Nigel Gresley
 Posąg przedstawiający Nigela Gresleya na dworcu King’s Cross w Londynie | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
Herbert Nigel Gresley (ur. 19 czerwca 1876 w Edynburgu, zm. 5 kwietnia 1941 w Watton at Stone) – brytyjski inżynier, konstruktor lokomotyw parowych oraz wagonów kolejowych[1].
Naukę zawodu odbył w zakładach taboru kolejowego w Crewe (Crewe Works). Karierę inżyniera rozpoczynał w spółce Lancashire and Yorkshire Railway. W latach 1905–1911 był kierownikiem działu wagonów spółki kolejowej Great Northern Railway (GNR), odpowiedzialny m.in. za projektowanie nowych konstrukcji. W 1911 roku awansowany na stanowisko naczelnego inżyniera[a]. W 1923 roku został mianowany naczelnym inżynierem przedsiębiorstwa London and North Eastern Railway (LNER), utworzonego w tym samym roku poprzez połączenie GNR i kilkunastu innych spółek kolejowych. Funkcję tę pełnił do śmierci w 1941 roku[2].
Do najważniejszych osiągnięć Gresleya należy opracowana i rozwijana przez niego seria lokomotyw parowych o układzie osi 4-6-2 (tzw. Pacific)[3], przeznaczonych do obsługi dalekobieżnych pociągów pasażerskich – klas A1 (1922), A3 i A4 (1935). Lokomotywa Mallard, należąca do tej ostatniej, jest niepobitym rekordzistą prędkości wśród lokomotyw parowych na świecie[2].
Gresley należał do pionierów konstrukcji przegubowej w pojazdach kolejowych – opracował szereg wagonów o dwóch i więcej członach, które dzieliły wspólne wózki. Konstrukcja taka, współcześnie powszechnie stosowana w zespołach trakcyjnych, pozwalała na zmniejszenie liczby wózków w pojeździe, a tym samym poprawę komfortu jazdy, zmniejszenie masy pojazdu i redukcję kosztów jego budowy[2]. Gresley opatentował własną konstrukcję takiego wózka[2][4]. Jako jeden z pierwszych brytyjskich konstruktorów stosował również rozwiązania mające na celu poprawę aerodynamiki pojazdu[b]. Zaprojektowany przez niego luksusowy pociąg Silver Jubilee (1935) był pierwszym w Wielkiej Brytanii o konstrukcji w pełni aerodynamicznej[1].
W 1936 uzyskał tytuł szlachecki[2]. W latach 1936–1937 był przewodniczącym Institution of Mechanical Engineers, organizacji zrzeszającej inżynierów mechaników w Wielkiej Brytanii[3].
- Tabor kolejowy projektu Gresleya
-
Lokomotywa Flying Scotsman klasy A3 -
Lokomotywa klasy A4 -
Pociąg podmiejski złożony z lokomotywy klasy N2 oraz dwóch czteroczłonowych wagonów osobowych
.jpg)
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Chief mechanical engineer (CME) – najwyższe stanowisko o charakterze technicznym w ówczesnych przedsiębiorstwach kolejowych; do zadań naczelnego inżyniera należały nadzór nad bieżącym utrzymaniem, naprawami i produkcją taboru kolejowego, projektowanie nowych pojazdów.
- ↑ Inspiracją były opracowane w Niemczech kilka lat wcześniej spalinowe zespoły trakcyjne (Fliegender Hamburger)[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c George W. Carpenter: Gresley, Sir (Herbert) Nigel. [w:] Oxford Dictionary of National Biography [on-line]. Oxford University Press, 2004-09-23. [dostęp 2024-03-16]. (ang.).
- ↑ a b c d e Jack Simmons (red.), Gordon Biddle (red.): The Oxford Companion to British Railway History. Oxford University Press, 1997, s. 22–23, 196. ISBN 978-0-19-211697-0. (ang.).
- ↑ a b Sir Nigel. The Gresley Society. [dostęp 2024-03-16]. (ang.).
- ↑ H. N. Gresley: US1412053A. Google Patents, 1921-04-26. [dostęp 2024-03-16]. (ang.).