Nowojorska Biblioteka Publiczna
 Budynek główny Nowojorskiej Biblioteki Publicznej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Stan | |
| Miejscowość | |
| Adres |
Fifth Avenue & 42nd Street |
| Dyrektor |
Tony Marx |
| Data założenia |
1895 |
| Wielkość zbiorów |
53 mln |
| Filie |
92 |
Położenie na mapie Manhattanu  | |
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych  | |
Położenie na mapie stanu Nowy Jork  | |
Położenie na mapie Nowego Jorku  | |
 40°45′09,72″N 73°58′54,48″W/40,752700 -73,981800
| |
| Strona internetowa | |
Nowojorska Biblioteka Publiczna, NYPL (ang. The New York Public Library) – jedna z największych bibliotek publicznych na świecie i jedna z najważniejszych bibliotek naukowo-badawczych w Stanach Zjednoczonych. Unikalna struktura instytucji łączy ogromny system publicznych wypożyczalni i czytelni, z równie wielkim systemem zbiorów bibliotecznych służących do prowadzenia badań naukowych, niedostępnych do powszechnego wypożyczania. Cała korporacja funkcjonuje na zasadach non-profit i misji publicznej, zarządzana jest prywatnie, a finansowana z obu stron.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Gubernator Samuel J. Tilden w swoim testamencie przekazał większość swojego majątku czyli około 2,4 miliona dolarów na „założenie i utrzymanie bezpłatnej biblioteki i czytelni w Nowym Jorku". Gdy zmarł w 1886 roku powstał fundusz Tilden Trust. jego prawnik John Bigelow zaproponował połączenie funduszu i dwóch istniejących już w Nowym Jorku Bibliotek, które miały kłopoty finansowe. Były to: Biblioteka Astora, która została otwarta w 1849 z kolekcji przekazanej przez niemieckiego imigranta Johna Jacoba Astora i Biblioteka Lenoxa. założona przez Jamesa Lenoxa[1].
23 maja 1895 roku podpisano projekt połączenia bibliotek przygotowany przez Johna Bigelowa pomiędzy przedstawicielami tych dwóch bibliotek i funduszem Tilden Trust. Efektem umowy było powstanie Nowojorskiej Biblioteki Publicznej[1].
W 1901 roku dzięki darowiźnie 5,2 miliona dolarów Andrew Carnegie’ego powstało 39 oddziałów na terenie Bronxu, Manhattanu i Staten Island. Carnegi zaproponował środki na budowę bibliotek wysuwając żądanie, aby miasto przekazało teren pod ich budowę i sfinansowało utrzymanie i eksploatację[1].
Historyk David McCullough nazwał Nowojorską Bibliotekę Publiczną jedną z pięciu najważniejszych bibliotek w Ameryce (obok Biblioteki Kongresu, Bostońskiej Biblioteki Publicznej oraz bibliotek Uniwersytetu Harvarda i Uniwersytetu Yale).
Miasto Nowy Jork nie ma jednolitego systemu bibliotek publicznych dla wszystkich pięciu swoich dzielnic. Egzystują trzy oddzielne instytucje: Nowojorska Biblioteka Publiczna, Brooklyńska Biblioteka Publiczna i Biblioteka Publiczna Dzielnicy Queens. Największa jest ta pierwsza – posiada 92 oddziałów bibliotecznych w Bronksie, Manhattanie i Staten Island[2].
Na cały system NYPL składają się: 4 biblioteki naukowo-badawcze, których zbiorów nie można wypożyczać, 4 wypożyczalnie, biblioteka dla osób niepełnosprawnych i 88 mniejszych dzielnicowych oddziałów bibliotecznych[2].
Dostęp do całego systemu Nowojorskiej Biblioteki Publicznej jest powszechny i bezpłatny. Witryny internetowe NYPL zapewniają dostęp do kompleksowych katalogów zbiorów bibliotecznych, dostęp do zgromadzonych elektronicznych wersji setek czasopism i imponującej, stale rozszerzanej kolekcji grafik (starych zdjęć, pocztówek, map, reprodukcji).
Budynek[edytuj | edytuj kod]
Wstępny projekt przygotował pierwszy dyrektor biblioteki John Shaw Billings. Konkurs na projekt nowego budynku wygrała firma Carrère and Hastings, której właścicielami byli: John Mervin Carrère i Thomas S.Hastings[3].
Ponieważ budowę zaplanowano w miejscu istniejącego zbiornika dwa lata trwała jego rozbiórka i przygotowanie terenu[1]. Fundamenty wykonano w 1900 roku, a mury zaczęto w grudniu1901, roku. Kamień węgielny został wmurowany 10 listopada 1902 roku Piwnice ukończono pod koniec 1903 roku, a pierwsze piętro w 1904 roku. Dach ukończono w grudniu 1906 roku, a prace wykończeniowe trwały 5 lat. Uroczyste otwarcie biblioteki nastąpiło 23 maja 1911 roku i wziął w nim udział prezydent William Howard Taft oraz gubernator John Alden Dix i burmistrz William J. Gaynor. Koszt budowy wyniósł 9 milionów dolarów[3].
Czytelnia znajduje się na najwyższym piętrze budynku. Ma prawie 16 metrów (52 stopy) metry wysokości i ogromne zakończone łukami okna. Pomieszczenie ma ponad 90 metrów długości (297 stóp) i 23 szerokości (78 stóp). Obok znajduje się pomieszczeni z katalogami. Na niższych piętrach umieszczono magazyny[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d History of The New York Public Library [online], The New York Public Library [dostęp 2021-01-14].
- ↑ a b About The New York Public Library [online], The New York Public Library [dostęp 2021-01-14].
- ↑ a b c NEW YORK PUBLIC LIBRARY [online], 8 sierpnia 2017 [dostęp 2021-01-14].