Przejdź do zawartości

Wałęsak leśny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Pardosa lugubris)
Wałęsak leśny
Pardosa lugubris[1]
(Walckenaer, 1802)
Ilustracja
Samiec
Ilustracja
Samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

Stawonogi

Podtyp

Szczękoczułkowce

Gromada

Pajęczaki

Rząd

Pająki

Podrząd

Opisthothelae

Infrarząd

Araneomorphae

Rodzina

Pogońcowate

Podrodzina

Pardosinae

Rodzaj

Pardosa

Gatunek

Wałęsak leśny

Wałęsak leśny (Pardosa lugubris) – gatunek pająka z podrodziny pardosinae w rodzinie pogońcowatych (Lycosidae). Zamieszkuje tereny Europy i Azji.

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Przez 30 lat na podstawie badań morfologicznych i zachowań godowych wyróżniono z P. lugubris 5 nowych gatunków, (w tym P. saltans i P. alacris) przez co w taksonomii rodzaju Pardosa nastąpiły zmiany i nieporozumienia[2]. Najlepiej poszczególne gatunki należy rozpoznać po płytce płciowej (Epigyne) samicy.

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Jest to gatunek palearktyczny, wiadomo, że występuje bardzo powszechnie w Europie i na Syberii[3]. Stwierdzony został w Albanii, Andorze, Austrii, Azerbejdżanie, Białorusi, Belgii, Bośnii i Hercegowiny, Bułgarii, Chorwacji, Czechach, Estonii, Finlandii, Francji, Gruzji, Korsyce, Niemczech, Grecji, Węgrzech, Irlandii, Włoszech, Kosowie, Litwie, Księstwie Liechtenstein, Luksemburgu, Mołdawii, Czarnogórze, Holandii, Macedonii Północnej, Norwegii, Polsce, Portugalii, Rosji, Serbii, Słowacji, Słowenii, Hiszpanii, Szwecji, Szwajcarii, Turcji, Ukrainie, Wielkiej Brytanii[4][5]. Występuje też w Azji, sięgając do Kazachstanu i Iranu[4].

Pokrewne gatunki występują na podobnych obszarach, czasem nawet w towarzystwie swego kuzyna. W Belgii P. lugubris koegzystuje z P. saltans, który jest tam obecny poza regionem Campine[2]. W Wielkiej Brytanii częstszy jest P. saltans niż P. lugubris[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Wymiary[4]:

: 4,6 – 5 mm długości ciała

: 4,8 – 7 mm długości ciała

Istnieje u tego gatunku wyraźny dymorfizm płciowy. Samica jest większa. Głowotułów po bokach ciemnobrązowy (brunatny), pośrodku z szerokim żółtawym pasem, który sięga do oczu. Odwłok samicy jest jasnobrązowy z małymi czarnymi plamkami. Epigyne samicy jest w kształcie kotwicy[5]. Samiec jest ciemniejszy, pasy na głowotułowiu są koloru czarnego, a środkowy pas jest białawy (podobnie odwłok). Cymbium samca jest wypukłe (duże), często z czarnymi włosami[4].

Ekologia i zachowanie

[edytuj | edytuj kod]

Wałęsak leśny zamieszkuje lasy brzozowe, sosnowe (przede wszystkim lasy liściaste, preferuje suchą ściółkę) i ich skraje, przyleśne łąki, tereny blisko dróg[3][2][5]. Wszędzie jest równie częsty, co pokrewny gatunek – Wałęsak zwyczajny (P. amentata). Dorosłe samce obserwuje się od kwietnia do lipca, a samice do września[5], jednak czasem można obserwować go przez cały rok, gdy zima jest dość łagodna (wałęsak leśny należy do fauny naśnieżnej). Zbiera się wtedy w małe grupki, chodzące wśród traw i na jałowej glebie.

W okresie godowym samiec zaleca się do samicy, a następnie wchodzi na jej głowotułów. Następnie taka para wędruje, a samiec co jakiś czas próbuje odbyć gody (bulbusy wprowadzić do płytki płciowej). Po godach (we wczesnym czerwcu) samica przędzie kokon i składa jaja. Kokon ma barwę szarą lub zielononiebieską. W tym przypadku samica najpierw tka dolną część kokonu, na którą składa jaja, później tka część nakrywającą i wszystko łączy jedwabnym szwem. Gdy młode się wyklują samica otwiera kokon poprzez „rozdzierania” szwu[6]. Następnie samica nosi ze sobą młode (nimfy)[6].

samica z młodymi

Status

[edytuj | edytuj kod]

Autorzy portalu internetowego Spider and Harvestman Recording Scheme website podaje, że wałęsak leśny jako populacja z Wielkiej Brytanii uznawany jest za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)[5]. Jako iż Spider and Harvestman Recording Scheme website zajmuje się populacjami pająków i kosarzy z Wielkiej Brytanii i uznaje trend populacji brytyjskiej za nieznany, a szkockiej za stabilny[5].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Pardosa lugubris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c Frederik Hendrickx, Katrien De Cock, Domir De Bakker, Jean-Pierre Maelfait: Differences in geographic distribution and habitat of some cryptic species in the Pardosa lugubris group (Lycosidae, Araneae) in Belgium. ReasearchGate. [dostęp 2021-11-26]. (ang.).
  3. a b Pardosa lugubris. Baza-Biomap. [dostęp 2021-11-27]. (pol.).
  4. a b c d Pardosa lugubris (Walckenaer, 1802). Araneae – Spiders of Europe. [dostęp 2021-11-27]. (ang.).
  5. a b c d e f g Summary for Pardosa lugubris sens. str. (Araneae). Spider and Harvestman Recording Scheme website. [dostęp 2021-11-27]. (ang.).
  6. a b Rod Teodoru, Jackie Gaff, Andrew Charman, Księga Zwierząt, Olesiejuk, 2009, s. 133, ISBN 978-83-7770-406-6 [dostęp 2021-11-28].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Heiko Bellman, przekład Izabela Hajdamowicz, Wojciech Staręga: Pająki i inne pajęczaki. Warszawa: Wydawnicwo Multico, str. 164 ISBN 978-83-7763-486-8