Przejdź do zawartości

Pithya vulgaris

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pithya vulgaris
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

kustrzebniaki

Rząd

kustrzebkowce

Rodzina

czarkowate

Rodzaj

Pithya

Gatunek

Pithya vulgaris

Nazwa systematyczna
Pithya vulgaris Fuckel
Jb. nassau. Ver. Naturk. 23-24: 317 (1870) [1869-70]
Worki z zarodnikami i parafizy

Pithya vulgaris Fuckel – gatunek grzybów należący do rodziny czarkowatych (Sarcoscyphaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sarcoscypha, Sarcoscyphaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1870 roku Leopold Fuckel. Synonim nazwy naukowej:

  • Helotium pithyum (Pers.) Gillet 1883
  • Humaria pithya (Pers.) Quél. 1886
  • Peziza pithya Pers., 1800
  • Pithya pithya (Pers.) Boud. 1885
  • Pithya vulgaris var. josserandii Grelet 1943
  • Sarea pithya (Pers.) Schwein. 1832[2].

Brak polskiej nazwy, proponowana jest nazwa paterka zwyczajna[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Askokarpy

Cyfelloidalny, tworzący wyraźnie pomarańczowo-żółte apotecja o średnicy 3–6(–10) mm, w kształcie krążka lub płytkiej miseczki bez trzonu. Tarczka owocnika płaska, w okresie pełnej dojrzałości wypukła, w stanie świeżym pomarańczowożółta, po wyschnięciu brązowa. Brzeg lekko pomarszczony[4].

Cechy mikroskopowe

Worki cylindryczne, o średnicy 15–17 µm, zwężające się ku dołowi, 8 zarodnikowe. Askospory kuliste, średnicy 10–11,5 µm, szkliste, gładkie, ułożone w jednym rzędzie w worku. Parafizy często rozgałęzione lub klapowane, septowane, nieregularnie rozszerzające się w kierunku wierzchołka do średnicy 4–6,5 µm. Anamorfa nie jest znana[4].

Gatunki podobne

Bardzo podobny jest również występujący w Polsce Pithya cupressina. Gatunki te różnią się siedliskiem: P. vulgaris występuje głównie na korze drzew i krzewów z rodziny sosnowatych, a P. cupressina z rodziny cypryśnikowatych. Różnią się także cechami mikroskopijnymi. Zarodniki P. cupressina są mniejsze, a parafizy węższe 3-3,5 (czasami) do 4 μm, przeważnie regularne i rzadko bywają rozgałęzione. Ponadto P. cupressina tworzy anamorfę, u P. vulgaris jest ona nieznana[3].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji, Afryce i Australii[5]. W Polsce do 2006 r. znane było tylko jedno stanowisko, podane przez Bogumira Eichlera w 1902 r.[6], ale w 2011 r. Anna Kujawa i Błażej Gierczyk podali następne[7]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[8].

Nadrzewny grzyb saprotroficzny występujący na korze lub rzadko na igłach sosnowatych[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Index Fungorum [online] [dostęp 2023-12-10].
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2023-12-10].
  3. a b Przemysław Drzewiecki, RODZAJ Pithya Fuckel w Polsce i nowe dane dotyczące występowania Pithya cupressina (Batsch) Fuckel, „Przegląd Przyrodniczy”, XXVIII (2), luty 2017, s. 119–123.
  4. a b c Pithya vulgaris [online], Fungi Of Great Britain and Ireland [dostęp 2023-12-10].
  5. Występowanie Pithya vulgaris na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-12-10].
  6. Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 101, ISBN 978-83-89648-46-4.
  7. Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-12-02] (pol.).
  8. IAktualne stanowiska Pithya vulgaris w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-12-10].