Pavel Křížkovský
| |
| Imię i nazwisko |
Karel Křížkovský |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
Pavel Křížkovský, właśc. Karel Křížkovský[1][2] (ur. 9 stycznia 1820 w Holasovicach, zm. 8 maja 1885 w Brnie[1][2][3]) – czeski kompozytor i dyrygent.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W latach 1826–1832 był uczniem szkoły w Neplachovicach, gdzie początkowo przyuczał się do rzemiosła, jednak za namową miejscowego chórmistrza zaczął uczyć się śpiewu[1]. Uczęszczał do gimnazjum niemieckiego w Opawie[1][2], gdzie był też chórzystą w kościele św. Trójcy[2]. W 1839 roku podjął studia filozoficzne na uniwersytecie w Ołomuńcu, które jednak musiał przerwać z powodu braku środków finansowych[1]. Uzyskawszy kwalifikację nauczycielską, w latach 1841–1843 uczył języka czeskiego w Jamnicy[1]. W 1845 roku wstąpił do zakonu augustianów w Brnie i przybrał imię Pavel[1][2][3]. W latach 1846–1850 odbył studia teologiczne, w 1848 roku przyjął święcenia kapłańskie[1][2][3]. Został kierownikiem kościelnego chóru i przyklasztornej fundacji, założył też męskie towarzystwo śpiewacze[1]. Wprowadzał do programów koncertowych dzieła kompozytorów czeskich i utwory w języku czeskim, popierał wystąpienia narodowe podczas Wiosny Ludów[1]. Był współzałożycielem towarzystwa muzycznego Beseda Brněnská i w latach 1861–1863 pełnił funkcję jego chórmistrza[1]. Uczestniczył w organizacji obchodów 1000-lecia przybycia Cyryla i Metodego na Morawy w 1863 roku[1]. Jego działalność narodowa i panslawistyczna spotkała się ze sprzeciwem niemieckiego duchowieństwa i poskutkowała nałożeniem przez biskupa zakazu tworzenia kompozycji o charakterze świeckim[1]. Po nałożeniu zakazu zaangażował się w ruch reformy muzyki kościelnej w duchu cecylianizmu[1][3]. W 1872 roku osiadł w Ołomuńcu, gdzie pełnił funkcję dyrektora muzycznego przy katedrze św. Wacława[1][2]. W 1877 roku ze względu na pogarszający się stan zdrowia wycofał się z działalności publicznej i wrócił do klasztoru w Brnie[3].
Jego uczniem był Leoš Janáček[2][3].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Křížkovský był prekursorem szkoły narodowej w muzyce czeskiej, jego utwory noszą patriotyczno-rewolucyjny charakter w duchu romantyzmu[1]. W swojej twórczości wykorzystywał elementy ludowej muzyki w regionu Moraw[1][2]. Skomponował m.in. wielką kantatę Svatý Cyril a Metoděj, liczne utwory chóralne (m.in. Utonulá, Žaloba, Odvedeného prosba), a także szereg utworów o charakterze liturgicznym[1][2]. Jego kompozycje mają przeważnie charakter homofoniczny[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 5. Część biograficzna klł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997, s. 210–211. ISBN 978-83-224-3303-4.
- ↑ a b c d e f g h i j Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1970–1971. ISBN 978-0-02-865528-4.
- ↑ a b c d e f The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 470. ISBN 0-674-37299-9.