Przejdź do zawartości

Pomnik Józefa Byszewskiego w Kłodawie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pomnik Józefa Byszewskiego w Kłodawie
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Miejscowość

Kłodawa

Styl architektoniczny

Empire

Fundator

Franciszka Tekla Byszewska

Materiał

żeliwo

Data budowy

ok. 1841

Ważniejsze przebudowy

2019

Położenie na mapie Kłodawy
Mapa konturowa Kłodawy, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Pomnik Józefa Byszewskiego w Kłodawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pomnik Józefa Byszewskiego w Kłodawie”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Pomnik Józefa Byszewskiego w Kłodawie”
Położenie na mapie powiatu kolskiego
Mapa konturowa powiatu kolskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Pomnik Józefa Byszewskiego w Kłodawie”
Położenie na mapie gminy Kłodawa
Mapa konturowa gminy Kłodawa, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Pomnik Józefa Byszewskiego w Kłodawie”
Ziemia52°15′15,0″N 18°55′05,9″E/52,254167 18,918306

Pomnik Józefa Byszewskiego w Kłodawie – żeliwny pomnik (nagrobek) pułkownika Józefa Byszewskiego, zlokalizowany przed kościołem Wniebowzięcia NMP w Kłodawie.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Żeliwny pomnik nagrobny w stylu empirowym został ufundowany przez wdowę po pułkowniku Byszewskim – Franciszkę Teklę Byszewską, krótko po jego śmierci w 1841 roku[1]. Pomnik zlokalizowany jest na tzw. Ogrójcu, czyli dziedzińcu odpustowym przed kościołem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kłodawie[2].

Pomnik ustawiony jest na ceglanej podmurówce w formie dwustopniowej podstawy zakończonej simą, na której znajduje się prostokątny cokół zwieńczony gzymsem. Na cokole umieszczono półkolumnę z attycką bazą o uciętym w połowie wysokości trzonie[2], pod krawędzią kolumny – wieniec (wawrzynowy), a na jej trzonie – owalną urnę[2]. Na przedniej stronie cokołu znajdowała się płyta z wypukłym napisem, informującym komu poświęcony jest pomnik i kto go ufundował. Z przeciwnej strony cokołu istniała również druga płyta z łacińską inskrypcją poświęconą Byszewskiemu. W 1905 roku pomnik opisał Michał Rawita Witanowski w publikacji „Kłodawa i jej okolice pod względem historyczno-ludoznawczym”[3].

Proces korozji i niszczenia pomnika postępował co najmniej od lat 70. XX wieku. Tablica z przodu cokołu odpadła w 2014 roku i była przez rok przechowywana w kościele, jednak w 2016 roku została ustawiona u podnóża pomnika[4][3]. Druga (tylna) tablica odpadła w latach 90. XX wieku, wkrótce potem została ponownie umieszczona na pomniku[3], ponownie odpadła w 2016 roku[4][5]. Podejmowane w okresie PRL-u i początkach III RP prace naprawcze miały jedynie charakter doraźny[3].

29 listopada 2016 roku pod pomnikiem odbył się wiec mieszkańców Kłodawy i okolic, mający zwrócić uwagę opinii publicznej na los pomnika Byszewskiego. W tym samym roku wykonano dokumentację fotograficzną i obmiar pomnika[5]. Według ekspertów pomnik groził wówczas upadkiem[5]. W 2019 roku, dzięki staraniom Ireneusza Niewiarowskiego i proboszcza kłodawskiej parafii Jerzego Dylewskiego, rozpoczęto renowację[6][7]. Przeprowadzono wówczas również prace archeologiczne w krypcie grobowej na dziedzińcu. Uroczystość odsłonięcia i poświęcenia pomnika miała miejsce 30 listopada 2019 roku[7]. W odsłonięciu pomnika wzięli udział m.in. wicewojewoda wielkopolski Aneta Niestrawska, poczty sztandarowe oraz asysta honorowa z 25 Brygady Kawalerii Powietrznej[8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Bartosz Kiełbasa, Mało znane miejsca pamięci we wschodniej części powiatu kolskiego, „Rocznik Kolski”, 11/2018, Koło: Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Kole, 2018, ISSN 1898-1607.
  • Marek Rezler, Grażyna Niewiarowska, Ryszard Jałoszyński, Pełni nadziei i męstwa. Płk. Józef Byszewski oraz inni uczestnicy powstania listopadowego z Ziemi Kłodawskiej, Towarzystwo Samorządowe w Koninie, 2020, ISBN 978-83-959624-0-0.