Połonicznik nagi

Połonicznik nagi
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	goździkowate
Rodzaj	połonicznik
Gatunek	połonicznik nagi
	Nazwa systematyczna
	Herniaria glabra L.; Sp. pl. 1:218. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Połonicznik nagi (Herniaria glabra L.) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae). Występuje w Europie, północnej Afryce i zachodniej Azji^[3]. W Polsce jest rozpowszechniony na obszarze niemal całego kraju, rzadszy jest w Bieszczadach, na Przedgórzu Sudeckim i Nizinie Śląskiej^[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Wytwarza palowy korzeń, od którego rozchodzą się wkoło rozesłane po ziemi łodygi długości do 30 cm i grubości do 2 mm, rozgałęziające się widlasto, u nasady zdrewniałe. Cała roślina jest naga lub tylko nieznacznie owłosiona. Ma żółtozielony kolor.

Liście: Eliptyczne lub odwrotnie lancetowate, całobrzegie, naprzeciwległe, z dwoma drobnymi, błoniastymi przylistkami.

Kwiaty: Drobne, niepozorne, o wąskich płatkach korony długości ok. 1 mm, podobnych do nitek pręcików. Mają żółtawozielonawą barwę i zebrane są w zbite 5-12 kwiatowe kłębiki w pachwinach liści. Kielich nagi o tępych działkach kielicha.

Młoda roślina
Kwitnący pęd
Kwiat

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Roślina jednoroczna lub dwuletnia, rzadziej Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: pola, pastwiska, przydroża, siedliska ruderalne. Rośnie na słonecznych, słabo wapiennych i piaszczystych glebach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Vicio lathyroidis-Potentilion i Ass. Sclerantho-Herniarietum^[5]. Kwitnie od czerwca do października.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Roślina lecznicza

Działanie: nieznaczne działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie, zwłaszcza dróg moczowych; dość słabe działanie moczopędne. Przetwory z połonicznika wywierają działanie przeciwbakteryjne na drobnoustroje znajdujące się w drogach moczowych, w tym również na szczepy oporne na antybiotyki i chemioterapeutyki.
Surowiec zielarski: ziele (Herba Herniariae)
Skład chemiczny: saponiny trójterpenowe – tzw. glabrozydy (11%), flawonoidy do 2,5% (np. hiperozyd, kwercetyna, narcyzyna), pochodne hydroksykumaryny ok. 0,2 (herniaryna, umbeliferon, skopoletyna), kwasy organiczne (m.in. kwas glikolowy, kwas glicerolowy), ślady olejku eterycznego, garbniki, sole mineralne.
Zbiór i suszenie: od czerwca do października zbiera się rozkwitające rośliny o jednolitej zielonej barwie, ścinając je pod pierwszym rozgałęzieniem, bez najniższej części łodygi, zwykle zdrewniałej. Suszy się w miejscach zacienionych i przewiewnych.
Przeciwwskazania: Ostre zapalenie kłębków nerkowych, krwawienia oraz ostry nieżyt żołądka i dwunastnicy, zmiany nowotworowe w obrębie dróg moczowych^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-12] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 275, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ AleksanderA. Ożarowski AleksanderA., Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy, Warszawa 1982: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, s. 158, ISBN 83-200-0640-6 .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

A. Ożarowski, W. Jaroniewski, Rośliny lecznicze, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1989, ISBN 83-202-0472-0
Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-12] (ang.).

[3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].

[4] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 275, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[5] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[6] AleksanderA. Ożarowski AleksanderA., Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy, Warszawa 1982: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, s. 158, ISBN 83-200-0640-6 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]