Otwór rezonansowy

Otwór rezonansowy – otwór w pudle rezonansowym (najczęściej w płycie rezonansowej) w niektórych instrumentach muzycznych z grupy chordofonów, którego zadaniami są: zwiększanie natężenia dźwięku, zmiana barwy dźwięku lub niekiedy zmiana wysokości dźwięku. Często pełni również funkcję dekoracyjną.

Liczba, kształt i umiejscowienie otworów rezonansowych w instrumentach są różne. Ich podstawową funkcją jest eksponowanie określonych tonów składowych. Własciwość tę opisuje zjawisko rezonansu Helmholtza. Otwór rezonansowy jako nieciągłość w płycie rezonansowej nadaje jej również lokalnej elastyczności, co sprawia, że zamocowany w jego pobliżu podstawek skuteczniej przenosi drgania strun na pudło rezonansowe.

Chordofony szarpane wyposażone są najczęściej w jeden okrągły otwór rezonansowy; w chordofonach smyczkowych występuje najczęściej parami i ma kształt litery „f”, stąd nazywany jest „efem”. W instrumentach dawnych nadawano mu kształt języków ognia lub litery „C”. Często dekorowany był rzeźbioną rozetką. Spotykany jest także w klawesynach i klawikordach, gdzie pełni funkcję bardziej dekoracyjną niż akustyczną.

Otwór rezonansowy – „ef” – w skrzypcach

Otwór rezonansowy z ołowianą rozetką w klawesynie zbudowanym przez Jeana Denisa II w Paryżu w 1648 roku

Otwór rezonansowy z inkrustowaną rozetką we współczesnej gitarze klasycznej wykonanej przez Andreę Tacchiego

Otwór rezonansowy z przestrzenną rozetką w gitarze wykonanej pod koniec XVII wieku przez Joachima Tielkego

Otwory rezonansowe w elektroakustycznej gitarze firmy Ovation

Otwór rezonansowy w psalterium z 1764 roku włoskiego lutnika Giambattisty Dall’Oliego

Bibliografia

• Krzysztof Baculewski et al.: Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-13410-0.
• David D.D.D. Boyden David D.D.D., PeterP. Cooke PeterP., GabrielG. Weinreich GabrielG., Soundhole, [w:] Grove Music Online, Oxford University Press, 2001, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.26292 [dostęp 2024-05-23]  (ang.).???
• Michael Kennedy: The Oxford dictionary of music. Oksford: Oxford University Press, 2013. ISBN 978-0-19-957854-2.
• Kurt Sachs: Historia instrumentów muzycznych. Stanisław Olędzki (tłum.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 2005. ISBN 83-7233-036-0.