Persefona
| bogini władczyni świata podziemnego, opiekunka dusz zmarłych | |
 Persefona – rzeźba Dominikusa Auliczka (1778) w Schlosspark Nymphenburg, Monachium | |
| Występowanie | |
|---|---|
| Teren kultu | |
| Odpowiednik |
Prozerpina (rzymski) |
| Rodzina | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
| Dzieci | |
Persefona (także; gr. Περσεφόνη Persephónē, gr. Κόρη Kórē, łac. Proserpina ‘dziewczyna’) – w mitologii greckiej małżonka Hadesa, władczyni świata podziemnego i opiekunka dusz zmarłych. Była córką Demeter i Zeusa. W mitologii rzymskiej Persefonę utożsamiono z Prozerpiną.
Została porwana przez Hadesa, gdy wraz z towarzyszkami bawiła się na łące. Kiedy próbowała zerwać piękny kwiat narcyza, ziemia rozwarła się i pojawił się Hades na złotym rydwanie, uprowadzając ją do swego królestwa. Zrozpaczona Demeter przez dziewięć dni i nocy poszukiwała córki, aż w końcu poruszony jej cierpieniem Helios wyznał bogini prawdę. Rozzłoszczona Demeter opuściła Olimp i zabrała ziemi płodność. Zaniepokojony losem głodujących ludzi Hades zgodził się zwrócić Demeter córkę, pod warunkiem, że ta podczas dalszego pobytu w podziemiach nic nie spożyje. Świadom podstępu poczęstował Persefonę przed odejściem owocem granatu. Ostatecznie Zeus zadecydował, że Persefona dziewięć miesięcy będzie spędzała z matką, oraz trzy z mężem. Gdy Persefona powracała do matki, nastawała wiosna, gdy wracała pod ziemię, rozpoczynał się okres zimy[1]. Jako pierwszy mit o porwaniu Persefony przytoczył Hezjod.
Persefona zakochała się w młodym Adonisie i nie chciała zwrócić go Afrodycie. Ostatecznie wyrokiem Zeusa Adonis spędzał wraz z Persefoną trzecią część roku.
Kult Persefony i Demeter był podstawą misteriów eleuzyjskich, w Atenach obchodzono na jej cześć misteria w okresie Antesteriów. Świątynie Persefony znajdowały się w Koryncie, Megarze, Sparcie, Lokroj i w południowej Italii. Przedstawiana była jako groźna, zasiadająca u boku męża władczyni podziemi, z pochodnią lub makiem w ręku.
Kult Persefony rozbudowali orficy. Bezdzietnemu w klasycznej wersji mitu związkowi Hadesa i Persefony przypisano jako córki Erynie, zaś sama Persefona ze związku z Zeusem miała urodzić Zagreusa.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Barbara Ludwiczak, Mitologia Greków i Rzymian, wyd. drugie, Kraków: GREG, 2012, s. 62-63, ISBN 978-83-7517-082-5.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]
- Ludwiczak, Brabara, Mitologia Greków i Rzymian, Kraków: GREG, 2012, ISBN 978-83-7517-082-5
Literatura dodatkowa
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej M Kempiński, Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich, Warszawa: Iskry, 2001, ISBN 83-207-1629-2, OCLC 297716845.
- Mała encyklopedia kultury antycznej, Wyd. PWN, Warszawa 1983, ISBN 83-01-03529-3
- Schmidt, J., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wyd. Książnica 1996, ISBN 83-7132-266-6
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]
Iseult Gillespie, The myth of Hades and Persephone, kanał „TED-Ed” na YouTube, 14 kwietnia 2022 [dostęp 2024-10-04].
