Peziza domiciliana
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Peziza domiciliana |
| Nazwa systematyczna | |
| Peziza domiciliana Pers. Gard. Chron., N.S. 7(no. 182): 793 (1877) | |
Peziza domiciliana Pers. – gatunek grzybów z rodziny kustrzebkowatych (Pezizaceae)[1].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Typu apotecjum na trzonie o wysokości do 1 cm, początkowo wklęsłe, potem płaskie z zagłębionym środkiem, o średnicy do 10 cm. Brzeg falisty, równy lub popękany, powierzchnia zewnętrzna biaława, wewnętrzna (hymenialna) początkowo biała, potem płowa, brązowa lub brązowawa[2].
- Cechy mikroskopowe
Worki cylindryczne lub mniej więcej cylindryczne o wymiarach 225–250 × 15 μm. Zarodniki w młodym wieku elipsoidalne, szkliste, często z dwoma małymi kropelki oleju, 11–15 na 6–10 μm. Parafizy smukłe, z przegrodami, w górnej części nieco rozszerzone[2].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Peziza, Pezizaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1877 r. Mordecai Cubitt Cooke[1]. Ma 14 synonimów. Niektóre z nich:
- Aleuria domiciliana (Cooke) McLennan & Halsey 1936
- Galactinia adae (J. Sadler ex Cooke) Boud. 1907
- Plicaria adae (J. Sadler ex Cooke) Velen. 1934[3].
Zasięg występowania i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej i Południowej, w Europie, Azji, Australii i na Nowej Zelandii[4], znaleziono go nawet na wyspie Deception na Antarktydzie[5]. W Polsce po raz pierwszy jego stanowiska podano w 2010 r.[6]
Saprotrof naziemny. Owocniki pojawiają się pojedynczo, w grupach lub w skupiskach na tynku, piasku, żwirze i miału węglowym w piwnicach, jaskiniach i szklarniach[7].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb niejadalny. Opisano przypadek spowodowania przez niego nadwrażliwego zapalenia płuc (w pierwotnym raporcie zwanego płucem El Niño), w którym u wcześniej zdrowej kobiety wystąpiła ciężka duszność i stwierdzono restrykcyjną chorobę płuc oraz objawy zapalenia pęcherzyków płucnych. W piwnicy jej domu znaleziono owocniki Peziza domiciliana, a w powietrzu jego zarodniki[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-11-09] (ang.).
- ↑ a b F.J. Seaver, Photographs and descriptions of cup-fungi: III. Peziza domiciliana and Peziza repanda, „Mycologia”, 8 (4), 1916, s. 195–8, DOI: 10.2307/3753524, JSTOR: 3753524.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-11-09] (ang.).
- ↑ Występowanie Peziza domiciliana na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-11-09].
- ↑ D.N. Pegler, B.M. Spooner, R.I. Lewis Smith, Higher fungi of Antarctica, the subantarctic zone and Falkland Islands, „Kew Bulletin”, 35 (3), 1980, s. 499–562, DOI: 10.2307/4110020, JSTOR: 4110020.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-11-09] (pol.).
- ↑ C.L Iaconis, J.E. Wright, Fructificación „in vitro” de Peziza domiciliana Cooke, „Ciencia e Investigación (in Spanish)”, 9 (7), 1951, s. 426–7.
- ↑ R.S. Wrighy i inni, Hypersensitivity pneumonitis from Pezizia domiciliana. A case of El Niño lung, „American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine”, 160 (5), 1999, s. 1758–61, DOI: 10.1164/ajrccm.160.5.9904095, PMID: 10556152.