Piotr Juliusz Kurzątkowski
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
grafik, malarz, pedagog |
Piotr Juliusz Kurzątkowski (ur. 5 grudnia 1888 w Radomiu, zm. 5 stycznia 1952 w Lublinie) – grafik, malarz i pedagog.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Apolinarego Ignacego i Julii z Bońkowskich, brat Jana (1899–1975)[1]. Dzieciństwo i młodość spędził w Radomiu[2]. Bywał też w majątku Józefa Brandta w Orońsku, gdzie jego wuj był administratorem[3]. Uczył się w Radomskim Gimnazjum Męskim, z którego został wydalony w 1905 r. za udział w strajku szkolnym, a następnie w tamtejszej Miejskiej Szkole Handlowej[4].
W latach 1909–1912 studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie[5]. Był uczniem Stanisława Lentza, Edwarda Trojanowskiego i Ignacego Pieńkowskiego. W 1923 r. rozpoczął pracę w Męskim Seminarium Nauczycielskim w Radomiu i podjął (na zasadach wolnego słuchacza) dalszą naukę w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych (przemianowanej w 1932 r. na Akademię Sztuk Pięknych)[2]. Według Tadeusza Mroczka studiował wówczas również sztukę zdobniczą u prof. Wojciecha Jastrzębowskiego[5].
W 1919 r. ożenił się z Heleną Wasilewską (1897–1988). Mieli trzech synów: Bogdana (1922–2000)[6], Krzysztofa (1925–1989)[7][8] – artystę plastyka, członka awangardowej grupy "Zamek", oraz Mieczysława (1932–2000)[2].
W 1925 r. przeprowadził się z Jedlni koło Radomia do Lubartowa. W 1931 r. zamieszkał w Lublinie, gdzie już od 1926 r. pracował jako nauczyciel rysunku w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim. Po zamknięciu tej placówki w roku szkolnym 1938/1939, przeniesiony został do I Państwowego Gimnazjum i Liceum im. St. Staszica. W czasie wojny uczył m.in. w Szkole Handlowej Żeńskiej, w latach 1944–1950 ponownie w Staszicu[2], a następnie (w latach 1950–1952) w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych[9].
Od 1932 r. należał do Związku Polskich Artystów Grafików. Był prezesem Lubelskiego Związku Teatrów i Chórów Ludowych oraz jednym z założycieli Związku Artystów Plastyków w Lublinie. Należał też do Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Lublinie[5].
Zmarł w 1952 r. Został pochowany na cmentarzu przy ulicy Lipowej w Lublinie[10]. W lipcu 1961 r. w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych w Lublinie odbyła się pośmiertna wystawa jego prac[5].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Juliusz Kurzątkowski (używał zwykle tylko drugiego imienia) specjalizował się w grafice i rysunku. Uprawiał głównie linoryt, a także drzeworyt, akwafortę, monotypię i cynkografię. Tworzył ilustracje i okładki do takich czasopism, jak: "Ognisko Nauczycielskie", "Region Lubelski", "Promyk" i "Promyczek"[2][11]. Projektował ekslibrisy (m.in. ekslibris poety Józefa Czechowicza, z którym się przyjaźnił)[12]. Malował też obrazy olejne, akwarele i pastele. Według niektórych opracowań sporadycznie zajmował się również rzeźbą, jednak sformułowanie to nie jest zbyt precyzyjne[1]. Do tej dziedziny sztuk plastycznych można zaliczyć przede wszystkim tworzone przez niego lalki do teatrów kukiełkowych i szopek regionalnych.
Tematyką jego prac malarskich była głównie zabytkowa architektura Lublina oraz sceny o charakterze obyczajowym[5]. Jeden z jego ulubionych motywów stanowił lubelski zamek królewski z wieżą (donżonem). Fragment jednego z jego obrazów, na którym w pobliżu Bramy Grodzkiej umieścił Don Kichota i Sancho Pansę, został wykorzystany później jako wzór przy tworzeniu logo Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Urszula Kurzątkowska, Czy Juliusz Kurzątkowski trudnił się rzeźbą? Materiały do historii teatru lalek w Lublinie, „Studia i Materiały Lubelskie”, 18, 2015, s. 155–184 [dostęp 2021-02-04]. [zob. s. 178]
- ↑ a b c d e Agnieszka Antoń, Dorobek artystyczny Piotra Juliusza Kurzątkowskiego na tle współczesnych grafików lubelskich, [w:] Artyści lubelscy i ich galerie w XX wieku, Lublin 2004, s. 31-46.
- ↑ Mieczysław Kurzątkowski. Juliusz Kurzątkowski. „Gazeta Wyborcza w Lublinie”. nr 30, s. 3, 1997.
- ↑ Kurzątkowski Juliusz [online], liceumplastyczne.lublin.pl [dostęp 2020-02-24].
- ↑ a b c d e Tadeusz Mroczek, Kurzątkowski Piotr Juliusz, [w:] Tadeusz Radzik, Jan Skarbek, Adam Andrzej Witusik (red.), Słownik Biograficzny Miasta Lublina, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1993, s. 152-153 [dostęp 2021-02-26].
- ↑ Kurzątkowski Bogdan [online], Nekrologi Warszawskie. Baza nekrologów [dostęp 2021-02-26].
- ↑ Tadeusz Mroczek, Kurzątkowski Krzysztof, [w:] Tadeusz Radzik, Jan Skarbek, Adam Andrzej Witusik (red.), Słownik Biograficzny Miasta Lublina, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1993, s. 150-151 [dostęp 2021-02-26].
- ↑ Dorota Kurzątkowska-Hałasa, Krzysztof Kurzątkowski [online], Gazeta Wyborcza Lublin, 22 lutego 2002 [dostęp 2021-02-26].
- ↑ Według Tadeusza Mroczka uczył tam w latach 1949–1951. Pojawiające się w Słowniku biograficznym miasta Lublina i innych opracowaniach informacje o jego pracy także w szkole handlowej im. Vetterów, są według jego rodziny nieprawdziwe. Por.: Mieczysław Kurzątkowski. Juliusz Kurzątkowski. "Gazeta Wyborcza w Lublinie". nr 30, s. 3, 1997.
- ↑ Wybrane biogramy osób zasłużonych dla miasta, Cmentarz rzymskokatolicki - Lublin [online], dormitorium.lublin.pl [dostęp 2020-01-19].
- ↑ W opracowaniach pojawiają się czasami błędnie nazwy innych podobnych czasopism ("Płomyk" i "Płomyczek"), z którymi Kurzątkowski nie współpracował.
- ↑ a b Urszula Kurzątkowska. Juliusz Kurzątkowski (1888–1952) i Józef Czechowicz. „Scriptores”. nr 30, s. 79–82, 2006.