Phytophthora
 Phytophthora infestans | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Phytophthora |
| Nazwa systematyczna | |
| Phytophthora de Bary J. Roy. Agric. Soc. England, ser. 2 12: 240 (1876) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Phytophthora infestans (Mont.) de Bary 1876 | |
.jpg)
Phytophthora de Bary – rodzaj organizmów zaliczanych do lęgniowców[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Peronosporaceae, Peronosporales, Peronosporidae, Peronosporea, Incertae sedis, Oomycota, Chromista[1].
Synonimy: Blepharospora Petri, Kawakamia Miyabe, Mycelophagus L. Mangin, Nozemia Pethybr., Phloeophthora Kleb., Pythiacystis R.E. Sm. & E.H. Sm., Pythiomorpha H.E. Petersen, Sphaerosporangium Sparrow[2]:
Morfologia i rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Organizmy mikroskopijne. Tworzą plechę o silnie rozgałęzionych strzępkach bez przegród, o grubości 6–10 μm, czyli dość grubych[3]. Strzępki w niektórych miejscach są rozszerzone, mogą też tworzyć niewielkie, nitkowate ssawki. Na starszych strzępkach powstają chlamydospory. Sporangiofory o nieograniczonym wzroście, podobne do strzępek, słabo rozgałęzione i mało zróżnicowane u poszczególnych gatunków. Tylko u niektórych gatunków (np. P. infestans) budową odróżniają się od strzępek. Zoosporangia o kształcie elipsoidalnym, elipsoidalno-jajowatym, elipsoidalno-gruszkowatym, owalnym, gruszkowatym, z brodawkami, o słabo widocznych brodawkach, lub bez brodawek. W zależności od obecności lub nie brodawek wyróżnia się grupę gatunków papillate (o widocznych brodawkach), semipapillate (słabo widoczne), nonpapillate (brodawki niewidoczne). Pływki dojrzewają w zoosporangiach, czasami nawet zaczynają w nich kiełkować. Wydostają się z zoosporangium albo przez wieczko (jeśli jest), albo przez pęknięcie w ścianie. U niektórych gatunków, np. P. infestans zarodnie podobnie, jak zarodniki od razu kiełkują w strzępkę. Lęgnie kuliste. Plemnie zazwyczaj jednokomórkowe, czasami dwukomórkowe, na tej samej strzępce, co lęgnia (przy lęgni lub wokół lęgni). Oospory o średnicy ponad 25 μm. Niektóre gatunki są heterotaliczne, oospory tworzą się u nich dopiero wtedy, gdy zetkną się strzępki różniące się płciowo. Inne są homotaliczne, u nich oospory powstają na strzępkach tej samej plechy. Czasami w hodowli niektóre gatunki heterotaliczne po jakimś czasie stają się homotaliczne. W obrębie rodzaju Phytophthora obserwowano też zjawisko heterotalizmu fizjologicznego, polegającego na tym, że tworzenie zarodni odbywa się w zależności od hormonów płciowych[4].
Zarodnie pływkowe mogą powstawać już w kilkanaście godzin po wniknięciu strzępki infekcyjnej do tkanek rośliny. W okresie wegetacyjnym proces tworzenia pływek może wystąpić wielokrotnie. Czynnikiem stymulującym ich uwalnianie się jest obecność wody i nawet niewielkie wahania temperatury. Niektóre gatunki wytwarzają chlamydospory zdolne przetrwać przez jakiś czas poza organizmem żywiciela[3].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Większość gatunków to pasożyty roślin dwuliściennych, endobionty, rozwijające się wewnątrz tkanek roślin. U roślin uprawnych wywołują groźne choroby roślin zwane fytoftorozami, zamieranie podstawy pędów, nekrozy, zgnilizny korzeni, bulw, cebul i owoców, plamistości liści. Gatunki te wyrządzają ogromne szkody w rolnictwie, a ich zwalczanie jest trudne. Nieliczne tylko gatunki żyją w wodach słodkich[4].
Gatunki występujące w Polsce[edytuj | edytuj kod]
- Phytophthora alni Brasier & S.A. Kirk 2004
- Phytophthora cactorum (Lebert & Cohn) J. Schröt. 1886
- Phytophthora cambivora (Petri) Buisman 1927
- Phytophthora capsici Leonian 1922
- Phytophthora cinnamomi Rands 1922
- Phytophthora citricola Sawada 1927
- Phytophthora citrophthora (R.E. Sm. & E.H. Sm.) Leonian 1906
- Phytophthora cryptogea Pethybr. & Laff. 1919
- Phytophthora erythroseptica Pethybr. 1913
- Phytophthora fragariae Hickman 1940
- Phytophthora gonapodyides (H.E. Petersen) Buisman 1927
- Phytophthora infestans (Mont.) de Bary 1876
- Phytophthora kernoviae Brasier, Beales & S.A. Kirk 2005
- Phytophthora nicotianae Breda de Haan 1896
- Phytophthora palmivora (E.J. Butler) E.J. Butler 1919
- Phytophthora quercina T. Jung 1999
- Phytophthora ramorum Werres, De Cock & Man 2001
- Phytophthora rubi (W.F. Wilcox & J.M. Duncan) 2007
- Phytophthora tropicalis Aragaki & J.Y. Uchida 2001
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[5]. Wykaz gatunków występujących w Polsce według kilku opracowań[6][3][7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2017-05-13].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2017-05-13].
- ↑ a b c Leszek B. Orlikowski, Tomasz Oszaka (red.), Fytoftorozy w szkółkach i drzewostanach leśnych. Klucz do oznaczania Phytophthora, Warszawa 2009.
- ↑ a b Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7.
- ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2015-12-16].
- ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4.
- ↑ Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.