Nina Smenda
 Nina Smenda, 17 stycznia 2018 | |
| Imię i nazwisko |
Franciszka Antonina Smenda |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
29 czerwca 1936 |
| Rodzice |
Bronisław Paweł Skibicki |
| Małżeństwo |
Janusz Smenda (1958) |
| Dzieci |
Grzegorz (ur. 1963), Renata (ur. 1968) |
| Odznaczenia | |
| |
| Kraj działania |
|---|
Franciszka Antonina (Nina) Smenda z domu Skibicka (ur. 29 czerwca 1936 w Ludwikówce koło Stanisławowa) – polonijna działaczka społeczna w Australii Zachodniej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodzi z rodziny ziemiańskiej (herbu Rola) o tradycjach patriotycznych. Jej krewnym był malarz Teodor Axentowicz. Pradziadek Niny, Wincenty Skibicki, został po Powstaniu styczniowym zesłany na Syberię, gdzie zaginął. Również jej ojciec, leśnik i późniejszy żołnierz Polskich Sił Zbrojnych, został w 1940 aresztowany i wywieziony z okolic Stanisławowa na Syberię[1].
W tym samym roku Nina razem z matką[2] (pochodzenia austriackiego) zostały zesłane przez NKWD do sowieckiego Kazachstanu, skąd w 1942 ewakuowały się razem z transportem Armii Andersa przez Pahlevi, Teheran i Ahwaz, a następnie zostały przewiezione do obozu dla polskich uchodźców na półwyspie Koja (Jezioro Wiktorii) we wschodnioafrykańskiej Ugandzie. W lutym 1950 przypłynęły do portu Fremantle w Australii Zachodniej na pokładzie amerykańskiego transportowca USAT „General C Langfitt” razem z ponad tysiącem polskich uchodźców, głównie kobiet i dzieci[3][4]. Zamieszkały w Perth, gdzie Nina uzyskała wykształcenie muzyczne. W 1958 zawarła związek małżeński z Januszem Smendą[5].
Działalność społeczna[edytuj | edytuj kod]
Była długoletnią działaczką Koła Sybiraków (pełniła funkcję sekretarza zarządu, 1995–1997) i Koła Polek (pełniła funkcję wiceprezeski i sekretarza, 2004–2009) w Perth, a także udzielała się w innych organizacjach polonijnych w Australii Zachodniej[5][6].
Była współredaktorem (z mężem Januszem) książki Unforgettable Memories[7][8] dokumentującej wspomnienia polskich wygnańców wywiezionych na Syberię, wydanej w Perth w 1996 i polecanej przez amerykański Harvard University jako ważne źródło historyczne dla sowietologów[9]. Dla Narodowej Biblioteki Australii zarejestrowała w 2009 ustną relację z czasu II wojny światowej, a szczególnie z okresu zesłania na Syberię[1][10].
Od 2009 mieszka w Melbourne. Jest członkiem Australijskiego Instytutu Spraw Polskich[11]. Jest członkiem honorowym Polsko-Australijskiego Towarzystwa Kulturalnego w Australii Zachodniej[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Nina Smenda, Nina Smenda interviewed by Paul Sendziuk in Stalin’s Poles oral history project, Paul Sendziuk (red.), Libraries Australia Nr 45172077, nagranie zarejestrowane w Perth 7–8 października 2009, dostępne on-line (wybrać z Playlist → Session 1–3), National Library of Australia, 2009, 108 minut [dostęp 2017-12-27] (ang.).
- ↑ Franciszka Antonina Smenda, Franciszka Antonina (Skibicka) Smenda wspomina swoją matkę [online], Wirtualne Muzeum Kresy Syberia, nagranie wideo z narracją w językach polskim i angielskim, 1 min 38 sek, 6 listopada 2009 [dostęp 2018-01-02] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-03].
- ↑ Immigrant Ships Transcribers Guild, USAT General C Langfitt – passenger list [online], rejs z portu Mombasa, Kenya, Africa (30 stycznia 1950) do portu Fremantle, Australia (14 lutego 1950), poz. 304 i 305 (lista zawiera tylko 398 z 1179 znanych pasażerów) [dostęp 2017-12-26] (ang.).
- ↑ The General Langfitt Story, [w:] immi.gov.au [online], Department of Immigration and Citizenship (Australia) [dostęp 2021-12-28] (ang.).
- ↑ a b Halina T. Szunejko (red.), Polish Community in Western Australia, 1950–2005 (Polska społeczność w Australii Zachodniej, 1950–2005), Perth: Polish Community Council of Western Australia, 2006, s. 37, 84, 101 i 119, ISBN 0-9757031-1-0 (ang.).
- ↑ Nina Smenda, Brzemienny w wydarzenia mój powrót po ośmiu latach do Kraju, „Biuletyn Koła Sybiraków w Australii Zachodniej” (22), Perth, Australia Zachodnia 2013, s. 18–19.
- ↑ Nina Smenda, Janusz Smenda (red.), Unforgettable Memories – Memoirs of Polish Exiles in the Soviet Union, 1940–1942 (Niezapomniane wspomnienia – pamiętniki polskich wygnańców w Związku Sowieckim, 1940–1942), Perth, Western Australia: Polish Siberian Group (WA), 1996, s. 290, ISBN 0-646-29843-7 [dostęp 2017-06-16] (ang.).
- ↑ Tadeusz Piotrowski (red.), The Polish Deportees of World War II, Jefferson, North Carolina – London: McFarland & Company, Inc., Publishers, 2004, s. 227–229, 236, ISBN 978-0-7864-3258-5.
- ↑ Terry Martin, English Language Primary Sources for the Study of Soviet History, Harvard University, on-line resource [dostęp 2017-12-27] (ang.).
- ↑ Paul Sendziuk, Sophie Howe, Interrogating Memories of Salvation: ‘Stalin’s Poles’ in India and Africa, 1942–50, „Oral History Australia Journal” (41), 2019, s. 22–31, ISSN 0158-7366 [dostęp 2021-12-27] (ang.).
- ↑ Australijski Instytut Spraw Polskich [online] [dostęp 2017-12-27].
- ↑ Polsko-Australijskie Towarzystwo Kulturalne online [online] [dostęp 2017-12-30] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-17].