Orsunius
| Orsunius | |
| Assing, 2011 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Podplemię | |
| Rodzaj |
Orsunius |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Orsunius wunderlei Assing, 2011 | |
Orsunius – rodzaj chrząszczy z rodziny kusakowatych i podrodziny żarlinków. Obejmuje 25 opisanych gatunków. Występują na południu i wschodzie Azji.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcze o wydłużonym ciele długości od 3,2 do 5 mm. Wierzch głowy, przedplecze i pokrywy są zwykle rudożółte do rudobrązowych, rzadziej ciemniejsze, zawsze punktowane, skąpo porośnięte półwzniesionym do sterczącego owłosieniem i pozbawione mikrorzeźby[1].
Głowa ma zarys prawie kwadratowy do poprzecznie prostokątnego z wydatnymi kątami tylnymi i ściętym do pośrodku wklęśniętego brzegiem tylnym. Zaopatrzona jest w liczne, długie, czarne szczecinki po bokach, wyłupiaste oczy, czułki o przedwierzchołkowych członach nie dłuższych niż szerszych, mocno poprzeczną, pozbawioną ząbków, U-kształtnie na przednim brzegu wykrojoną wargę górną, smukłe, zaostrzone żuwaczki z trzema ząbkami molarnymi, głaszczki szczękowe o trzykrotnie dłuższym niż szerokim członie przedostatnim i igłowatym członie ostatnim, głaszczki wargowe również o członie ostatnim igłowatym oraz błoniasty i dwupłatowy języczek. Na spodzie głowy występuje mikrorzeźba[1].
Szersze niż dłuższe, nie odbiegające zbytnio szerokością od głowy przedplecze ma prawie równoległe lub w tyle zbieżne boki i niepunktowane pasmo wzdłuż środka wierzchu. Szersze od przedplecza pokrywy często opatrzone są ciemnymi szczecinkami na bocznych i tylnych brzegach. Skrzydła tylnej pary są wykształcone. Odnóża są stosunkowo krótkie. Przednia ich para u obu płci ma stopy rozszerzone i gęsto od spodu owłosione. Tylna para ma wyraźnie krótsze od goleni stopy o członie pierwszym dłuższym od drugiego, ale krótszym niż drugi i trzeci razem wzięte[1].
Osiągający największą szerokość między piątym a szóstym segmentem odwłok ma wierzch gęsto i delikatnie punktowany i pokryty mikrosiateczkowaniem o oczkach izodiametrycznych lub poprzecznych. Dziewiąty tergit jest niepodzielony, a dziesiąty bardzo głęboko wcięty z tyłu. Samica ma ósmy sternit o wypukłym tylnym brzegu, u samca zaś jest on na tylnym brzegu ścięty lub bardzo płytko wykrojony, rzadko wycięty głębiej. Genitalia samca cechuje długi i wąski edeagus, często zaopatrzony w dość symetryczny wyrostek wentralny[1].
Rozprzestrzenienie[edytuj | edytuj kod]
Przedstawiciele rodzaju zamieszkują krainę orientalną, głównie jej północną część, ale także południowo-wschodnie skraje Palearktyki oraz północ krainy australijskiej. Znani są z północnych Indii, Nepalu, Hongkongu, Kuangsi, Guangdongu i Junnanu w Chinach, południowego Tajwanu, Mjanmy, Kambodży, Tajlandii, Laosu, północnego Wietnamu, Malezji, Filipin, Jawy, Bali i indonezyjskiej części Nowej Gwinei[2][3].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Takson ten wprowadzony został w 2011 roku przez Volkera Assinga na łamach „Linzer biologische Beiträge”. Nazwa rodzajowa to połączenie odnoszącego się do krainy orientalnej przedrostka or- z nazwą rodzaju Sunius. Gatunkiem typowym wyznaczono opisanego w tej samej publikacji O. wunderlei[1]. Większość gatunków opisanych zostało przez Assinga w publikacjach z 2011[1], 2014[4], 2015[2] i 2020 roku[3]. W 2018 roku Janina Kypke i Aleksiej Sołodownikow opisali O. electronefelus na podstawie inkluzji w bursztynie rówieńskim[5].
Do rodzaju tego należy 25 opisanych gatunków[6][5][3]:
- Orsunius affimbriatus Assing, 2015
- Orsunius confluens Assing, 2015
- Orsunius cuneatus Assing, 2014
- Orsunius discipennis (Fauvel, 1895)
- Orsunius excisus Assing, 2011
- †Orsunius electronefelus Kypke et Solodovnikov, 2018
- Orsunius flavovirgatus Assing, 2014
- Orsunius frischi Assing, 2020
- Orsunius gladiator Assing, 2014
- Orsunius granulosissimus Assing, 2015
- Orsunius granulosus Assing, 2014
- Orsunius heissi Assing, 2014
- Orsunius immsi (Bernhauer, 1914)
- Orsunius incurvatus Assing, 2015
- Orsunius latexciscus Assing, 2014
- Orsunius maindai Assing, 2020
- Orsunius parvexcisus Assing, 2011
- Orsunius pravus Assing, 2011
- Orsunius prolongatus Assing, 2011
- Orsunius securifer Assing, 2011
- Orsunius spathulatus Assing, 2014
- Orsunius stimulans Assing, 2014
- Orsunius tortus Assing, 2020
- Orsunius wunderlei Assing, 2011
- Orsunius yunnanus Assing, 2011
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Volker Assing. Orsunius gen. nov. from the Oriental region (Coleoptera: Staphylinidae: Paederinae: Medonina). „Linzer biologische Beiträge”. 43 (1), s. 221–244, 2011.
- ↑ a b Volker Assing. On Orsunius III. Four new species from China and Thailand, and additional records (Coleoptera: Staphylinidae: Paederinae: Medonina). „Linzer biologische Beiträge”. 47 (1), s. 83–96, 2015.
- ↑ a b c Volker Assing. On Orsunius IV. Three new species, new records, and the first record of the genus from the Australian region (Coleoptera: Staphylinidae: Paederinae: Medonina). „Acta Musei Moraviae, scientiae biologicae”. 105 (2), s. 227–235, 2020.
- ↑ Volker Assing. On Orsunius II. Eight new species and additional records (Coleoptera: Staphylinidae: Paederinae: Medonina). „Linzer biologische Beiträge”. 46 (1), s. 461–479, 2014.
- ↑ a b Janina L. Kypke, Alexey Yurievich Solodovnikov. Every cloud has a silver lining: X-ray micro-CT reveals Orsunius rove beetle in Rovno amber from a specimen inaccessible to light microscopy. „Historical biology. An International Journal of Paleobiology”. 32 (7), s. 940-950, 2018. DOI: 10.1080/08912963.2018.1558222.
- ↑ genus Orsunius Assing, 2011. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2023-12-19].