Pałac Karskich we Włostowie
 nr rej. A.524/1-6 z 1.09.1947, z 26.10.1956, z 19.12.1957, z 1.03.1967 i z 8.02.1978[1]
| |
 Pałac Karskich we Włostowie (2009) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Ukończenie budowy |
1860 |
Położenie na mapie gminy Lipnik  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu opatowskiego  | |
 50°44′46,3200″N 21°26′26,5560″E/50,746200 21,440710
| |
Pałac Karskich we Włostowie – neorenesansowy pałac wzniesiony w latach 1854–1860 na zlecenie Stanisława Karskiego we wsi Włostów, według projektu Henryka Marconiego. Budowlę otaczał park o powierzchni ok. 10 hektarów. Sam pałac składał się z 30 pomieszczeń, w tym trzech salonów, sali balowej, sali bilardowej i biblioteki. Pozostałe pomieszczenia przeznaczono na sypialnie, bawialnie i pokoje gościnne, była również kaplica. W skład zespołu pałacowo-parkowego wchodził także lamus, wzniesiony znacznie wcześniej, bo w XVI wieku, który zwany był zborem braci polskich, choć nie ma źródeł które potwierdzałyby takie pierwotne przeznaczenie budowli. Od zachodu do pałacu przylegała oficyna z kolumnowym portykiem, zbudowana w XVIII wieku. Do posiadłości wiodły dwie bramy: jedna w pobliżu samego pałacu, z dwoma lwami, druga, zwana diabelską, od strony parku.
Pierwotną konstrukcję przebudowano na przełomie XIX i XX wieku. Zostały doprowadzone media – prąd elektryczny, linia telefoniczna i wodociąg. Pałac wyposażono też w centralne ogrzewanie, a w jego łazienkach można było korzystać z ciepłej i zimnej wody.
Włostowski pałac gościł między innymi Stefana Żeromskiego, który we Włostowie pracował nad Popiołami, a także Achillesa Ratti, który gościł tu jako nuncjusz apostolski. W pałacu miał rezydencję biskup sandomierski Marian Ryx.
Pałac popadł w ruinę już po zakończeniu II wojny światowej, gdy jego pomieszczenia zajęło Państwowe Gospodarstwo Rolne[2]. Obecnie pozostały z niego fragmenty ścian zewnętrznych i ruiny lamusa. W okresie PRL ucierpiał także przypałacowy park, w którym wycięto część starych drzew.
Od 2007 roku o zgodę na odbudowę pałacu stara się Stowarzyszenie Krzewienia Tradycji i Opieki nad Zamkiem Krzyżtopór[3]. Jednakże już wcześniej wojewoda świętokrzyski użyczył na okres 10 lat zespół dworsko-pałacowy we Włostowie Sekcji Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej Diecezji Sandomierskiej Stowarzyszeniu Wspierania Aktywności Lokalnej "Nasz Włostów"[4]. Decyzji w sprawie wniosku Stowarzyszenia Krzewienia Tradycji i Opieki nad Zamkiem Krzyżtopór jak dotąd nie podjęto.
-
Fragment murów pałacu -
Fragment jednego ze skrzydeł -
Zachowany fragment oficyny -
Ruiny kaplicy -
Kamienne lwy przy bramie wjazdowej do pałacu -
Park pałacowy -
Brama od strony parku, tzw. diabelska -
Pałac przed 1915
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 37 [dostęp 2015-09-24].
- ↑ Według źródeł powstałych w okresie PRL, na przykład przewodników turystycznych, pałac w 1945 strawił pożar. Późniejsze źródła nie wspominają o takim wydarzeniu.
- ↑ Stowarzyszenie Krzewienia Tradycji i Opieki nad Zamkiem Krzyżtopór: Wniosek o sprzedaż pałacu. [w:] Wniosek o sprzedaż Pałacu Karskich [on-line]. 9.05.2007. [dostęp 2009-05-03].
- ↑ gazeta.pl: Podzielą się parkiem i ruinami pałacu Karskich?. 2007-09-23. [dostęp 2009-05-03].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Wojciech Różycki. Ziemia opatowska i sandomierska. Od Włostowa do Klimontowa.. „Gazeta.pl”, 2 lutego 2009. [dostęp 2009-05-04].
- Serwis sandomierskie.com: Opis miejscowości i pałacu. [dostęp 2009-05-04].