Potasznia (dopływ Wierchomlanki)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Potasznia
Ilustracja
Widok z polany Wyżnie Młaki
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Potok
Źródło
Miejsce południowe stoki Pasma Jaworzyny
Wysokość

~940 m n.p.m.

Współrzędne

49°27′11″N 20°51′58″E/49,453056 20,866111

Ujście
Recypient Wierchomlanka
Miejsce

Wierchomla Wielka

Wysokość

482 m n.p.m.

Współrzędne

49°25′25,5″N 20°47′13,1″E/49,423750 20,786972

Położenie na mapie gminy Piwniczna-Zdrój
Mapa konturowa gminy Piwniczna-Zdrój, blisko prawej krawiędzi nieco u góry znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „źródło”, poniżej na lewo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „źródło”, poniżej na lewo znajduje się również punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego
Mapa konturowa powiatu nowosądeckiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast na dole znajduje się punkt z opisem „ujście”

Potasznia – źródłowy potok Wierchomlanki w Beskidzie Sądeckim[1]. Ma źródła na wysokości około 940 m n.p.m., pod południowymi stokami głównej grani Pasma Jaworzyny, na odcinku od szczytu 1064 m nad Łabowską Halą po Runek (1082 m). Spływa początkowo w zachodnim, następnie południowym, a w końcu południowo-zachodnim kierunku. W miejscowości Wierchomla Wielka, na wysokości 482 m, w miejscu o współrzędnych 49°25′25,5″N 20°47′13,1″E/49,423750 20,786972 łączy się z Baranieckim Potokiem, tworząc Wierchomlankę[2]. Górna część Potaszni spływa głęboką doliną, której orograficznie prawe zbocza tworzą grań główną Pasma Jaworzyny, Wargulszańskie Góry, Łaziska, Przypór i Kiczora, zaś lewe Lembarczek i Gaborówka[3]. Głównymi dopływami są potoki Izdwór i Mała Wierchomlanka[1].

Nazwa potoku wskazuje, że kiedyś nad nim znajdowała się wytwórnia potażu. Wytwarzano go z drewna i używano w lokalnych hutach jako składnik do produkcji szkła[4]. Do 1947 dolina Potaszni, a szczególnie jej prawe zbocza, były gęsto zaludnione. Na halach latem tętniło życie pasterskie. Na mapie WIG z około 1930 r. zaznaczone są takie przysiółki (polany ?), jak: Przypór, Wojniaczka, Parchowatka, Długoszówka, Jasieniówki, Jaworzyna, Polanka, Połymie, Młaczne, Cichy Wierch, Jaworczyk, Jawor, Izboryki, Połym, Juhówka. Tereny te bowiem były zamieszkałe przez Łemków, po II wojnie światowej wysiedlonych w ramach Akcji Wisła[5]. Dnem doliny, wzdłuż potoku prowadzi droga (zakaz wjazdu)[3]. Pozostałe po Łemkach polany nie są co prawda sztucznie zalesiane, gdyż leśnicy zostawili je jako pastwiska dla dzikiej zwierzyny, jednak zarastają w wyniku naturalnej sukcesji wtórnej. Obecnie nie ma tutaj już żadnych zabudowań, z wyjątkiem opuszczonej gajówki na końcu drogi. Dolina Potaszni należy obecnie do miejscowości Wierchomla Mała[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 219, ISBN 83-239-9607-5.
  2. Geoportal. [dostęp 2010-07-15].
  3. a b Beskid Sądecki. Mapa 1:50 000. Piwniczna: Agencja Wyd. „Wit” s.c.. ISBN 83-915737-3-7.
  4. Marek Cieszkowski, Paweł Luboński: Gorce – przewodnik dla prawdziwego turysty. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2004. ISBN 83-89188-19-8.
  5. a b Bogdan Mościcki: Beskid Sądecki i Małe Pieniny. Pruszków: Oficyna Wyd. „Rewasz”, 2007. ISBN 978-83-89188-65-6.