Krzyż Zesłańców Sybiru
| ||
 Awers i miniaturka | ||
 Rewers | ||
 Baretka | ||
| Ustanowiono | 17 października 2003 | |
| Dewiza | ZESŁAŃCOM SYBIRU | |
| Wielkość | 40 × 40 mm | |
| Kruszec | metal srebrzony i oksydowany | |
| Powyżej | Gwiazdy | |
| Poniżej | inne (resortowe, samorządowe, organizacyjne) według kolejności otrzymania | |
Krzyż Zesłańców Sybiru – polskie odznaczenie państwowe nadawane przez Prezydenta RP.
Spis treści
Historia[edytuj | edytuj kod]
Krzyż Zesłańców Sybiru został ustanowiony ustawą z dnia 17 października 2003, jako wyraz narodowej pamięci o obywatelach polskich deportowanych w latach 1939–1956 na Syberię, do Kazachstanu i północnej Rosji, w hołdzie dla ich męczeństwa oraz wierności ideałom wolności i niepodległości[1].
Rozporządzenie Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego z 12 stycznia 2004 określiło szczegóły trybów postępowania, wzory dokumentów, sposób i okoliczności noszenia krzyża oraz jego miniatur (miniaturki, wstążeczki lub baretki)[2], a rozporządzenie prezydenta Bronisława Komorowskiego z 4 sierpnia 2011 zmieniło wygląd niektórych dokumentów[3].
Zasady nadawania[edytuj | edytuj kod]
Krzyż Zesłańców Sybiru jest nadawany osobom, które w chwili deportacji posiadały obywatelstwo polskie, oraz dzieciom tych osób urodzonym na zesłaniu. Może być nadawany również osobom, które więzione w łagrach, obozach i miejscach zsyłek jako obywatele polscy, w chwili nadawania im Krzyża, posiadają obywatelstwo innego państwa. Krzyż jest nadawany osobom żyjącym w dniu wejścia ustawy w życie (1 stycznia 2004).
Krzyż nadaje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego lub Ministra Spraw Zagranicznych.
Opis odznaki[edytuj | edytuj kod]
Odznaką Krzyża jest krzyż równoramienny wykonany z metalu, srebrzony i oksydowany. Wymiar krzyża wynosi 40 × 40 mm. Ramiona krzyża są w obramowaniu. W środku krzyża na dwóch skrzyżowanych złoconych mieczach, skierowanych ostrzem w dół, umieszczona jest czerwono emaliowana tarcza herbowa z orłem według wzoru godła Polski z 1990 (w koronie). Tarcza otoczona jest z trzech stron zerwanym łańcuchem. Na odwrotnej stronie Krzyża, na środku, umieszczony jest dwuwierszowy napis: ZESŁAŃCOM / SYBIRU.
Krzyż zawieszony jest na zielonej wstążce szerokości 40 mm z pionowym biało-czerwonym paskiem pośrodku o szerokości 18 mm.
Krzyż nosi się na lewej stronie piersi po innych odznaczeniach państwowych.
Odznaczeni[edytuj | edytuj kod]
Słynne nadania[edytuj | edytuj kod]
26 marca 2006 Krzyż został przyznany przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Wojciechowi Jaruzelskiemu, który w 1940 został zesłany na Syberię. Po ujawnieniu tego faktu przez TVN, kancelaria prezydencka oświadczyła, że Jaruzelski został odznaczony przez pomyłkę, gdyż „Prezydent akceptował tylko postanowienia, nie zaś listy osób” i nie zdawał sobie sprawy, że na liście występuje Wojciech Jaruzelski[4]. Zdarzenie to wywołało falę ironicznych komentarzy polityków opozycji i mediów, zaś po tym oświadczeniu Jaruzelski zwrócił otrzymane odznaczenie[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ustawa z dnia 17 października 2003 r. o ustanowieniu Krzyża Zesłańców Sybiru (Dz.U. z 2003 r. nr 225, poz. 2230)
- ↑ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 stycznia 2004 r. w sprawie nadawania Krzyża Zesłańców Sybiru (Dz.U. z 2004 r. nr 13, poz. 112)
- ↑ Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 sierpnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nadawania Krzyża Zesłańców Sybiru (Dz.U. z 2011 r. nr 186, poz. 1103)
- ↑ Szef kancelarii: Prezydent nieświadomie odznaczył Jaruzelskiego. wyborcza.pl
- ↑ Generał Jaruzelski odesłał Krzyż prezydentowi. gazeta.pl
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Poselski projekt ustawy o ustanowieniu Krzyża Zesłańców Sybiru (druk nr 530 wpłynął 15-05-2002). orka.sejm.gov.pl
| ||||||||||||||||
