Phytophthora cryptogea
 Kolonia P. cryptogea na szalce Petryego | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Phytophthora cryptogea |
| Nazwa systematyczna | |
| Phytophthora cryptogea Pethybr. & Laff. Scientific Proc. R. Dublin Soc., N.S. 15: 498 (1919) [1916-1920] | |
Phytophthora cryptogea Pethybr. & Laff. – gatunek organizmów należący do grzybopodobnych lęgniowców[1]. U licznych gatunków roślin wywołuje chorobę zwaną fytoftorozą.
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phytophthora, Peronosporaceae, Peronosporales, Peronosporidae, Peronosporea, Incertae sedis, Oomycota, Chromista[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1919 r. George Herbert Pethybridge i Henry Aloysius Lafferty na żywych łodygach pomidora i petuni w Irlandii[1].
Morfologia i rozwój[edytuj | edytuj kod]
Strzępki słabo rozgałęzione, o szerokości do 8 μm, w koloniach hodowanych w roztworach wodnych widoczne są na nich charakterystyczne zgrubienia. Sporangiofory proste, nierozgałęzione lub rozgałęzione sympodialnie, nowe często powstają wskutek zewnętrznej proliferacji. Zarodnie pływkowe o kształcie od jajowatego do odwrotnie gruszkowatego i wymiarach 35–63 × 24–35 μm. Zgrubienie szczytowe niewidoczne. Plemnie o średnicy 24–32 μm, amfigeniczne, owalne lub cylindryczne. Lęgnie o średnicy 28–37 μm, kuliste, gładkościenne, początkowo szkliste, później żółtobrązowe. Oospory o średnicy 25–30 μm, kuliste, powstające na oogoniach symetrycznie. Gatunek heterotaliczny[2].
Na pożywce V8 tworzy się watowata kultura, na pożywce PDA kultura o delikatnym kwiatowym wzorze z płatkowanymi strefami. Zarówno w roztworach wodnych, jak i na podłożach agarowych nie powstają chlamydospory. Występują strzępki powietrzne. Kolonia rozwija się w temperaturze od 1 °C do 33 °C. Temperatura optymalna 22–25 °C[2].
Podobna jest Phytophthora cambivora[3].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Znane jest występowanie Phytophthora cryptogea w Ameryce Północnej, Europie i na Nowej Zelandii[4]. W Polsce patogen ten znany jest od 1964 roku, wyizolowano go na roślinach: Gerbera jamesonii, jodła pospolita, kosodrzewina, rojnik, skalnica, forsycja[5], wrzos pospolity, sosna czarna, pachypodium Lamera[6].
Jest organizmem pasożytniczym rozprzestrzeniającym się w glebie. Może w niej przetrwać przez kilka lat bez żywiciela, mimo że nie wytwarza chlamydospor. Prawdopodobnie umożliwiają jej to zgrubienia na strzępkach[2]. Może atakować liczne gatunki drzew, krzewów i roślin zielnych. Wywołuje liczne fytoftorozy. W Polsce powoduje fytoftorozę drzew[2], fytoftorozę różanecznika[7], zgniliznę korzeni maliny[8], mokrą zgorzel podstawy pędu irysa, zgorzel gerbery, zgorzel podstawy pędu astra chińskiego, zgorzel podstawy pędu begonii, zgorzel podstawy pędu cynerarii, zgorzel podstawy pędu syningii, zgorzel podstawy pędu tulipana[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-04-27].
- ↑ a b c d Leszek B. Orlikowski, Tomasz Oszaka (red.), Fytoftorozy w szkółkach i drzewostanach leśnych. Klucz do oznaczania Phytophthora, Warszawa 2009.
- ↑ Phytophthora cambivora [online], Forest Phythphtoras of the World [dostęp 2022-04-27].
- ↑ Rozprzestrzenienie Phytophthora cryptogeana świecie (mapa) [online] [dostęp 2022-04-27].
- ↑ Leszek B. Orlikowski, Magdalena Ptaszek, Phytophthora cryptogea and P. citrophthora; new pathogens of Forsythia interemedian polish ornamental hardy nursery stoks, „Journal of Plant Protection Research”, 48 (4), 2008 [dostęp 2022-04-27].
- ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4.
- ↑ Rhododendron-Phytophthora Root Rot [online] [dostęp 2022-04-27].
- ↑ Barbara H. Łabanowska (red.), Metodyka integrowanej ochrony maliny, Skierniewice. Instytut Ogrodnictwa 2013.
- ↑ Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.