Zygmunt Rozwadowski

Zygmunt Rozwadowski
Jordan
	; Zygmunt Rozwadowski - autoportret
Data i miejsce urodzenia	25 stycznia 1870 ; Lwów
Data i miejsce śmierci	23 lipca 1950 ; Zakopane
Miejsce spoczynku	Nowy Cmentarz; w Zakopanem
Zawód, zajęcie	malarz, scenograf
Narodowość	polska
Edukacja	Gimnazjum św. Jacka w Krakowie
Alma Mater	Szkoła Sztuk Pięknych; w Krakowie
Rodzice	Juliusz, Celestyna
Krewni i powinowaci	Kazimierz (pradziadek); Jan Michał (brat); Tadeusz (kuzyn); Jan Emanuel (kuzyn)
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zygmunt Jordan Rozwadowski h. Trąby (ur. 25 stycznia 1870 we Lwowie, zm. 23 lipca 1950 w Zakopanem) – polski malarz batalista, scenograf, pedagog, żołnierz Legionów Polskich, współtwórca m.in. Panoramy Racławickiej i twórca projektu rogatywki 1 pułku Ułanów Legionów Polskich^[1].

W roku 1883 ukończył II klasę w C. K. Gimnazjum św. Jacka w Krakowie^[2]. Następnie w latach 1883–1890 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych m.in. u Jana Matejki, a w latach 1891–1893 w Monachium w prywatnej szkole Antona Ažbego. Jeszcze na studiach wystawiał swoje obrazy w TPSP w Krakowie i Lwowie, początkowo pod nazwiskiem Jordan. Pod koniec XIX wieku nabył majątek ziemski w Bączalu Górnym, który po 1908 roku odsprzedał Józefie Chojnowskiej-Kłosińskiej^[3]. Po studiach powrócił do Lwowa gdzie nauczał w Szkole Przemysłowej, w tym okresie też wystawiając swoje dzieła i współpracując przy tworzeniu dekoracji teatralnych. W 1899 roku założył Związek Artystów Polskich we Lwowie, któremu prezesował od 1903 roku. Należał także do lwowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych (w latach 1913–1914 pełnił funkcję wiceprezesa).

Okres Legionów[edytuj | edytuj kod]

17 października 1914 roku wstąpił w szeregi Legionów Polskich, został przydzielony do Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego. Następnie jako wachmistrz był w 1 Pułku Ułanów, w drugiej połowie 1916 roku stan zdrowia uniemożliwił artyście służbę czynną i został skierowany do rezerwy. Zamieszkał we Lwowie. Po rozpoczęciu II wojny światowej przebywał na Węgrzech (uczestniczył w wystawach artystów polskich organizowanych przez Stefana Filipkiewicza). W 1939 roku ponownie udał się do rodzinnego Lwowa.

Ostatnie lata życia[edytuj | edytuj kod]

Po wojnie i ekspatriacji, od 1946 roku zamieszkał w Zakopanem w willi Jordanówka, gdzie zmarł w 1950 roku. Spoczywa na Nowym Cmentarzu w Zakopanem (sektor K6-1-1)^[4].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Obrazy Rozwadowskiego to przede wszystkim sceny batalistyczne okresu napoleońskiego i powstania listopadowego, także sceny rodzajowe z motywami koni, portrety i pejzaże (w tym Tatr) oraz sceny z życia żołnierzy, jarmarków i polowań.

Współtwórca m.in.:

Panoramy Racławickiej z Janem Styką i Wojciechem Kossakiem,
Golgoty,
Panoramy Siedmiogrodzkiej,
Męczeństwa Chrześcijan z Janem Styką,
Bitwy pod Piramidami z Wojciechem Kossakiem,
dioramy Branki tatarskie i Bitwa pod Grunwaldem, razem z Tadeuszem Popielem.

Twórca m.in. następujących obrazów:

Przyjazd do miasteczka, 1930
Strzelcy konni Gwardii Napoleona, 1900
Konie w zaprzęgu, 1907
Pejzaż, 1929
Żołnierz na koniu, 1919
Adiutant, 1893
Huzar i dziewczyna, 1932

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Prawnuk Kazimierza Rozwadowskiego – oficera wojsk Korony. Był synem Juliusza (inżyniera, a zarazem zawiadowcy stacji Czarna k. Tarnowa) i Celestyny z Różańskich (nauczycielki w gimnazjum żeńskim) oraz młodszym bratem profesora Jana Michała (1867–1935) – językoznawcy, prezesa PAU. Kuzynami Zygmunta byli m.in.: generał Tadeusz Rozwadowski (1866–1928) – generał broni, pierwszy Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego i Jan Emanuel Rozwadowski – polityk i działacz niepodległościowy.

Mąż Kazimiery z Cholewków, z którą miał trzy córki: Barbarę, Ewę i Annę (zmarła w dzieciństwie).

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Niepodległości – 25 lipca 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[5]^[6]^[7]
Złoty Krzyż Zasługi – 28 czerwca 1939 „za zasługi na polu pracy społecznej”^[8]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Henryk Wielecki: Dzieje polskiej rogatywki, Warszawa 1985.
↑ Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum św. Jacka w Krakowie za rok szkolny 1883. Kraków: 1883, s. 82.
↑ Stanisław Mendelowski: W gminie Skołyszyn. Krosno: P.U.W Roksana, s. 105–107.
↑ Cmentarze Parafii Najświętszej Rodziny w Zakopanem - wyszukiwarka osób pochowanych [online], zakopane-parafia.grobonet.com [dostęp 2022-01-03] .
↑ M.P. z 1933 r. nr 171, poz. 208.
↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-08-15]..
↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-08-15]..
↑ M.P. z 1939 r. nr 149, poz. 353.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Wacława Milewska, Maria Zientara: Sztuka Legionów Polskich i jej twórcy, 1914–1918, Wydawnictwo Arkady 1999 ISBN 83-7188-350-1.

[1] Henryk Wielecki: Dzieje polskiej rogatywki, Warszawa 1985.

[2] Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum św. Jacka w Krakowie za rok szkolny 1883. Kraków: 1883, s. 82.

[3] Stanisław Mendelowski: W gminie Skołyszyn. Krosno: P.U.W Roksana, s. 105–107.

[4] Cmentarze Parafii Najświętszej Rodziny w Zakopanem - wyszukiwarka osób pochowanych [online], zakopane-parafia.grobonet.com [dostęp 2022-01-03] .

[5] M.P. z 1933 r. nr 171, poz. 208.

[6] Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-08-15]..

[7] Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-08-15]..

[8] M.P. z 1939 r. nr 149, poz. 353.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]