Pielgrzym (1842–1846)
.png) Strona tytułowa Pielgrzyma (1843) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Adres | |
| Wydawca |
Drukarnia Banku Polskiego |
| Tematyka |
filozoficzna, historyczna, literacka, religijna |
| Pierwszy numer |
1842 |
| Ostatni numer |
1846 |
| Redaktor naczelny | |
Pielgrzym – czasopismo o tematyce literackiej, filozoficznej i religijnej, wydawane w Warszawie w latach 1842–1846. Założycielką i redaktorką czasopisma była Eleonora Ziemięcka.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Czasopismo w zamierzeniu miało publikować teksty filozoficzne i literackie w ujęciu katolickim. Zostało założone w odpowiedzi na wychodzące również w Warszawie Przegląd Naukowy (od 1842) i Bibliotekę Warszawską (od 1841) o profilu filozoficznonarodowym, a także na katolickie pismo Pamiętnik Religijno-Moralny (od 1841), zajmujące się przede wszystkim duchowością i moralnością katolicką[1].
Strona literacka pisma miała charakter instrumentalny wobec celów moralnych i społecznych, które chciała realizować Ziemięcka. W odredakcyjnych uwagach w 1845 wskazywała, że pismo miało być katolicką odpowiedzią na rosnące wpływy niemieckiej filozofii idealistycznej, jednakże nie poprzez jej krytykę (tekstów polemicznych na jego łamach nie było), lecz przez poszukiwanie własnej, chrześcijańskiej odpowiedzi na podstawowe problemy moralno-filozoficzne[2]. Obok tekstów oryginalnych, pismo publikowało też liczne tłumaczenia, przede wszystkim z języka francuskiego[3]. Stopniowo, dostosowując się do potrzeb czytelników, czasopismo zaczęło zamieszczać coraz mniej tekstów filozoficznych, a coraz więcej literackiej i publicystycznej moralistyki[4].
Dla zachowania zgodności z katolicką ortodoksją, a także dla ochrony przed krytykami, Ziemięcka współpracowała stale z duchownymi katolickimi: Ignacym Hołowińskim, Stanisławem Chołonieckim, Adamem Stanisławem Krasińskim, Antonim Fijałkowskim i Pawłem Rzewuwskim[5]. Nie uchroniło jej to od kontrowersji. Po publikacji powieści Ada Marii Gruszeckiej i recenzji poematu Józefa Zaleskiego autorstwa Ziemięckiej, czasopismo zostało oskarżone o sianie zgorszenia poprzez pokazywanie, że może istnieć różnica zdań pośród księży, czy coś jest lub nie jest "katolickie". Ks. J. Bąkowski, Michał Grabowski (sam piszący na łamach "Pielgrzyma" czy D. Poniatowska nawoływali do wprowadzenia kościelnej cenzury prewencyjnej. Ziemięcka, przy wsparciu hierarchów kościelnych, oparła się tym krytykom i nie zmieniła formy prowadzenia pisma[6].
W ciągu pięciu lat działalności pisma ukazało się 20 tomów[7]. Przez cały okres jego działalności czasopismo borykało się z trudnościami związanymi z poszukiwaniem autorów, oraz krytykami, zarówno ze strony tradycjonalistycznego katolicyzmu, jak i środowisk niereligijnych[8]. Głównym powodem jego zamknięcia była choroba Ziemięckiej, śmierć jej dwójki dzieci i następujący po tym jej wyjazd z Warszawy[9].
Autorzy[edytuj | edytuj kod]
Na łamach czasopisma publikowali następujący autorzy[10]:
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Błachnio 1997 ↓, s. 41.
- ↑ Błachnio 1997 ↓, s. 44–46.
- ↑ Błachnio 1997 ↓, s. 48.
- ↑ Błachnio 1997 ↓, s. 47–48.
- ↑ Błachnio 1997 ↓, s. 82.
- ↑ Błachnio 1997 ↓, s. 73, 82-83.
- ↑ Błachnio 1997 ↓, s. 81.
- ↑ Błachnio 1997 ↓, s. 71.
- ↑ Błachnio 1997 ↓, s. 84.
- ↑ Błachnio 1997 ↓, s. 70–80.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Ryszard Błachnio, Poglądy filozoficzne Eleonory Ziemięckiej na tle sporów ideowych połowy XIX wieku, Bydgoszcz 1997.