Przejdź do zawartości

Prawa człowieka na Ukrainie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Prawa człowieka na Ukrainie zapewnia Konstytucja Ukrainy z 1996 roku (nowelizowana w 2014 roku)[1]. Pomimo konstytucji, od czasu uzyskania przez Ukrainę niepodległości, w kraju dochodzi niekiedy do łamania praw człowieka. Masowe protesty przeciwko łamaniu praw politycznych przeprowadzono dwukrotnie: 21 listopada 2004 roku (Pomarańczowa rewolucja, które wybuchły po sfałszowaniu wyników II tury wyborów prezydenckich) oraz 21 listopada 2013 roku (Euromajdan, które wybuchły po niepodpisaniu umowy stowarzyszeniowej oraz umowy o pogłębieniu i wszechstronności wolnego handlu z Unią Europejską przez Janukowycza). 21 marca 2014 roku Unia Europejska i Ukraina podpisały polityczną część umowy o stowarzyszeniu. Umowa zobowiązała Ukrainę do przestrzegania praw człowieka[2]. W 2015 roku Freedom House zaliczył Ukrainę do państw częściowo wolnych (w rankingu Ukrainę zaliczano do państw wolnych w 2010 roku)[3]. Pomimo incydentów, wybory lokalne w 2015 roku zachowywały standardy demokratyczne[4].

W wyniku wojny w Donbasie, w czerwcu 2015 roku Ukraina częściowo odstąpiła od Europejskiej Konwencji Praw Człowieka na terenach objętych wojną[5]. Na Krymie oraz terenach objętych wojną powszechnie łamie się prawa człowieka[6].

Według Amnesty International, na Ukrainie wielokrotnie dochodziło do porywania dziennikarzy i działaczy na rzecz praw człowieka.

Na Ukrainie dochodzi do łamania wolności słowa.

Nie udało się przeprowadzić skutecznego dochodzenia w sprawie masowych tortur i innych form znęcania się[2].

 Osobny artykuł: Femen.

W 2008 roku zarejestrowano Kobiecy Ruch Femen (ukr. Жiночий рух Фемен). Członkinie Femen walczą m.in. z przemocą wobec kobiet, naruszaniem praw obywatelskich oraz z prostytucją. Znane są z obnażania się do pasa podczas manifestacji[7]. 15 marca 2015 roku pięć członkiń Femen żądały ukarania trójki przestępców winnych zgwałcenia i zamordowania 18-letniej Oksany Makar[8]. Milicja zatrzymała dwie uczestniczki manifestacji[8]. 10 kwietnia 2012 roku pięć członkiń Femen weszło na dzwonnice soboru Mądrości Bożej w Kijowie. Tam zaczęły bić w dzwony oraz rozwiesiły transparent z napisem „Stop”[9]. Akcja ta była protestem przeciwko ustawie antyaborcyjnej, pozbawiającej kobiety prawa do aborcji[9]. Członkinie Femen oskarżyły Kościół prawosławny o zmowę z państwem[9]. Podczas Euromajdanu członkinie Femen publicznie oddały mocz na portrety prezydenta Wiktora Janukowycza[10].

Dyskryminacje

[edytuj | edytuj kod]

Amnesty International wielokrotnie apelował o poszanowanie praw osób LGBT na Ukrainie oraz mniejszości etnicznych i rasowych[2]. Osoby LGBT nadal spotykają się z dyskryminacją. Ze względu na brak zakazu ustawowego, lesbijki i geje są atakowani zarówno przez funkcjonariuszy publicznych jak i obywateli[2]. Rząd Ukrainy próbował wprowadzić zakaz dyskryminacji osób LGBT, ale projekt regulacji nie przeszedł głosowania[2]. Z dyskryminacją spotykają się także Tatarzy.

Euromajdan

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Euromajdan.

Euromajdan wybuchł 21 listopada 2013 roku w wyniku niepodpisania przez prezydenta Wiktora Janukowycza umowy stowarzyszeniowej oraz umowy o pogłębieniu i wszechstronności wolnego handlu z Unią Europejską. Początkowo protestowano przeciwko niepodpisaniu umowy, ale wkrótce manifestowano przeciwko nadużyciom politycznym i łamaniem praw politycznych. Podczas protestów dochodziło do starć manifestantów z Berkutem w wyniku czego zginęło co najmniej 116 osób (z czego 17 nie było cywilami)[2]. Podczas tłumienia zamieszek policja wielokrotnie i publicznie nadużywała swoich kompetencji. 9 kwietnia 2014 roku Międzynarodowy Panel Doradczy Rady Europy rozpoczął nadzorowanie śledztwa w sprawie starć między siłami bezpieczeństwa a demonstrantami[2].

