Panorama siedmiogrodzka

Panorama siedmiogrodzka
	; Generał Józef Bem podczas bitwy o Sybin przedstawiony na panoramie
Autor	Jan Styka
Data powstania	1897
Medium	Olej na płótnie
Wymiary	1500 × 12000 cm
	Multimedia w Wikimedia Commons

Panorama siedmiogrodzka (inne nazwy Bem i Petöfi, Bem w Siedmiogrodzie, Bitwa pod Sybinem) – zachowany we fragmentach panoramiczny obraz namalowany pod kierunkiem Jana Styki, przedstawiający zdobycie Sybinu przez powstańców węgierskich dowodzonych przez generała Józefa Bema.

Geneza obrazu i jego losy

Dzieło zostało zamówione przez Węgrów z okazji obchodów 50. rocznicy Wiosny Ludów. Malowidło powstawało od kwietnia do września 1897 roku w budynku rotundy w Parku Stryjskim we Lwowie, w którym wcześniej namalowano „Panoramę Racławicką”. Obraz był wykonany techniką olejną na płótnie, a jego pierwotne wymiary były takie same jak „Panoramy Racławickiej”, czyli 120 metrów obwodu i 15 metrów wysokości. Uroczyste odsłonięcie dzieła miało miejsce w marcu 1898 roku w Budapeszcie. Wcześniej pokazano ją publiczności we Lwowie, ostatni raz wystawiono ją w Warszawie w 1907 roku. Później Jan Styka pociął swoje dzieło na 60 części. Po poprawieniu (częściowym przemalowaniu) i oprawieniu sprzedał je jako oddzielne obrazy sygnowane własnym podpisem^[1]. Według ustaleń Alicji Majcher-Węgrzynek stało się tak dlatego, że strona węgierska nie wywiązała się ze swoich zobowiązań i nie zapłaciła autorom za wykonaną pracę^[2].

Fragmenty obrazu rozproszone są po całym świecie, dotychczas odnaleziono 39 części, których łączna powierzchnia nie przekracza 1/3 pierwotnego dzieła^[3]. Znajdują się w zbiorach polskich muzeów i w prywatnych kolekcjach w Polsce i za granicą^[4]. Muzeum Ziemi Tarnowskiej w Tarnowie prowadzi akcję poszukiwania zaginionych fragmentów panoramy. W swoich zbiorach posiada 24 obrazy (z czego dwa stanowią depozyt)^[3].

Tematyka dzieła

Obraz przedstawia bitwę pod Wielkim Sybinem, która odbyła się 11 marca 1849 i zakończyła się zwycięstwem armii siedmiogrodzkiej pod dowództwem generała Józefa Bema nad koalicją wojsk austriackich i rosyjskich.

Autorzy

Obraz malowali pod kierunkiem Jana Styki malarze:

węgierscy: Tihamér Margitay, Pál Vágó i Béla K. Spányi,
polscy: Tadeusz Popiel, Zygmunt Rozwadowski i Michał Gorstkin-Wywiórski,
oraz niemiecki malarz: Leopold Schönchen.

Przypisy

↑ Stała wystawa fragmentów Panoramy Siedmiogrodzkiej – Muzeum Okręgowe w Tarnowie, „Muzeum Okręgowe w Tarnowie”, 27 października 2017 [dostęp 2019-02-16] (pol.).
↑ Istvan Kovacs: „Józef Bem. Bohater wiecznych nadziei”, Rytm, Warszawa 2002, ISBN 978-83-7399-328-0.
↑ ^a ^b W Tarnowie pokaz odrestaurowanego fragmentu „Panoramy Siedmiogrodzkiej” w rocznicę urodzin gen. Bema [online], dzieje.pl [dostęp 2024-03-23] (pol.).
↑ Kwartalnik: „Cenne, bezcenne, utracone” nr 2(51) kwiecień-czerwiec 2007, A. Majcherek-Węgrzynek „Panorama Siedmiogrodzka – fragmenty zlokalizowane poza granicami Polski”.

[:0-1] Stała wystawa fragmentów Panoramy Siedmiogrodzkiej – Muzeum Okręgowe w Tarnowie, „Muzeum Okręgowe w Tarnowie”, 27 października 2017 [dostęp 2019-02-16] (pol.).

[2] Istvan Kovacs: „Józef Bem. Bohater wiecznych nadziei”, Rytm, Warszawa 2002, ISBN 978-83-7399-328-0.

[:1-3] W Tarnowie pokaz odrestaurowanego fragmentu „Panoramy Siedmiogrodzkiej” w rocznicę urodzin gen. Bema [online], dzieje.pl [dostęp 2024-03-23] (pol.).

[4] Kwartalnik: „Cenne, bezcenne, utracone” nr 2(51) kwiecień-czerwiec 2007, A. Majcherek-Węgrzynek „Panorama Siedmiogrodzka – fragmenty zlokalizowane poza granicami Polski”.

[1]

[2]

[3]

[4]