Petro Zheji

Petro Zheji
Państwo działania	Albania
Data i miejsce urodzenia	16 października 1929 ; Gjirokastra
Data i miejsce śmierci	14 marca 2015 ; Tirana
Zawód, zajęcie	nauczyciel, tłumacz
	Specjalność: matematyka, rusycystyka, albanistyka
Alma Mater	Uniwersytet Tirański
	zatrudnienie, praca zawodowa
	Odznaczenia

Petro Spiro Zheji (ur. 16 października 1929 w Gjirokastrze, zm. 14 marca 2015 w Tiranie) – albański tłumacz i pisarz.

Życiorys

Odbył obowiązkową służbę wojskową w Ersekë, następnie studiował matematykę, fizykę oraz albanistykę na Uniwersytecie Tirańskim^[1]^[2]. W latach 50. pracował jako nauczyciel matematyki oraz języka rosyjskiego w Liceum im. Qemala Stafy w Tiranie^[1] i w Gjirokastrze^[3]^[2]. Następnie pracował w wydawnictwach 8 Nëntori jako tłumacz przysięgły^[4] i w Naim Frashëri jako redaktor^[1]^[2].

W listopadzie 1990 roku wraz z synem wyemigrował do Rzymu, następnie przeniósł się do Detroit^[3]; ostatecznie jednak wrócił do Tirany, gdzie działał jako działacz społeczny^[1].

Był autorem kilku powieści, z których jedna opowiadała o pacjentach albańskich szpitali psychiatrycznych, natomiast inne dzieło miało charakter monografii pisanej dialogiem w stylu Platona, pisał także autobiografię; żaden z tych utworów nie został nigdy opublikowany^[3]. Opublikował natomiast trzy prace naukowe dotyczące języka albańskiego^[1].

Poza ojczystym językiem albańskim znał także języki włoski, francuski, angielski, hiszpański, niemiecki, rosyjski, hebrajski, sanskryt, grekę klasyczną oraz łaciński^[1].

Prace^[5]^[1]

Shqipja dhe Sanskritishtja (1996)^[4]
Libri i Aforizmave (2012)
Roli mesianik i shqipes (2015)

Tłumaczenia^[6]^[1]^[2]

Bratanek Rameau Denisa Diderota
Cierpienia młodego Wertera Johanna Wolfganga von Goethego
Grona gniewu Johna Steinbacka
Niewidzialny człowiek Herberta George’a Wellsa
Bruski Fiodora Panfierowa (1958)
Foma Gordiejew Maksima Gorkiego (1960)^[3]
Dzwony Bazylei Louisa Aragona (1964)^[3]
Obłomow Iwana Gonczarowa (1966)^[3]
Zielony papież Miguela Ángela Asturiasa (1980)^[3]
II część Don Kichota Miguela de Cervantesa (1997)^[7]
Życie Galileusza Bertolta Brechta (2008)^[8]^[9]

Przetłumaczył na język albański także inne liczne utwory z literatury niemieckiej, hiszpańskiej, australijskiej, estońskiej, rumuńskiej, rosyjskiej, chińskiej oraz norweskiej.

Odznaczenia

Został uhonorowany orderem Nderi i Kombit^[4].

Życie prywatne

Jego ojciec Spiro Ballo Zheji był oficerem^[3]^[1] oraz działaczem antyfaszystowskim; był on także więziony przez włoskie władze^[10].

Miał starszego brata Gjergja^[6]^[1], który był pisarzem, oraz trzy siostry: Verę, Amalię i Lilianę^[4]. Wziął ślub z aktorką Besą Imami^[4], z którą się rozstał po 15 latach małżeństwa^[1]; para miała syna Artura (ur. 1961)^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Luan Çipi: SI E KAM NJOHUR PETRO ZHEJIN. fjalaelire.com. (alb.).
↑ ^a ^b ^c ^d “Don Kishoti” i Petro Zhejit- pasurim i mëtejshëm i gjuhës shqipe. botasot.info, 2022-05-05. (alb.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Elsie 1997 ↓, s. 287.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Kiço Kapetani: Petro Zheji, përkthyesi i pashoq. arkiva.gazetadita.al, 2020-02-11. (alb.).
↑ Endresen 2020 ↓, s. 799.
↑ ^a ^b Ndërron jetë në moshën 86 vjecare studiuesi Petro Zheji. cna.al, 2015-03-15. (alb.).
↑ Elsie 1997 ↓, s. 190.
↑ Galilei i Petro Zhejit. arkivalajmeve.com, 2008-11-24. [dostęp 2023-08-17]. (alb.).
↑ Shuhet Petro Zheji, i biri: Me veprën e tij bëri dishepuj e tradhtarë. panorama.com.al, 2015-03-16. (alb.).
↑ Robert Qafëzëzi: PERSEKUTIMI I PETRO ZHEJIT NË TIRANËN E DIKTATURËS. voal-online.ch, 2013-03-12. (alb.).

Bibliografia

RobertR. Elsie RobertR., Histori e Letërsisë Shqiptare [online], 1997 .
CecilieC. Endresen CecilieC., Yoga, Meditation, and Guru Movements in Albania, Brill, 2020, ISBN 978-90-04-43228-4 .

[fjala-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Luan Çipi: SI E KAM NJOHUR PETRO ZHEJIN. fjalaelire.com. (alb.).

[botasot-2] “Don Kishoti” i Petro Zhejit- pasurim i mëtejshëm i gjuhës shqipe. botasot.info, 2022-05-05. (alb.).

[CITEREFElsie1997287-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Elsie 1997 ↓, s. 287.

[arkiva-4] Kiço Kapetani: Petro Zheji, përkthyesi i pashoq. arkiva.gazetadita.al, 2020-02-11. (alb.).

[CITEREFEndresen2020799-5] Endresen 2020 ↓, s. 799.

[cna-6] Ndërron jetë në moshën 86 vjecare studiuesi Petro Zheji. cna.al, 2015-03-15. (alb.).

[CITEREFElsie1997190-7] Elsie 1997 ↓, s. 190.

[arkivalajmeve-8] Galilei i Petro Zhejit. arkivalajmeve.com, 2008-11-24. [dostęp 2023-08-17]. (alb.).

[panorama-9] Shuhet Petro Zheji, i biri: Me veprën e tij bëri dishepuj e tradhtarë. panorama.com.al, 2015-03-16. (alb.).

[voal-10] Robert Qafëzëzi: PERSEKUTIMI I PETRO ZHEJIT NË TIRANËN E DIKTATURËS. voal-online.ch, 2013-03-12. (alb.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]