19 października 2015 roku Wiktor Janukowycz pozwał Ukrainę za „regularne łamanie praw człowieka” wobec jego osoby[11].

Sytuacja na Krymie

[edytuj | edytuj kod]

Do 2014 roku Krym był republiką autonomiczną znajdującą się na terenie Ukrainy. 18 marca 2014 roku Władimir Putin podpisał ustawę, umożliwiającą aneksję Krymu przez Federację Rosyjską[2]. Po aneksji wprowadzono rosyjskie prawo, obejmujące m.in.: surowe regulacje w sprawie prowadzenia pokojowych protestów, konieczność rejestracji organizacji pozarządowych, ustawodawstwo dyskryminujące prawa osób LGBT oraz przepisy znacząco ograniczające wolność słowa i zgromadzeń[2]. Pomimo polityki władz Krymu i Rosji, de iure Krym nadal należy do Ukrainy. Wielu Tatarów w obawie o swoje bezpieczeństwo przeniosła się z Krymu do innych części Ukrainy.

16 marca 2014 roku przeprowadzono referendum w sprawie przyłączenia Krymu do Rosji. W Sewastopolu zagłosowało 474 tys. osób, pomimo tego, że w mieście żyje 338 tys. osób[12]. W wyniku tego nadużycia frekwencja wyborcza w mieście wyniosła 123%[12]. Według szefa Komitetów Wyborców Ukrainy Andrija Kriski głównym narzędziem służącym do manipulowania wynikami wyborów była uproszczona procedura dodawania obywateli do spisu wyborców w dzień referendum[12]. W ten sposób jeden mieszkaniec Krymu mógł oddać głos w kilku punktach wyborczych.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ЗАКОН УКРАЇНИ Про відновлення дії окремих положень Конституції України [online], Верховна Рада України, 21 lutego 2014 [dostęp 2015-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2015-03-18] (ukr.).
  2. a b c d e f g h i Ocena przestrzegania praw człowieka na Ukrainie [online], Amnesty International Polska, 16 kwietnia 2014 [dostęp 2017-06-19] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-19].
  3. Freedom in the World 2015 [online], Freedom House [dostęp 2015-12-14] (ang.).
  4. Ukraine local elections generally respected democratic process, but additional efforts needed to enhance public confidence, international observers say [online], osce.org, 26 października 2015 [dostęp 2015-12-14] (ang.).
  5. Ukraina częściowo odstępuje od europejskiej Konwencji Praw Człowieka [online], Wirtualna Polska, 11 czerwca 2015 [dostęp 2015-12-14].
  6. Raport ONZ: „Na Krymie i wschodniej Ukrainie łamane są prawa człowieka”. Rosja zdenerwowana [online], Wyborcza.pl, 16 maja 2014 [dostęp 2015-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-14].
  7. Ukraine feminists protest „Win a Wife” competition [online], Khaleej Times, 1 marca 2011 [dostęp 2015-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-23] (ang.).
  8. a b „Смерть садистам”: активистки FEMEN устроили акцию у Генпрокуратуры Украины [online], vesti.ru, 15 marca 2012 [dostęp 2015-12-14] (ros.).
  9. a b c Полуобнаженные активистки FEMEN протестовали против запрета абортов на колокольне Софийского собора [online], interfax.ru, 10 kwietnia 2012 [dostęp 2015-12-14] (ros.).
  10. Szokujący protest Femen ws. Ukrainy: Działaczki oddały mocz na portrety Janukowycza [online], Polska Times, 2 grudnia 2013 [dostęp 2015-12-14].
  11. Janukowycz pozywa Ukrainę. Za „regularne łamanie praw człowieka” [online], TVN24.pl, 19 października 2015 [dostęp 2015-12-14].
  12. a b c Ukraińskie media: W Sewastopolu frekwencja wyniosła 123 proc. [online], Interia, 17 marca 2014 [dostęp 2015-12-14].