Piegi
| Ephelides | |
 piegi na twarzy dziecka | |
| Synonimy |
efelidy |
|---|---|
| Specjalizacja |
dermatologia |
| Objawy |
łagodne plamy barwnikowe przeważnie rozmieszczone równolegle na twarzy, ramionach i tułowiu |
| Początek |
wczesne dzieciństwo |
| Przyczyny |
występowanie wariantów genu receptora melanokortyny-1 (MC1R) |
| Czynniki ryzyka |
jasna skóra, rude lub jasne włosy |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
Piegi (łac. ephelides) – małe ciemne plamy na skórze. Ich występowanie związane jest z genetycznie uwarunkowanym szybszym tempem syntezy melaniny przez melanocyty[1].
Etiologia
[edytuj | edytuj kod]Posiadanie piegów jest uwarunkowane genetycznie i wiąże się z posiadaniem odpowiedniego wariantu genu MC1R, zlokalizowanego na chromosomie 16q24.3. Dziedziczenie jest autosomalne dominujące.
Stymulacja MC1R przez hormon stymulujący α-melanocyty (α-MSH) i inne peptydy proopiomelanokortyny (POMC), prowadzi do zwiększonej adenylocyklazy, a zatem również cAMP, co skutkuje syntezą czarnego fotoprotekcyjnego pigmentu eumelaniny zamiast czerwonej feomelaniny (występującej u osób rudych), która ma być powiązana z uszkodzeniami skóry. Miałoby to wyjaśniać trudności w opalaniu osób o fototypie skóry I oraz powstających niekiedy u nich oparzeniach słonecznych[2][3]. Dodatkowo feomelanina jest podejrzewana o zwiększanie ryzyka wystąpienia nowotworów skóry ze względu na produkcję wolnych rodników w odpowiedzi na promieniowanie ultrafioletowe[4][5][6][7].
Piegi mogą nasilać się w wyniku długotrwałej ekspozycji na słońce, np. przy opalaniu. Światło słoneczne przenikające przez skórę aktywuje melanocyty, co powoduje zwiększenie liczby i pociemnienie piegów[8].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Efelidy (piegi) często mylone są z tzw. plamami soczewicowatymi, szczególnie, że te występują częściej niż same efelidy u osób każdej rasy. Zauważono również powiązania między kolorem włosów i rodzajem skóry, a piegami, co odróżnia je od plam soczewicowatych, które najprawdopodobniej nie są z tym powiązane. Piegi są rozpowszechnione wśród osób rasy kaukaskiej oraz częściej występują u osób o jasnej cerze i z włosami rudymi lub blond. Na podstawie badań klinicznych, stwierdzono, że efelidy występują częściej wśród kobiet i są przeważnie rozmieszczone równomiernie na twarzy, ramionach i tułowiu. Częstotliwość występowania i natężenie zmniejsza się wraz z wiekiem[9][10][11].
Piegi a nowotwory skóry
[edytuj | edytuj kod]
Według badania prowadzonego w latach 1979-1982 (Dubin i in.), występowanie piegów (podobnie jak licznych znamion) wiąże się dwukrotnie wyższym ryzykiem zachorowania na czerniaka. Jednakże nie wykazano wpływu efelidów na ryzyko zachorowalności na inne nowotwory nieczerniakowe (z wykluczeniem innych rodzajów raka skóry)[6][12][13].
Leczenie
[edytuj | edytuj kod]W leczeniu (wyłącznie miejscowym) stosuje się środki złuszczające: maść rezorcynową, maść fenolową 10-20%, oraz działające odbarwiajaco: maść perhydrolową 30%, 10% maść z estrem monobenzylowym hydrochinonu. W celu zapobiegania piegom należy unikać promieniowania słonecznego lub stosować maści. Najnowszą metodą usuwania piegów jest mikrodermabrazja. Piegi nie są związane z żadnymi chorobami skóry, ale ludzie piegowaci są nieznacznie bardziej narażeni na oparzenia słoneczne i na raka kolczystokomórkowego i podstawnokomórkowego skóry.[14]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Piegi - przyczyny powstawania, zapobieganie, usuwanie [online], medonet.pl [dostęp 2020-08-31] (pol.).
