Drobnołuszczak trocinowy
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
drobnołuszczak trocinowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Pluteus petasatus (Fr.) Gillet Hyménomycètes (Alençon): 395 (1876) | |
.JPG)
.JPG)
Drobnołuszczak trocinowy, łuskowiec trocinowy (Pluteus petasatus (Fr.) Gillet) – gatunek grzybów należący do rodziny łuskowcowatych (Pluteaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji: Pluteus, Pluteaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1838 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus petasatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1876 r. Claude-Casimir Gillet[1].
- Agaricus cervinus var. patricius (Schulzer) Fr. 1874)
- Agaricus patricius Schulzer 1873
- Agaricus petasatus Fr. 1838
- Pluteus cervinus subsp. petasatus (Fr.) Sacc. 1897
- Pluteus cervinus var. patricius (Schulzer) Massee 1893
- Pluteus cervinus var. petasatus (Fr.) Massee 1893
- Pluteus patricius (Schulzer) Boud. 1904
Alina Skirgiełło w 1999 r. opisywała ten gatunek pod nazwą łuskowiec trocinowy, Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę drobnołuszczak trocinowy, jako bardziej odpowiednią (grzyby te mają bardzo drobne łuski)[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 4,5-18 (20) cm, kształt początkowo wypukły, później stopniowo rozpościerający się, w końcu płasko-wypukły, czasami w środku wybrzuszony, rzadziej wklęsły. Powierzchnia gładka, błyszcząca i nieco lepka. Kolor od białawego do białoszarego, czasami z odcieniem kawy z mlekiem. Na środku ciemniejszy – jasnoorzechowy od jedwabistych przylegającym kosmków w postaci drobnych łuseczek na szczytach delikatnych, promienistych włókienek. Skórka daje się oddzielić[4].
Wolne, gęste, o szerokości do 1,5 cm, wybrzuszone. Początkowo białe, później różowawe. Licznie występują międzyblaszki. Ostrza równe, u starszych okazów nieco kosmkowato-watowate[4].
Wysokość 5-13 cm, grubość 0,5-1(1,5) cm. Jest pełny, walcowaty lub zwężający się ku górze, czasami zgrubiały w dolnej części. Powierzchnia o barwie od białej do kremowoszarej lub kremowopłowej, a przy podstawie nawet orzechowej. Jest jedwabisto-włóknista[4].
Zwarty, biały, w trzonie czasami marmurkowaty. Zapach grzybowy, smak łagodny, nieco pleśniowaty[4].
- Cechy mikroskopowe
Włókienka w skórce kapelusza zbudowane ze strzępek przylegających lub ułożonych w postaci kosmków lub drobnych łuseczek. Strzępki te są bezbarwne lub brązowawe, cylindryczne, o szerokości 5–20 μm. Ich szczytowe elementy mają długość do 130 μm. Sprzążek brak, czasami tylko (bardzo rzadko) występują w strzępkach budujących skórkę trzonu. Zarodniki o kształcie od elipsoidalnego do nieco wydłużonego, rzadko szerokoelipsoidalne. Mają rozmiar 5,5–8(9,5) × 3,5–5(5,5) μm. Nielicznie występują cheilocystydy. Są słabo wyróżniające się, wąskomaczugowate, wrzecionowate, o rozmiarze 35–70 × 0,8–22(30) μm. Licznie występują wąskowrzecionowate pleurocystydy o rozmiarach 35–80 × 10–21 μm. Ich charakterystyczną cechą są 2-4 (rzadko 1) haki o rozmaitych kształtach i ścianie o grubości do 2 μm[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Liczne stanowiska tego gatunku podano w Ameryce Północnej i w Europie. Opisano jego występowanie także w Australii i niektórych regionach Azji (Mongolia i Korea)[5]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[6]. Również w całej niemal Europie jest rzadki[3].
Saprotrof. Występuje w lasach, parkach, przy domach, najczęściej na stertach trocin, rzadziej na zmurszałych pniach i opadłych gałęziach drzew. Owocniki wytwarza od marca do września[3]. Zazwyczaj występuje kępkami, rzadziej pojedynczo[4].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Charakterystycznymi cechami drobnołuszczaka trocinowego są: masywna budowa, białawy kapelusz, z czasem ciemniejszy, orzechowy, ale nadal jasny, powierzchnia jedwabisto-gładka, nieco lepka, a w budowie mikroskopowej elipsoidalne zarodniki i hakowate pleurocystydy. Podobny, jasno ubarwiony jest drobnołuszczak białokremowy (Pluteus pellitus), jest jednak znacznie mniejszy i zazwyczaj występuje pojedynczo[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2016-05-08]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Alina Skirgiełło: Grzyby (Mycota), podstawczaki (Basidiomycota), łuskowcowate (Pluteaceae). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1999. ISBN 83-85444-66-1.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.