Pałacyk Cukrowników

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pałacyk Cukrowników
Symbol zabytku nr rej. 919 z 15 listopada 1977[1]
Ilustracja
Pałac i jego oficyny od strony ul. Mokotowskiej
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul Mokotowska 25

Typ budynku

pałac

Styl architektoniczny

neorokoko[2]

Ukończenie budowy

ok. 1915

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałacyk Cukrowników”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałacyk Cukrowników”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałacyk Cukrowników”
Ziemia52°13′15,553″N 21°01′05,365″E/52,220987 21,018157
Multimedia w Wikimedia Commons
Korpus główny pałacyku ok. 1937 roku

Pałacyk Cukrowników[3][4], właśc. pałacyk Zjednoczenia Cukrownictwa[2] lub pałac Zjednoczenia Cukrowników[5] – zabytkowy pałacyk znajdujący się przy ul Mokotowskiej 25 w Warszawie. Siedziba Instytutu Adama Mickiewicza.

Opis[edytuj | edytuj kod]

Do lat 70. XIX wieku posesja stanowiła część obszernej nieruchomości należącej do Józefa Kaczyńskiego[6]. W 1878 powstał tam parterowy dworek Kazimiery z Kaczyńskich Ćwierciakiewiczowej[6]. W 1907 roku dworek wraz z rozbudowanymi oficynami przejął potomek Józefa, Mieczysław Kaczyński, który założył i prowadził tam drukarnię, zakład litograficzny oraz wytwórnię toreb (wspólnie z Wacławem Cywińskim)[7].

W 1910 roku budynek został wynajęty na siedzibę zarządu spółek akcyjnych lubelskich cukrowni „Zbierski”, „Garbów”, „Lublin” i „Nielepów”. Prace adaptacyjne zlecono około 1915 roku Tadeuszowi Zielińskiemu[8]. W 1922 roku Zarząd Cukrowni Lubelskich zakupił nieruchomość[7]. Dworek rozbudowano i całkowicie przekształcono oraz wzniesiono nowe, piętrowe oficyny (również według projektu Tadeusza Zielińskiego)[6]. Korpus główny pałacyku, posadowiony ukośnie w stosunku do linii ulicy, uzyskał ośmioosiową fasadę osadzoną na niskim pasie cokołu[6].

W 1935 roku pałacyk został zakupiony przez Mieczysława Broniewskiego, specjalistę z dziedziny cukrownictwa, który zaadaptował budynek na rodzinną rezydencję według projektu Antoniego Jawornickiego[9]. Wówczas nad każdą z oficyn, u podstawy dachu umieszczono rzeźby amorka z towarzystwie zajączków (lewa oficyna) bądź cieląt (prawa oficyna). Zarząd Cukrowni Lubelskich przeniósł się natomiast do kamienicy przy ul. Koszykowej 8.

Podczas II wojny światowej w pałacyku mieściły się biura sprzedaży podwarszawskich cukrowni[10].

Budynek został lekko uszkodzony w 1944 roku[2]. Po 1945 roku był siedzibą Klubu Inteligencji Pracującej Związku Walki Młodych[2], a od 1971 roku − Instytutu Matematycznego Polskiej Akademii Nauk[2]. W korpusie głównym zachowały się elementy przedwojennego wystroju[11].

W 1977 pałacyk wraz z dziedzińcem i ogrodzeniem został wpisany do rejestru zabytków[1]. W 2000 roku nieruchomość zwrócono spadkobiercy ostatniego właściciela[6]. Od 2005 roku pałacyk jest własnością Instytut Adama Mickiewicza[12].

W 2010 roku na bramie wjazdowej odsłonięto tablicę upamiętniającą założycieli Instytutu: Andrzeja Zakrzewskiego i Bronisława Geremka[13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) – stan na 31 grudnia 2021 roku Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 41. [dostęp 2022-04-19].
  2. ↑ a b c d e Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 92. ISBN 83-908950-8-0.
  3. ↑ Jerzy Kasprzycki: Korzenie miasta. Tom I. Śródmieście Południowe. Warszawa: Wydawnictwo VEDA, 2004, s. 141. ISBN 83-85584-45-5.
  4. ↑ Moduły o obiektach zabytkowych. [w:] Zarząd Dróg Miejskich [on-line]. [dostęp 2023-06-27].
  5. ↑ Marek Kwiatkowski: Pałace i wille Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2014, s. 161. ISBN 978-83-06-03370-0.
  6. ↑ a b c d e Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 319. ISBN 83-88372-30-0.
  7. ↑ a b Jerzy Kasprzycki: Korzenie miasta. Tom I. Śródmieście Południowe. Warszawa: Wydawnictwo VEDA, 2004, s. 142. ISBN 83-85584-45-5.
  8. ↑ Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 1977, s. 95. OCLC 831027217.
  9. ↑ Monika Kuhnke, Zaginiona kolekcja obrazów Mieczysława Broniewskiego, Cenne, bezcenne/utracone, Nr 4 (08.'97), http://www.zabytki.pl/sources/straty/kuhnke4-97.html.
  10. ↑ Jerzy Kasprzycki: Korzenie miasta. Tom I. Śródmieście Południowe. Warszawa: Wydawnictwo VEDA, 2004, s. 143. ISBN 83-85584-45-5.
  11. ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 322. ISBN 83-88372-30-0.
  12. ↑ „Pałacyk Cukrowników”. warszawa1939.pl. [dostęp 2023-06-25].
  13. ↑ Sezon 2009/2010. Raport. [w:] Instytut Adama Mickiewicza [on-line]. s. 19. [dostęp 2023-06-25].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pałacyk_Cukrowników&oldid=71672249”