- ↑ Narendranath S Ranadive i inni, Effects of Melanin-Induced Free Radicals on the Isolated Rat Peritoneal Mast Cells, „Journal of Investigative Dermatology”, 86 (3), 1986, s. 303–307, DOI: 10.1111/1523-1747.ep12285496 [dostęp 2024-01-24] (ang.).
- ↑ Anthony J Thody i inni, Pheomelanin as well as Eumelanin Is Present in Human Epidermis, „Journal of Investigative Dermatology”, 97 (2), 1991, s. 340–344, DOI: 10.1111/1523-1747.ep12480680 [dostęp 2024-01-24] (ang.).
- ↑ M. Bastiaens, The melanocortin-1-receptor gene is the major freckle gene, „Human Molecular Genetics”, 10 (16), 2001, s. 1701–1708, DOI: 10.1093/hmg/10.16.1701 [dostęp 2024-01-24].
- ↑ Skorupa, A., Niewęgłowska, M., & Śpiewak, R. (n.d.). Badanie ankietowe wpływu przebarwień skóry na jakość życia.
- ↑ a b Cornelis Kennedy i inni, Melanocortin 1 Receptor (MC1R) Gene Variants are Associated with an Increased Risk for Cutaneous Melanoma Which is Largely Independent of Skin Type and Hair Color, „Journal of Investigative Dermatology”, 117 (2), 2001, s. 294–300, DOI: 10.1046/j.0022-202x.2001.01421.x [dostęp 2024-01-24] (ang.).
- ↑ Gillian Hunt i inni, Eumelanin and Phaeomelanin Contents of Human Epidermis and Cultured Melanocytes, „Pigment Cell Research”, 8 (4), 1995, s. 202–208, DOI: 10.1111/j.1600-0749.1995.tb00664.x, ISSN 0893-5785 [dostęp 2024-01-24] (ang.).
- ↑ M. Bastiaens, The melanocortin-1-receptor gene is the major freckle gene, „Human Molecular Genetics”, 10 (16), 2001, s. 1701–1708, DOI: 10.1093/hmg/10.16.1701 [dostęp 2024-01-24].
- ↑ Maarten T.Bastiaens i inni, Ephelides are More Related to Pigmentary Constitutional Host Factors than Solar Lentigines, „Pigment Cell Research”, 12 (5), 1999, s. 316–322, DOI: 10.1111/j.1600-0749.1999.tb00765.x, ISSN 0893-5785 [dostęp 2024-01-24] (ang.).
- ↑ Maarten Bastiaens i inni, Solar Lentigines are Strongly Related to Sun Exposure in Contrast to Ephelides, „Pigment Cell Research”, 17 (3), 2004, s. 225–229, DOI: 10.1111/j.1600-0749.2004.00131.x, ISSN 0893-5785 [dostęp 2024-01-24] (ang.).
- ↑ Maarten T.Bastiaens i inni, Ephelides are More Related to Pigmentary Constitutional Host Factors than Solar Lentigines, „Pigment Cell Research”, 12 (5), 1999, s. 316–322, DOI: 10.1111/j.1600-0749.1999.tb00765.x, ISSN 0893-5785 [dostęp 2024-01-24] (ang.).
- ↑ Neil Dubin, Bernard S Pasternack, Miriam Moseson, Simultaneous Assessment of Risk Factors for Malignant Melanoma and Non-Melanoma Skin Lesions, with Emphasis on Sun Exposure and Related Variables, „International Journal of Epidemiology”, 19 (4), 1990, s. 811–819, DOI: 10.1093/ije/19.4.811, ISSN 0300-5771 [dostęp 2024-01-24] (ang.).
- ↑ Freckles: What They Are, vs. Moles, Causes & Removal [online], Cleveland Clinic [dostęp 2024-01-24] (ang.).
- ↑ Piegi: przekleństwo czy ozdoba? [online], www.ofeminin.pl, 26 października 2017 [dostęp 2020-08-31] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]Białko MC1R w bazie Online Mendelian Inheritance in Man (ang.)
