Polskie Stronnictwo Ludowe (1895–1913)

Polskie Stronnictwo Ludowe
Państwo	Austro-Węgry
Skrót	PSL
Lider	Karol Lewakowski (1895–1897), Henryk Rewakowicz (1897–1907), Jan Stapiński (1908–1913)
Data założenia	28 lipca 1895
Data rozwiązania	grudzień 1913
Ideologia polityczna	agraryzm
Barwy	zieleń

Polskie Stronnictwo Ludowe – polska partia polityczna działająca w Galicji. Została założona 28 lipca 1895 roku w Rzeszowie przez m.in. Jakuba Bojkę i Wysłouchów jako Stronnictwo Ludowe (od 27 lutego 1903 pod nazwą „Polskie Stronnictwo Ludowe”). Pozostawało pod znacznym wpływem endecji^[1]. Określane jest jako galicyjska partia chłopska.

Charakterystyka programu

Głównymi hasłami programowymi i celami tego ugrupowania politycznego były^[2]:

odbudowa niepodległego państwa polskiego, w którym zostaną rozwiązane podstawowe problemy wsi,
autonomia Galicji,
demokratyzacja życia i wybory powszechne oraz wprowadzenie demokratycznej ordynacji wyborczej,
rozwój oświaty,
równouprawnienie chłopów w życiu politycznym (dążenie do zapewnienia większej ich reprezentacji w instytucjach galicyjskich),
dążenie do powiększenia chłopskich gospodarstw (zwłaszcza tych najmniejszych),
zwiększenie możliwości awansu społecznego mieszkańców wsi,
ułatwienie przejmowania przez chłopów ziemi z majątków wielkiej własności (tzw. reforma rolna),
równouprawnienie Polaków, Ukraińców i Litwinów oraz wolności wyznań.

Partia miała swoich przedstawicieli zarówno w Radzie Państwa, jak i w Sejmie Krajowym. W 1911 z PSL wystąpiła grupa działaczy na czele z Janem Dąbskim i Bolesławem Wysłouchem i powołała w lutym 1912 ugrupowanie PSL – Zjednoczenie Niezawisłych Ludowców^[2]. W 1913 w miejsce PSL powstały PSL „Piast” (którego prezesem został Jakub Bojko) i PSL „Lewica” (prezes – Jan Stapiński)^[3].

Działacze

Zobacz też: Kategoria:Politycy Polskiego Stronnictwa Ludowego (1895–1913).

Prezesi

1895–1897: Karol Lewakowski
1897–1907: Henryk Rewakowicz
1908–1913: Jan Stapiński

Poparcie w wyborach

Rada Państwa

Wybory	Liczba mandatów	Zmiana
1897	3/425	4
1901	4/425	1
1907	16/516	12
1911	24/516	8

Zobacz też

Przypisy

↑ A. Wójcik, Ludowcy wśród innych ruchów politycznych na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Sojusznicy i przeciwnicy ruchu ludowego 1895–1995, red. J. Jachymek, Lublin 1996, s. 15.
↑ ^a ^b Historia. Encyklopedia szkolna WSiP, red. A. Friszke, E.C. Król, wyd. 4 zm. i popr., Warszawa 2004, s. 669.
↑ K. Groniowski, J. Skowronek, Historia Polski 1795–1914, wyd. 3 popr. i uzup., Warszawa 1987, s. 317.

Bibliografia

S. Kieniewicz, Historia Polski 1795-1918, Wyd. 9, Warszawa 1997, s. 391, 457.

[1] A. Wójcik, Ludowcy wśród innych ruchów politycznych na przełomie XIX i XX wieku, [w:] Sojusznicy i przeciwnicy ruchu ludowego 1895–1995, red. J. Jachymek, Lublin 1996, s. 15.

[Friszke-2] Historia. Encyklopedia szkolna WSiP, red. A. Friszke, E.C. Król, wyd. 4 zm. i popr., Warszawa 2004, s. 669.

[3] K. Groniowski, J. Skowronek, Historia Polski 1795–1914, wyd. 3 popr. i uzup., Warszawa 1987, s. 317.

[1]

[2]

[3]