Portret damy (powieść)

Portret damy

The Portrait of a Lady

Autor	Henry James
Typ utworu	powieść
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	USA
Język	angielski
Data wydania	1881
Wydawca	Houghton, Mifflin and Company
poprzednia Dom na Placu Waszyngtona (1880) następna The Bostonians (1886)

Portret damy (ang. Portrait of a Lady) – powieść pisarza Henry'ego Jamesa. Po raz pierwszy powieść ukazywała się w latach 1880–1881 w czasopismach „The Atlantic Monthly” i „Macmillan's Magazine”. W formie książki została wydana w 1881 przez bostońskie wydawnictwo Houghton, Mifflin and Company.

W opinii krytyków powieść Portret damy zamyka pierwszy okres twórczości Jamesa i jest najlepszą książką w całej jego twórczości.

Fabuła

Po śmierci rodziców młoda Amerykanka z Nowego Jorku, Izabela Archer, zostaje zaproszona przez ciotkę Lidię Touchett do podlondyńskiej posiadłości jej męża, Daniela Touchetta. Poznaje tam cierpiącego na gruźlicę syna Lidii, Ralpha Touchetta, za którego sprawą otrzymuje w spadku po Danielu pokaźny majątek. Odrzuca oświadczyny bogatego Amerykanina Caspara Goodwarda i sąsiada Touchettów – lorda Warburtona. Poprzez Amerykankę, panią Merle, poznaje Gilberta Osmonda, wdowca mieszkającego we Florencji, który zajmuje się kolekcjonowaniem dzieł sztuki. Zafascynowana pozorami wytworności Osmonda, szybko zgadza się na jego propozycję małżeństwa. Niedługo po ślubie odkrywa, że Osmond jest egocentrykiem, który za namową pani Merle zgodził się na ślub z Izabelą tylko dla jej pieniędzy. Życie z Osmondem we Włoszech staje się dla niej torturą, a dom – prawdziwym więzieniem. Po otrzymaniu wiadomości o pogorszeniu się zdrowia Ralpha Izabela, pomimo zakazu męża, wyjeżdża do Anglii, by pożegnać kuzyna. Spotyka tam Caspara Goodwarda, który po raz kolejny stara się nakłonić ją do powrotu do Ameryki. Izabela nie przystaje na to i przygotowuje się do powrotu do domu i męża, akceptując smutne konsekwencje swoich wcześniejszych decyzji.

Adaptacje

• 1968 – miniserial telewizyjny Portret damy wyprodukowany przez BBC, z Suzanne Neve w roli Isabel i Richardem Chamberlainem w roli Ralpha Touchetta.
• 1996 – film Portret damy w reżyserii Jane Campion, w którym występują Nicole Kidman (Izabela), John Malkovich (Osmond) i Barbara Hershey (pani Merle).