 ↓, s. 293.
  5. ↑ a b Van Dyck 2002 ↓, s. 257.
  6. ↑ a b c d e f Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 8. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  7. ↑ a b c d e A. Baker: Family Dasyuridae (Carnivorous Marsupials). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 321–324. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
  8. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 66. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  9. ↑ a b c d Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 46. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  10. ↑ E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 159. (ang.).
  11. ↑ Van Dyck 2002 ↓, s. 277.
  12. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Murexia. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-24].
  13. ↑ L.A. Armstrong, C. Krajewski, M. Westerman. Phylogeny of the dasyurid marsupial genus Antechinus based on cytochrome-b, 12S-rRNA, and protamine-P1 genes. „Journal of Mammalogy”. 79, s. 1379–1389, 1998. (ang.). 
  14. ↑ C. Krajewski, S. Wroe, M. Westerman. Molecular evidence for the pattern and timing of cladogenesis in dasyurid marsupials. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 130 (3), s. 375–404, 2000. DOI: 10.1006/zjls.1999.0222. (ang.). 
  15. ↑ C. Krajewski, R. Torunsky, J. T. Sipiorski, M. Westerman. Phylogenetic relationships of the dasyurid marsupial genus Murexia. „Journal of Mammology”. 88 (3), s. 696–705, 2007. DOI: 10.1644/06-MAMM-A-310R.1. (ang.). 
  16. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.12.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-05-14]. (ang.).
  17. ↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-05-14]. (ang.).
  18. ↑ a b c d e f g J.S. Zijlstra, Murexia Tate & Archbold, 1937, Hesperomys project (Version 24.4.0), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2024-05-14] (ang.).
  19. ↑ G.H.H. Tate & R. Archbold. Four apparently new polyprotodont marsupials from New Guinea. „American Museum novitates”. 823, s. 3, 1936. (ang.). 
  20. ↑ O. Thomas. On new mammals obtained by the Utakwa Expedition to Dutch New Guinea. „The Annals and magazine of natural history”. Eight series. 12 (68), s. 211, 1913. (ang.). 
  21. ↑ G.H.W. Stein. Einige neue Beuteltiere aus Neuguinea. „Zeitschrift für Säugetierkunde: im Auftrage der Deutschen Gesellschaft für Säugetierkunde e.V”. 7, s. 255, 1932. (niem.). 
  22. ↑ O. Thomas. Two new Australian mammals. „The Annals and magazine of natural history”. Eight series. 11 (61), s. 80, 1913. (ang.). 
  23. ↑ G.H.H. Tate. On the anatomy and classification of the Dasyuridae (Marsupialia). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 88 (3), s. 131, 1947. (ang.). 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Myszołaz&oldid=74459260”